ਹਮਜ਼ਾ ਸ਼ਿਨਵਾਰੀ
ਅਮੀਰ ਹਮਜ਼ਾ ਖਾਨ ਸ਼ਿਨਵਾਰੀ (ਪਸ਼ਤੋ, اميرحمزه خان), ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਮਜ਼ਾ ਬਾਬਾ (ਪਸ਼ਤੋ, حمزه بابا) ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪਸ਼ਤੋ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਕਵੀ ਸੀ। ਉਸਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਸਨੂੰ ਕਲਾਸਿਕ ਪਸ਼ਤੋ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਪੁਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਪਸ਼ਤੋ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਖ਼ੈਬਰ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਥੌਟ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਨਜ਼ੀਰ ਸ਼ਿਨਵਾਰੀ, ਖਾਤਿਰ ਅਫਰੀਦੀ, ਖੈਬਰ ਅਫਰੀਦੀ ਵਰਗੇ ਇਸ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਵੀ ਉਸਦੇ ਸ਼ਾਗਿਰਦ ਸਨ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਸ਼ਿਨਵਾਰੀ ਦਾ ਜਨਮ ਬਰਮੀਰ ਖਾਨ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਪੁੱਤਰ ਵਜੋਂ ਖੈਬਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਲੰਡੀ ਕੋਤਲ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
1915 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਜਦੋਂ ਅਧਿਆਪਕ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਉਰਦੂ ਵਰਣਮਾਲਾ ਲਿਖਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਇਸਦੀ ਬਜਾਏ ਆਪਣੀ ਕਲਾਤਮਕ ਯੋਗਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਨੁੱਖੀ ਚਿੱਤਰ ਬਣਾਇਆ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਸ਼ਿਨਵਾਰੀ ਜਦੋਂ ਰੇਲਵੇ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਕੋਲ ਪੈਸੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਘੱਟ ਆਮਦਨੀ ਦਾ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ। ਉਸਨੇ ਫਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਪ੍ਰਭਾਵ
[ਸੋਧੋ]ਉਹ ਨਸਲੀ ਪਸ਼ਤੂਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਿਨਵਾਰੀ ਕਬੀਲੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਕਲਾਸਿਕ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਸੰਯੋਜਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖੀ, ਇਸਨੂੰ ਤਾਜ਼ਾ ਕਾਢਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ, ਅਤੇ ਪਸ਼ਤੋ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਵਿਚਾਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ। ਉਸਨੂੰ ਪਸ਼ਤੋ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾਮਾ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1]
ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਹਮਜ਼ਾ ਲੰਡੀ ਕੋਤਲ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ; ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਘਰ ਮੁਹੱਲਾ ਸਖੀ ਸ਼ਾਹ ਮਰਦਾਨ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਫਰਵਰੀ 1994 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਖੈਬਰ ਏਜੰਸੀ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਉਹ ਮਰਦਾਨ, ਖ਼ੈਬਰ ਪਖ਼ਤੁਨਖ਼ਵਾ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 30 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਿਹਾ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "father of Pashto Ghazals". 6 March 2011.