ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ
ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ "ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਸਟਮ ਹੈ ਜੋ ਲੋੜਵੰਦ ਜਾਂ ਬਿਨਾਂ ਆਮਦਨੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਮਦਦ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।"[1]
ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਿਆਪੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਦੇ ਆਰਟੀਕਲ 22 ਵਿੱਚ ਸੋਸ਼ਲ ਸਕਿਉਰਿਟੀ ਨੂੰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ:
ਹਰ ਕੋਈ ਜੋ ਸਮਾਜ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਹੱਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਹਰੇਕ ਰਾਜ ਦੇ ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਸਾਧਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯਤਨਾਂ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਅਨੁਸਾਰੀਕਰਨ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਦਾ ਮੁਫ਼ਤ ਵਿਕਾਸ ਇਸ ਦਾ ਟੀਚਾ ਹੈ।
ਸਧਾਰਨ ਰੂਪ ਵਿਚ, ਹਸਤਾਖਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਹਿਮਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਿਸ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਾਰੇ ਫਾਇਦਿਆਂ (ਸਭਿਆਚਾਰ, ਕੰਮ, ਸਮਾਜਿਕ ਭਲਾਈ) ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।[2]
ਸੋਸ਼ਲ ਸਿਕਿਉਰਟੀ ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੇ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਐਕਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦਾ ਵੀ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜੋ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਭਲਾਈ ਨੂੰ ਸਹਾਇਤਾ ਸਹਾਇਤਾ ਉਪਾਅ ਰਾਹੀਂ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪਨਾਹ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸੈਕਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਬਾਦੀ ਲਈ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੱਚੇ, ਬਜ਼ੁਰਗ, ਬਿਮਾਰ ਅਤੇ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ. ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਸਮਾਜਿਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਇਸ ਸੰਕਲਪ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਲੰਮਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ (ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਗ਼ਰੀਬ ਰਾਹਤ ਵਿਚ), "ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ" ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਤਾਜ਼ਾ ਇੱਕ ਹੈ[ 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵਰਤੋਂ ਦੀਆਂ ਮਿਤੀਆਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਉਦਾਹਰn ਵੈਨਜ਼ੂਏਲਾ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿਚ, ਸਿਮੋਨ ਬੋਲਿਵਾਰ (1819) ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਜਿਹੀ ਹੈ ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਥਿਰਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੋਵੇ।"[3]
ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿਚ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਤ੍ਰਾਜਾਨ (98-117 ਏ.ਡੀ.) ਨੇ ਰੋਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਅਤੇ ਅਨਾਜ ਦੀਆਂ ਦਾਤਾਂ ਵੰਡੀਆਂ ਅਤੇ ਇਟਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਭੇਜੇ ਜਾਂਦੇ ਸੋਨੇ ਦੇ ਤੋਹਫੇ ਨੂੰ ਵੀ ਵਾਪਸ ਕੀਤਾ। [4]
ਗੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ੀ (c.1000 ਏ ਡੀ) ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੇ ਕਈ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਘਰਾਂ, ਜਨਤਕ ਕਲੀਨਿਕਾਂ, ਅਤੇ ਗਰੀਬਾਂ ਦੇ ਕਬਰਿਸਤਾਨਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ
[ਸੋਧੋ]- ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ: ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ
- ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ: ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲਾ
- ਕੈਨੇਡਾ: ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ
- ਫਿਨਲੈਂਡ: ਫਿਨਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਭਲਾਈ
- ਫਰਾਂਸ: ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ
- ਜਰਮਨੀ: ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਭਲਾਈ
- ਯੂਨਾਨ: ਸੋਸ਼ਲ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ
- ਈਰਾਨ: ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੰਗਠਨ
- ਆਇਰਲੈਂਡ: ਸੋਸ਼ਲ ਪ੍ਰੋਟੈਕਸ਼ਨ ਵਿਭਾਗ
- ਇਜ਼ਰਾਇਲ: ਬਿੱਤੁਹ ਲੀਮੀ
- ਮੈਕਸੀਕੋ: ਮੈਕਸੀਕਨ ਸੋਸ਼ਲ ਸਕਿਉਰਟੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ
- ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ: ਨਿਊਜੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਭਲਾਈ
- ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼: ਸੋਸ਼ਲ ਸਿਕਿਉਰਿਟੀ ਸਿਸਟਮ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸੇਵਾ ਬੀਮਾ ਸਿਸਟਮ
- ਸਿੰਗਾਪੁਰ: ਸੈਂਟਰਲ ਪ੍ਰੋਵੀਡੈਂਟ ਫੰਡ
- ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ: ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਏਜੰਸੀ
- ਸਪੇਨ: ਸਪੇਨ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪ-ਸਹਾਰਾ
- ਅਫਰੀਕਾ: ਉਪ-ਸਹਾਰਾ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ
- ਸਵੀਡਨ: ਸਵੀਡਨ ਵਿੱਚ ਸੋਸ਼ਲ ਸੁਰੱਖਿਆ
- ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ: ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਤੁਰਕੀ: ਤੁਰਕੀ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ
- ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ: ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ: ਸਮਾਜਕ ਸੁਰੱਖਿਆ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ David Bach (9 October 2003). 1001 Financial Words You Need to Know. Oxford University Press, USA. p. 185. ISBN 978-0-19-517050-4.
- ↑ "Universal Declaration of Human Rights". Plain language version. United Nations. Retrieved 20 April 2012.
Art 22. "22 The society in which you live should help you to develop and to make the most of all the advantages (culture, work, social welfare) which are offered to you and to all the men and women in your country."
- ↑ "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 1 ਸਤੰਬਰ 2013. Retrieved 2 ਜਨਵਰੀ 2014.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help)CS1 maint: archived copy as title (link) - ↑ Britannica.com