ਗਾਬਰੀਏਲਾ ਮਿਸਤਰਾਲ
ਗਾਬਰੀਏਲਾ ਮਿਸਤਰਾਲ | |
|---|---|
 | |
| ਜਨਮ | ਲੂਸੀਲਾ ਦੇ ਮਾਰੀਆ ਦੇਲ ਪੇਰਪੇਤੂਓ ਸੋਕੋਰੋ ਗੋਦੋਈ ਅਲਕਾਇਗਾ ਅਪ੍ਰੈਲ 7, 1889 ਵੀਕੂਨੀਆ, ਚੀਲੇ |
| ਮੌਤ | ਜਨਵਰੀ 10, 1957 (ਉਮਰ 67) ਹੈਂਪਸਟੈਡ, ਨਿਊ ਯਾਰਕ |
| ਕਿੱਤਾ | ਸਿੱਖਿਅਕ, ਕਵੀ |
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਚੀਲੇ |
| ਕਾਲ | 1914–1957 |
| ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਵਾਰਡ | ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਨੋਬਲ ਇਨਾਮ 1945 |
| ਦਸਤਖ਼ਤ | |
 | |
ਗਾਬਰੀਏਲਾ ਮਿਸਤਰਾਲ (ਸਪੇਨੀ: [ɡaˈβɾjela misˈt̪ɾal]; 7 ਅਪਰੈਲ 1889 – 10 ਜਨਵਰੀ 1957)ਅਸਲੀ ਨਾਂ ਲੂਸੀਲਾ ਗੋਦੋਈ ਅਲਕਾਇਗਾ, ਚੀਲੇ ਦੀ ਇੱਕ ਕਵੀ, ਸਿੱਖਿਅਕ ਅਤੇ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਚਿੰਤਕ ਸੀ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ 1945 ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ "ਪਰਗੀਤਕ ਕਵਿਤਾ" ਲਈ ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਨੋਬਲ ਇਨਾਮ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇ ਕੁਦਰਤ, ਧੋਖਾ, ਪਿਆਰ ਆਦਿ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਤਸਵੀਰ 5,000 ਚੀਲੇਆਈ ਪੇਸੋ ਦੇ ਬੈਂਕ ਨੋਟ ਉੱਤੇ ਵੀ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਮਿਸਤਰਾਲ ਦਾ ਜਨਮ ਵਿਲੇਸੀਆ, ਚਿਲੇ, ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਪਰ ਉਹ ਮੋਂਟੇਗਰੇਂਡੇ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਐਂਡੀਅਨ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ, ਇਮੀਲੀਨਾ ਮੋਲੀਨਾ ਦੁਆਰਾ ਪੜ੍ਹਾਏ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਿਆ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਉਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿੱਤੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਐਮਲੀਨਾ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਲੈ ਗਈ ਲਿਆਇਆ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੁਆਨ ਗੇਰਨੀਮੋ ਗੋਡੋਏ ਵਿਲੇਨੁਏਵਾ ਵੀ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕ ਸਨ। ਮਿਸਤਰਾਲ ਦੇ ਪਤਾ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। 1911 ਵਿੱਚ, ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਗਰੀਬੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪੰਦਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਚਿਲੇ ਦੇ ਲਾ ਸੇਰੇਨਾ ਨੇੜੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਕੰਪੇਸ਼ੀਆ ਬਾਜਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕਾ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਕੇ, ਇੱਕ ਸਮੁੰਦਰੀ ਲੜਕੀ, ਪੈਟਰੋਨੀਲਾ ਅਲਕੈਗਾ, ਦੀ ਆਪਣੀ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।
1904 ਵਿੱਚ ਮਿਸਤਰਾਲ ਨੇ ਕੁਝ ਆਰੰਭਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਐਨਸੋਸੀਓਨੇਸ ("ਸੁਪਨੇ"), ਕਾਰਟਾ ਆਂਟੀਮਾ ("ਇੰਟੀਮੇਟ ਲੈਟਰ") ਅਤੇ ਜੁਂਤੋ ਅਲ ਮਾਰ ("ਸਮੁੰਦਰ ਦੁਆਰਾ"), ਸਥਾਨਕ ਅਖਬਾਰ ਏਲ ਕੋਕਿਮਬੋ: ਡਾਇਰੀਓ ਰੈਡੀਕਲ, ਅਤੇ ਲਾ ਵੋਜ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀਆਂ।
1906 ਵਿੱਚ, ਮਿਸਤਰਾਲ ਦੀ ਰੋਮੀਲਿਓ ਰੇਟਾ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਈ, ਜੋ ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪਿਆਰ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ 1909 ਵਿੱਚ ਖੁਸਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ। ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪਿਆਰ ਨੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਇਹ ਦਿਲ ਟੁੱਟਣ ਦੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਉਸ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਝਲਕਦੀ ਸੀ। ਮਿਸਤਰਾਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਮਾਨਤਾ ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾ 1914 ਵਿੱਚ "ਸੋਨੇਟਸ ਆਨ ਡੈਥ" (ਸੋਨੇਟਸ ਡੀ ਲਾ ਮੂਰਟੇ) ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਮਿਸਤਰਾਲ ਨੂੰ ਚਿਲੇ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ, ਸੈਂਤੀਯਾਗੋ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਾਹਿਤਕ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜੁਏਗੋਸ ਫਲੋਰਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਇਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਉਹ ਆਪਣੀ ਲਿਖਤਾਂ ਲਈ 1908 ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਤਖ਼ਲਸ ਗੈਬਰੀਲਾ ਮਿਸਤਰਾਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਜੁਏਗੋਸ ਫਲੋਰਲਜ਼ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਲੂਸੀਲਾ ਗੌਡਯ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਨਾਮ ਦੀ ਅਕਸਰ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਛਵੀ ਨਾਮ ਆਪਣੇ ਦੋ ਮਨਪਸੰਦ ਕਵੀਆਂ, ਗੈਬਰੀਏਲ ਡੀਨਜ਼ਿਓ ਅਤੇ ਫਰੈਡਰਿਕ ਮਿਸਤਰਾਲ ਜਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਹਾਂ ਦੂਤ ਗੈਬਰੀਏਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਵੈਂਸ ਦੀ ਭੁਚਾਲ ਦੀ ਹਵਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।
1922 ਵਿੱਚ, ਮਿਸਤਰਾਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ, ਡੀਸੋਲੇਸ਼ਨ (ਡੀਸੋਲੇਸੀਅਨ), ਨਿਊਯਾਰਕ ਦੇ ਹਿਸਪੈਨਿਕ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਫੈਡਰਿਕੋ ਡੀ ਓਨਿਸ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਬੋਲੀ, ਧਰਮ, ਕੁਦਰਤ, ਨੈਤਿਕਤਾ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਪਿਆਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਨਿੱਜੀ ਦੁੱਖ ਮੌਜੂਦ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਕਾਰਜੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਮਿਸਤਰਾਲ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੇਅ ਟੋਨ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ; ਉਦਾਸੀ ਅਤੇ ਕੁੜੱਤਣ ਇਸ ਵਿਚਲੀਆਂ ਲਗਾਤਾਰ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਇਹ ਉਸ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਖੇ ਬਚਪਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਕਮੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਉਸ ਦੀ ਜਵਾਨੀ ਦਿਹਾਤੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਹੈ, ਗੈਬਰੀਏਲਾ ਮਿਸਤਰਾਲ ਦਾ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਸੀ ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਵੀ ਝਲਕਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਕੈਥੋਲਿਕ ਧਰਮ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ ਵੀ, ਉਸ ਨੇ ਧਰਮ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਸੰਬੰਧੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਧੇਰੇ ਨਿਰਪੱਖ ਰੁਖ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਉਸ ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕਤਾ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਧਾਰਮਿਕ ਨੂੰ ਲੱਭ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਇੱਕ ਉੱਤਮ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਬਣ ਗਈ।[1]
ਇਨਾਮ-ਸਨਮਾਨ
[ਸੋਧੋ]- 1945: ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ
- 1951: ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਚੀਲੇ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਇਨਾਮ
ਰਚਨਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]- 1914: ਮੌਤ ਦੇ ਸੌਨੈਟ ("Sonetos de la muerte")[2]
- 1923: ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ("Lecturas para Mujeres")[3]
- 1938: ਵਾਢੀ ("Tala "[4]), Buenos Aires: Sur[5]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Dario, R., & Mistral, G. (2018). Gabriela Mistral y su Obra Poética Author (s): Salvador Dinamarca Published by : American Association of Teachers of Spanish and Portuguese Stable URL : https://www.jstor.org/stable/334596, 41(1), 48–50.
- ↑ Web page titled "The Nobel Prize in Literature 1945/Gabriela Mistral/Biography", at the Nobel Prize website.
- ↑ Tapscott, Stephen, editor, Selected prose and prose-poems By Gabriela Mistral, page x, University of Texas Press, 2002, ISBN 0-292-75260-1, retrieved via Google Books on September 22, 2010
- ↑ Tapscott, Stephen, editor, Twentieth-Century Latin American Poetry: A Bilingual Anthology, p 79, Austin: University of Texas Press, 1996 (2003, fifth paperback printing), ISBN 0-292-78140-7, retrieved via Google Books on September 22, 2010
- ↑ Web page titled "The Nobel Prize in Literature 1945/Gabriela Mistral/Bibliography", Nobel Prize website.