ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਥਾਮਸ ਯੰਗ (ਵਿਗਿਆਨੀ)

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਥਾਮਸ ਯੰਗ
ਜਨਮ13 ਜੂਨ 1773
ਮਿਲਵਰਟਨ, ਸੋਮਰਸੈਟ, ਇੰਗਲੈਂਡ
ਮੌਤ10 ਮਈ 1829 (ਉਮਰ 55)
ਲੰਡਨ, ਇੰਗਲੈਂਡ
ਦਸਤਖ਼ਤ

ਥਾਮਸ ਯੰਗ (13 ਜੂਨ 1773 - 10 ਮਈ 1829) ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪੋਲੀਮੈਥ ਅਤੇ ਫਿਜ਼ਿਸ਼ਿਅਨ ਸਨ। ਯੰਗ ਨੇ ਦੇਖਣ, ਰੋਸ਼ਨੀ, ਠੋਸ ਮਕੈਨਿਕਸ, ਊਰਜਾ, ਫਿਜ਼ੀਓਲੋਜੀ, ਭਾਸ਼ਾ, ਸੰਗੀਤਕ ਸਦਭਾਵਨਾ, ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਗਿਆਨਕ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੱਤੇ।[1] ਜੀਨ-ਫਰਾਂਸਿਸ ਚੈਂਪੋਲਿਅਨ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਤੇ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਿਸਰੀ ਹਾਇਓਰੋਗਲਾਈਫਸ (ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੌਸੇਟਾ ਸਟੋਨ) ਦੀ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ "ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਸਲੀ ਅਤੇ ਸਮਝਦਾਰ ਨਵੀਨਤਾਵਾਂ ਕੀਤੀਆਂ"। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਸੀ, ਹੋਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਅਮ ਹਰਸ਼ਲ, ਹਰਮਾਨ ਵਾਨ ਹੇਲਮੋਲਟਜ਼, ਜੇਮਸ ਕਲਰਕ ਮੈਕਸਵੈਲ ਅਤੇ ਐਲਬਰਟ ਆਇਨਸਟਾਈਨ। ਯੰਗ ਨੂੰ "ਆਖਰੀ ਮਨੁੱਖ ਜੋ ਸਭ ਕੁਝ ਜਾਣਦਾ ਹੈ" ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਰਣਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਜੀਵਨੀ

[ਸੋਧੋ]

ਜੌਨ ਮਿਲਵਰਟਨ, ਸਮਸੇਸੈਟ ਦੇ ਕੁੱਕਰ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦਾ ਸੀ, ਜਿਥੇ ਉਹ 1773 ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਦਸ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸੀ ਚੌਦਾਂ ਯੁੱਗਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਯੂਨਾਨੀ ਅਤੇ ਲਾਤੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸਿੱਖੀ ਸੀ[2] ਅਤੇ ਫ੍ਰੈਂਚ, ਇਟਾਲੀਅਨ, ਇਬਰਾਨੀ, ਜਰਮਨ, ਅਰਾਮਿਕ, ਸੀਰੀਅਕ, ਸਾਮਰੀ, ਅਰਬੀ, ਫਾਰਸੀ, ਤੁਰਕੀ ਅਤੇ ਅਮਹਾਰੀ ਨਾਲ ਜਾਣੂ ਸੀ।

ਯੰਗ ਨੇ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ 1792 ਵਿੱਚ ਸੈਂਟਰ ਬਰੇਥੋਲੋਮਿਊ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਵਾਈ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 1794 ਵਿੱਚ ਐਡਿਨਬਰਗ ਮੈਡੀਕਲ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਲੋਟ ਸੈਕਸਨੀ, ਗੋਟਿੰਗਨ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਨੇ 1796 ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।[3] ਗੌਟਿੰਗਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ 1797 ਵਿੱਚ ਉਹ ਐਮਮੇਨੁਅਲ ਕਾਲਜ, ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਇਆ।[4] ਉਸੇ ਸਾਲ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ-ਦਾਸ, ਰਿਚਰਡ ਬਰੌਕਲੇਬੀ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ 1799 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਲੰਡਨ ਦੇ 48 ਵਾਲਬੇਕ ਸਟ੍ਰੀਟ, (ਹੁਣ ਇੱਕ ਨੀਲੇ ਪਲਾਕ ਨਾਲ ਦਰਜ ਕੀਤਾ) 'ਤੇ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ। ਯੰਗ ਨੇ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸਦੀ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਅਗਿਆਤ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਲੇਖ ਛਾਪੇ।[5]

1801 ਵਿੱਚ ਯੰਗ ਨੂੰ ਰਾਇਲ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ (ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ) ਦਾ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[6] ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ 91 ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤੇ। 1802 ਵਿਚ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰਾਇਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 1794 ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਥੀ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[7][8] ਉਹਨਾਂ ਨੇ 1803 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰਸ਼ਿਪ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਕੇ ਇਹ ਡਰਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਕਰਤੱਵ ਉਸ ਦੀ ਡਾਕਟਰੀ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ ਵਿੱਚ ਦਖ਼ਲ ਕਰਨਗੇ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਲੈਕਚਰ 1807 ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਫਿਲੋਸਿਫੀ 'ਤੇ ਭਾਸ਼ਣਾਂ ਦੇ ਕੋਰਸ ਵਿੱਚ ਛਾਪੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਕਈ ਆਸਾਂ ਸਨ।[9]

1811 ਵਿਚ, ਯੰਗ ਸੇਂਟ ਜਾਰਜ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ 1814 ਵਿੱਚ ਲੰਦਨ ਵਿੱਚ ਰੋਸ਼ਨੀ ਲਈ ਗੈਸ ਦੀ ਆਮ ਜਾਣਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ ਗਈ। 1816 ਵਿੱਚ ਉਹ ਦੂਜੀ ਜਾਂ ਸਕਿੰਟ ਦੀ ਪੈਂਡੂਲਮ (ਲੰਬਾਈ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਜਿਸ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਠੀਕ 2 ਸਕਿੰਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ) ਦੀ ਸਹੀ ਲੰਬਾਈ ਪਤਾ ਕਰਨ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਹੇਠ ਇੱਕ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਸਕੱਤਰ ਸੀ ਅਤੇ 1818 ਵਿੱਚ ਉਹ ਬੋਰਡ ਆਫ਼ ਰੈਗਂਗਟੇਡ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਅਤੇ ਐਚ ਐਮ ਨੌਟਿਕਲ ਅਲਮਾਨਾਕ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਸੁਪਰਡੈਂਟ ਬਣੇ।[10][11]

ਯੰਗ ਨੂੰ 1822 ਵਿੱਚ ਅਮੈਰੀਕਨ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਆਰਟਸ ਐਂਡ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਦਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਆਨਰੇਰੀ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[12] ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਜੀਵਨ ਬੀਮਾ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ 1827 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਫ੍ਰੈਂਚ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਦੇ ਅੱਠ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[13] 1828 ਵਿਚ, ਉਹ ਰਾਇਲ ਸਵੀਡਿਸ਼ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ।[14]

ਮੌਤ, ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾ

[ਸੋਧੋ]

10 ਮਈ 1829 ਨੂੰ ਥਾਮਸ ਯੰਗ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਏ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਕੈਂਟ, ਫਰਨਬਰੋ ਵਿੱਚ ਸੈਂਟ ਗਾਈਲਸ ਚਰਚ ਦੇ ਕਬਰਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਵੈਸਟਮਿੰਸਟਰ ਅਬੀ ਹਡਸਨ ਗੇਰਨੀ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਲੇਖ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਯੰਗ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚਿੱਟੇ ਸੰਗਮਰਮਰ ਦੀ ਗੋਲੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ:

Sacred to the memory of Thomas Young, M.D., Fellow and Foreign Secretary of the Royal Society Member of the National Institute of France; a man alike eminent in almost every department of human learning. Patient of unintermitted labour, endowed with the faculty of intuitive perception, who, bringing an equal mastery to the most abstruse investigations of letters and of science, first established the undulatory theory of light, and first penetrated the obscurity which had veiled for ages the hieroglyphs of Egypt. Endeared to his friends by his domestic virtues, honoured by the World for his unrivalled acquirements, he died in the hopes of the Resurrection of the just. — Born at Milverton, in Somersetshire, 13 June 1773. Died in Park Square, London, 10 May 1829, in the 56th year of his age.

ਯੰਗ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਸਹਿਕਰਮੀਆਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਤਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਪਰ ਜੇ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਔਖਾ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇ ਸਕੇ। ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਉਸ ਦੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਇੱਕ ਸਮਕਾਲੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ, "ਉਸ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਕਦੇ-ਨਾ-ਕਦੇ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਨੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ।"[15]

ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਯੰਗ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਉਸਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਸਮਕਾਲੀ ਸਰ ਜੌਨ ਹਦਰਸਲ ਨੇ ਉਸਨੂੰ "ਸੱਚਮੁੱਚ ਅਸਲੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ" ਕਿਹਾ।[16] ਐਲਬਰਟ ਆਇਨਸਟਾਈਨ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ 1931 ਦੇ ਮੁਖਬੰਧ ਵਿੱਚ ਨਿਊਟਨ ਓਪਿਕਸ ਦੇ ਐਡੀਸ਼ਨ ਲਈ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ। ਹੋਰ ਪ੍ਰਸੰਸਕਾਂ ਵਿੱਚ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਲਾਰਡ ਰੇਲੇਅ ਅਤੇ ਨੋਬਲ ਐਵਾਰਡ ਜੇਤੂ ਫ਼ਿਲਿਪ ਐਂਡਰਸਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਥਾਮਸ ਯੰਗ ਦਾ ਨਾਮ ਲੰਡਨ ਸਥਿਤ ਥਾਮਸ ਯੰਗ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਨਾਂ ਵਜੋਂ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਥਿਊਰੀ ਅਤੇ ਸਾਮੱਗਰੀ ਦੀ ਸਮਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਖੋਜ ਸਮੂਹਾਂ ਦੀ ਗਠਜੋੜ ਹੈ।

ਖੋਜ

[ਸੋਧੋ]

ਚਾਨਣ ਦੀ ਵੇਵ ਥਿਊਰੀ

[ਸੋਧੋ]

ਯੰਗ ਦੇ ਆਪਣੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਥਿਊਰੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ।[17][18] ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਨ ਲਈ, ਉਸ ਨੂੰ ਸਦੀਵੀ ਆਈਕੌਕ ਨਿਊਟਨ ਦੇ ਆਪਟੀਕਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਇੱਕ ਕਣ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ, 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਯੰਗ ਨੇ ਚਾਨਣ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦੀ ਥਿਊਰੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਈ ਸਿਧਾਂਤਕ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਇਸ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਲਈ ਦੋ ਸਥਿਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ। ਲਹਿਰ ਦੇ ਟੈਂਕੀ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤਾ। ਯੰਗ ਦੇ ਦਖਲ ਅੰਦਾਜ਼ੀ ਤਜਰਬੇ ਜਾਂ ਡਬਲ-ਸਿਲਿਟ ਪ੍ਰਯੋਗ ਨਾਲ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਲਹਿਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ।

ਹਵਾਲੇ 

[ਸੋਧੋ]
  1. Dictionary of National Biography
  2. "Thomas Young". School of Mathematics and Statistics University of St Andrews, Scotland. Retrieved 30 August 2017.
  3. "Thomas Young (1773-1829)". Andrew Gasson. Archived from the original on 31 ਅਗਸਤ 2017. Retrieved 30 August 2017.
  4. ਫਰਮਾ:Acad
  5. Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001C-QINU`"'</ref>" does not exist.
  6. "Ri Professors". Royal Institution. Retrieved 30 August 2017.
  7. "THOMAS YOUNG (1773 - 1829)". Emmanuel College. Archived from the original on 31 ਅਗਸਤ 2017. Retrieved 30 August 2017. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  8. "Portrait of Thomas Young". Royal Society. Retrieved 30 August 2017.
  9. Morgan, Michael (2002). "Thomas Young's Lectures on Natural Philosophy and the Mechanical Arts". Perception. 31: 1509–1511. doi:10.1068/p3112rvw.
  10. Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000021-QINU`"'</ref>" does not exist.
  11. Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000022-QINU`"'</ref>" does not exist.
  12. "Book of Members, 1780–2010: Chapter Y" (PDF). American Academy of Arts and Sciences. Retrieved 8 September 2016.
  13. Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000024-QINU`"'</ref>" does not exist.
  14. Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000025-QINU`"'</ref>" does not exist.
  15. "Peacock's Life of Dr Young" by George Peacock, D.D., F.R.S., etc. Dean of Ely, Lowndean Professor of Astronomy University of Cambridge, etc. quoted in "The Living Age" by E. Littell, Second Series, Volume X, 1855, Littell, Son and Company, Boston.
  16. Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000026-QINU`"'</ref>" does not exist.
  17. "Thomas Young (1773–1829)". UC Santa Barbara. Retrieved 5 September 2016.
  18. Haidar, Riad. "Thomas Young and the wave theory of light" (PDF). Bibnum. Archived from the original (PDF) on 15 ਸਤੰਬਰ 2016. Retrieved 5 September 2016.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.

ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ

[ਸੋਧੋ]

ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ

[ਸੋਧੋ]