ਹਾਂਸ ਕ੍ਰਿਸਚਨ ਆਂਡਰਸਨ
ਹਾਂਸ ਕ੍ਰਿਸਚਨ ਆਂਡਰਸਨ |
|---|
ਹੈਂਸ ਕ੍ਰੈੱਸਡੀਅਨ ਆਨਾਸਨ (ਡੈਨਿਸ਼:ˈhanˀs ˈkʁæsdjan ˈɑnɐsn̩) ਜਾਂ ਹਾਂਜ਼ ਕ੍ਰਿਸਚਨ ਐਂਡਰਸਨ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ:ˈ|h|ɑː|n|z|_|ˈ|k|r|ɪ|s|tʃ|ə|n|_|ˈ|æ|n|d|ər|.|s|ə|n; ਸਕੈਂਡੀਨੇਵੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਐਚ ਸੀ ਐਂਡਰਸਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ; 2 ਅਪਰੈਲ 1805 – 4 ਅਗਸਤ 1875) ਡੈਨਿਸ਼ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਕਵੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਐਂਡਰਸਨ ਨਾਟਕਾਂ, ਸਫਰਨਾਮਿਆਂ, ਨਾਵਲ, ਅਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਲੇਖਕ ਸੀ, ਐਪਰ ਉਸਦੀਆਂ ਪਰੀ-ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਕਮਾਲ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਹਿਤਕ ਵੰਨਗੀ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਏਨੀ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਖੁਦ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਜਿਨਾ ਹੀ ਮਿਥਹਾਸਕ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਐਂਡਰਸਨ ਦੀ ਹਰਮਨਪਿਆਰਤਾ ਬੱਚਿਆਂ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉਸਦੀ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਈਵੈਨਟੀਰ (eventyr), ਜਾਂ ਅਦਭੁੱਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤ ਥੀਮ ਉਮਰ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਪਾਰ ਕਰ ਗਏ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ 125 ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦਿਤ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।[1] ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਫਿਲਮਾਂ, ਡਰਾਮੇ, ਅਤੇ ਐਨੀਮੇਟਿਡ ਫਿਲਮਾਂ ਬਣੀਆਂ ਹਨ।
ਜੀਵਨੀ
[ਸੋਧੋ]ਹਾਂਸ ਕ੍ਰਿਸਚੀਅਨ ਐਂਡਰਸਨ ਦਾ ਜਨਮ 2 ਅਪ੍ਰੈਲ 1805 ਨੂੰ ਓਡੇਂਸ (ਡੈਨਮਾਰਕ) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਆਪਣੇ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਸ ਨੇ ਕਠਪੁਤਲੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਡਰਾਮੇ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਭਾਵੀ ਕਲਪਨਾਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਝਲਕ ਵਿਖਾਈ। ਉਹ ਛੋਟੇ ਹੀ ਸਨ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿਰਧਨ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸਦੇ ਬਾਅਦ ਇਹ ਆਪੇਰਾ ਵਿੱਚ ਗਾਇਕ ਬਨਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਕੋਪੇਨਹੇਗਨ ਆਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਭੈੜੇ ਦਿਨ ਵੀ ਵੇਖੇ, ਪਰ ਕੁੱਝ ਗਾਇਕ ਦੋਸਤਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਕੰਮ ਚੱਲਦਾ ਰਿਹਾ। ਗਾਇਕ ਬਨਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਛੱਡਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਇਲ ਥਿਏਟਰ ਵਿੱਚ ਨਾਚ ਸਿੱਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਰਾਇਲ ਥਿਏਟਰ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਸ਼੍ਰੀ ਕਾਲਿਨ ਨੇ ਡੈਨਮਾਰਕ ਨਰੇਸ਼ ਕੋਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਐਂਡਰਸਨ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਭਾਰ ਸਭਾਲਿਆ।
ਸੰਨ 1829 ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਾਡਰਾਇਜ ਨਾਮਕ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਦੇ ਫਲਸਰੂਪ ਪਹਿਲਾਂ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ। 1833 ਵਿੱਚ ਡੈਨਮਾਰਕ ਨਰੇਸ਼ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਪੈਸਾ ਭਰਮਣਾਰਥ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਵਧਿਆ। 1835 ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਕਥਾ ਇੰਪ੍ਰੋਵਾਈਜੇਟਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫੇਅਰੀ ਟੇਲਸ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁਆਰੇ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਖਿਆਤ ਹੋਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਈ ਡਰਾਮਾ ਵੀ ਲਿਖੇ। 1872 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੁਰਘਟਨਾ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਲਾਇਕ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ 4 ਅਗਸਤ, 1875 ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਰਚਨਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸਕੈਂਡੇਨੇਵੀਆ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਰਵਪ੍ਰਥਮ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ ਲਗਪਗ ਸਾਰੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ: ਫਾਡਰਾਇਜ (1829), ਰੈਂਬਲਸ (1831); ਦ ਇੰਪ੍ਰੋਵਾਈਜਰ (1835); ਫੇਅਰੀ ਟੇਲਸ (1835 - 37, 1845, 1847 - 48, 1852 - 62, 1871 - 72); ਏ ਪਿਕਚਰ ਬੁੱਕ ਵਿਦਾਉਟ ਪਿਕਚਰਸ (1840); ਏ ਪੋਏਟਸ ਬਜਾਰ (1847); ਦ ਦੂ ਬੈਰੋਨੇਸੇਜ (1847); ਇਸ ਸਵੀਡਨ (1849); ਆਤਮਕਥਾ, ਟੁ ਬੀ ਅਤੇ ਨਾਟ ਟੁ ਬੀ (1857) ਅਤੇ ਇਨ ਸਪੇਨ (1863)।
- ਦ ਸਟੈਡਫਾਸਟ ਟਿਨ ਸੋਲਜਰ (The Steadfast Tin Soldier)
- ਦ ਸਨੋ ਕਵੀਨ (The Snow Queen)
- ਦ ਲਿਟਿਲ ਮਰਮੇਡ (The Little Mermaid)
- ਥੰਬਲੀਨਾ (Thumbelina)
- ਦ ਲਿਟਿਲ ਮੈਚ ਗਰਲ (The Little Match Girl)
- ਦ ਅਗਲੀ ਡਕਲਿੰਗ (The Ugly Duckling)।