ਹਰਦੇਵ ਬਾਹਰੀ
ਹਰਦੇਵ ਬਾਹਰੀ (ਪੰਜਾਬੀ: ਹਰਦੇਵ ਬਾਹਰੀ, ਹਿੰਦੀ:हरदेव बाहरी; 1907–2000) 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀ, ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਕ, ਅਤੇ ਕੋਸ਼ਕਾਰ ਸੀ, ਜੋ ਹਿੰਦੀ, ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੰਬੰਧਤ ਇੰਡੋ-ਆਰੀਅਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਰਾਜਪਾਲ ਐਂਡ ਸੰਨਜ਼ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਆਮ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇੱਕ-ਭਾਸ਼ਾਈ ਅਤੇ ਦੋਭਾਸ਼ੀ ਕੋਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸੰਕਲਨ ਕੀਤਾ। [1]
ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਬਾਹਰੀ ਦਾ ਜਨਮ 1 ਜਨਵਰੀ 1907 ਨੂੰ ਅਟਕ ਨੇੜੇ ਤਾਲਾਗਾਂਗ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, [2] ਜੋ ਉਦੋਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ।
ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ. ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉਹ ਇਲਾਹਾਬਾਦ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਚਲੇ ਗਏ ਅਤੇ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਣ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ 1959 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਹਿੰਦੀ ਅਰਥ-ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਆਪਣੇ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਲਈ ਡਾਕਟਰ ਆਫ਼ ਲੈਟਰਸ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਵੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਸਿਧਾਂਤਕ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਨਾ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਕਾਦਮਿਕ ਖੋਜ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਹ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਰਿਹਾ। [3]
31 ਮਾਰਚ 2000 ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਰਚਨਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]- (1947) ਹਿੰਦੀ ਕੀ ਕਾਵਿ ਸ਼ੈਲੀਓਂ ਕਾ ਵਿਕਾਸ (ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ)
- (1952) ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਔਰ ਉਸਕਾ ਸਾਹਿਤ੍ਯ (ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ)
- (1955) ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ੍ਯ ਕੀ ਰੂਪਰੇਖਾ (ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ)
- (1957) ਪ੍ਰਸਾਦ ਸਾਹਿਤ੍ਯ ਕੋਸ਼ (ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ)
- (1958) ਪ੍ਰਸਾਦ ਕਾਵਿਆ ਵਿਵੇਕਨ (ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ)
- (1958) ਸ਼ਬਦ ਸਿੱਧੀ (ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ)
- (1959) Hindi Semantics (Thesis). Allahabad: Bharati Press Publications.
- (1960) Persian influence on Hindi. Bharati Press Publications.
- (1962) Lahndi Phonology (With special reference to Awáṇkárí). Allahabad.
- (1965) ਹਿੰਦੀ: ਉਦਭਵ, ਵਿਕਾਸ, ਔਰ ਰੂਪ (ਇਲਾਹਾਬਾਦ: ਕਿਤਾਬ ਮਹਿਲ)
- (1966) ਹਿੰਦੀ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਬੋਲੀਆਂ (ਇਲਾਹਾਬਾਦ: ਕਿਤਾਬ ਮਹਿਲ)
- (1969) ਬ੍ਰਹਤ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ-ਹਿੰਦੀ ਕੋਸ਼
- (1981) ਭੋਜਪੁਰੀ ਸ਼ਬਦ-ਸੰਪਦਾ
- (1982) ਅਵਧੀ ਸ਼ਬਦ-ਸੰਪਦਾ
- (1989) ਸਿਕਸ਼ਾਰਥੀ ਹਿੰਦੀ-ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸ਼ਬਦਕੋਸ਼ (ਦਿੱਲੀ: ਰਾਜਪਾਲ ਐਂਡ ਸੰਨਜ਼)
- (2011) Teach yourself Panjabi.(ਪਟਿਆਲਾ: ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ)
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Amaresh Datta (1987). Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo. Sahitya Akademi. p. 325. ISBN 978-81-260-1803-1. Retrieved 17 October 2020.
- ↑ Sahitya Akademi, ed. (1961). Who's Who Of Indian Writers. Dalcassian Publishing Company. p. 21.
- ↑ Amaresh Datta (1987). Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo. Sahitya Akademi. p. 325. ISBN 978-81-260-1803-1. Retrieved 17 October 2020.Amaresh Datta (1987). Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo. Sahitya Akademi. p. 325. ISBN 978-81-260-1803-1. Retrieved 17 October 2020.