ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ

ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਅਹਿੰਸਾ ਉੱਪਰ ਨਿਰਭਰ ਹਨ।

ਨੈਤਿਕ ਸਿਧਾਂਤ

• ਹਿੰਸਾ ਨਾ ਕਰਨਾ
• ਝੂਠ ਨਾ ਬੋਲਣਾ
• ਚੋਰੀ ਨਾ ਕਰਨਾ
• ਵਿਭਚਾਰ ਨਾ ਕਰਨਾ
• ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਨਾ ਕਰਨਾ

ਅਹਿੰਸਾ

ਜੈਨ ਧਰਮ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਹਿੰਸਾ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜੈਨ ਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਸੂਖਮ ਵਿਵੇਚਨ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਰੂਪਣ ਸਰਵਗਿਅ - ਸਰਵਦਰਸ਼ੀ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਿਆਨ ਵਲੋਂ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਕੋਈ ਵੀ ਗੱਲ ਛੁਪੀ ਹੋਈ ਨਹੀਂ ਹੈ,ਬ੍ਰਹਮ ਭੂਤਕਾਲ ਅਤੇ ਅਨੰਤ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਜਾਣਕਾਰ - ਦ੍ਰਸ਼ਟਾ),ਵੀਤਰਾਗੀ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਉੱਤੇ ਵੀ ਰਾਗ - ਦਵੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ)ਪ੍ਰਾਣੀ ਸਿਰਫ ਦੇ ਹਿਤੇੱਛੁਕ, ਅਨੰਤ ਅਨੁਕੰਪਾ ਯੁਕਤ ਜਿਨੇਸ਼ਵਰ ਭਗਵੰਤੋਂ ਦੁਆਰਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਤਾਏ ਹੋਏ ਰਸਤਾ ਉੱਤੇ ਚੱਲ ਕਰ ਹਰ ਇੱਕ ਆਤਮਾ ਆਪਣਾ ਕਲਿਆਣ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਸੁਖ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਦਾ ਕਾਰਨ ਜੀਵ ਆਪ ਹੈ,ਕੋਈ ਦੂਜਾ ਉਸਨੂੰ ਦੁਖੀ ਕਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ .ਦੁਬਾਰਾ ਜਨਮ,ਪਿਛਲਾ ਜਨਮ,ਬੰਨ - ਮੁਕਤੀ ਆਦਿ ਜੈਨ ਧਰਮ ਮਾਨਦਾਂ ਹੈ। ਅਹਿੰਸਾ,ਸੱਚ,ਤਪ ਇਹ ਇਸ ਧਰਮ ਦਾ ਮੂਲ ਹੈ।

ਤ੍ਰਿਰਤਨ

• ਸਮਯਕ ਦਰਸ਼ਨ
• ਸਮਯਕ ਗਿਆਨ
• ਸਮਯਕ ਆਚਾਰ

ਰੱਬ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ

ਜੈਨ ਦਰਸ਼ਨ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਰੱਬ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ,ਅਪਿਤੁ ਸਦੀਵੀ ਮਾਨਤਾ ਹੈ।ਜਨਮ ਮਰਨ ਆਦਿ ਜੋ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ,ਉਸਨੂੰ ਨਿਅੰਤਰਿਤ ਕਰਣ ਵਾਲੀ ਕੋਈ ਸਾਰਵਭੌਮਿਕ ਸੱਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਜੀਵ ਜਿਵੇਂ ਕਰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ,ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਸਵਰੁਪ ਚੰਗੇ ਜਾਂ ਭੈੜੇ ਫਲਾਂ ਨੂੰ ਭੁਗਤਣ ਲਈ ਉਹ ਮਨੁੱਖ,ਨਰਕ,ਦੇਵ,ਅਤੇ ਤੀਰਿਆੰਚ(ਜਾਨਵਰ)ਯੋਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਮਰਨ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੁਕਤ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਹੀ ਈਸ਼ਵਰ ਆਖਦੇ ਹਨ।