ਹਰੇਲਾ ਮੇਲਾ
ਹਰੇਲਾ ਮੇਲਾ ਇੱਕ ਮੇਲਾ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਸਾਲ 16 ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ 21 ਜੁਲਾਈ ਤੱਕ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭੀਮਤਾਲ, ਕੁਮਾਉਂ ਦੇ ਰਾਮਲੀਲਾ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਰੇਲਾ ਮੇਲਾ ਹਰੇਲਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਕੁਮਾਓਨੀ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਜਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਮਹੱਤਵ
[ਸੋਧੋ]ਹਰੇਲਾ ਦਾ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥ ਹੈ "ਹਰੇ/ਪੀਲੇ ਪੱਤੇ"। ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਹਰਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਚੈਤਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ( ਗ੍ਰੇਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਵਿੱਚ ਮਾਰਚ/ਅਪ੍ਰੈਲ) ਅਤੇ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ (ਗ੍ਰੇਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਵਿੱਚ ਜੁਲਾਈ/ਅਗਸਤ) ਦੇ ਸ਼ਰਾਵਨ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ। ਮੌਸਮ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ. ਹਾਲਾਂਕਿ ਹਰੇਲਾ ਮੇਲਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਵਣ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸੂਨ ਸੀਜ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਾਲ ਵੀ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਵਧਣ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਪਾਰਵਤੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ।[1]
ਹਰੇਲਾ ਮੇਲੇ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਹਰੇਲਾ ਮੇਲਾ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਲੱਗਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੰਭਵ ਹੈ ਇਹ ਵਾਢੀ ਦੀ ਰੁੱਤ ਦੇ ਨੇੜੇ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਮੰਡੀ ਦੇ ਵਿਸਤਾਰ ਵਜੋਂ ਲੱਗਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਵਪਾਰੀ ਫਸਲਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮਾਨ ਨੂੰ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਤੋਂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਰੇਲੀ, ਰਾਮਪੁਰ, ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਵੇਚਣ ਲਈ ਕੁਮਾਉਂ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਕੁਮਾਉਂ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਤੋਂ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣਗੇ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਹਰੇਲਾ ਮੇਲਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਇਹ ਮੇਲਾ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਲੀਲਾਵਤੀ ਪੰਤ ਕਾਲਜ ਦੇ ਨੇੜੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਜਗ੍ਹਾ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ 1980 ਵਿੱਚ ਰਾਮਲੀਲਾ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[2] 2013 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਮੇਲਾ ਹਰੇਲਾ ਖੇਲ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਕ ਮੰਚ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਇੱਕ 2 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਸਮਾਗਮ ਸੀ ਪਰ ਵਧਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਦੁਆਰਾ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ 5 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਸਿਆਸੀ ਮਹੱਤਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਮੇਲੇ ਦਾ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਆਸੀ ਪਹਿਲੂ ਵੀ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਥਾਨਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਪਾਰਟੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪਾਰਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਕਰਨ ਲਈ ਸਟਾਲ ਲਗਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਇਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦਾ ਮੌਕਾ ਸੀ। ਨਰਾਇਣ ਦੱਤ ਤਿਵਾੜੀ ਵਰਗੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਸਿਆਸੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।