ਜਾਮਨੀ
ਜਾਮਨੀ ਨੀਲੇ ਅਤੇ ਲਾਲ[1][2] ਰੰਗ ਦਾ ਵਿਚਕਾਰਲਾ ਰੰਗ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ (ਵਾਇਲਟ) ਬੈਂਗਣੀ ਰੰਗਾਂ ਵਾਲੇ ਫੁੱਲਾਂ ਵਰਗਾ ਹੈ ਪਰੰਤੂ ਵਾਈਲੇਟ ਦੇ ਉਲਟ ਜੋ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਵੇਵੈਲਥ ਲੰਬਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬਤ ਰੰਗ ਹੈ। ਜਾਮਨੀ ਲਾਲ ਅਤੇ ਨੀਲੇ[3] ਦੇ ਜੋੜ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਰੰਗ ਹੈ। ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸਰਵੇਖਣਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਾਮਨੀ ਰੰਗ ਅਕਸਰ ਰਾਇਲਟੀ, ਜਾਦੂ, ਰਹੱਸ ਅਤੇ ਪਵਿੱਤਰਤਾ[4] ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਗੁਲਾਬੀ ਰੰਗ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਲਿੰਗਕਤਾ, ਨਾਰੀਵਾਦ ਅਤੇ ਲਾਲਚ[5] ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਜਾਮਨੀ ਰੋਮਨਾਂ ਦੀ ਮੈਜਿਸਟ੍ਰੇਟ ਦਾ ਰੰਗ ਸੀ। ਇਹ ਬਿਜ਼ੰਤੀਨੀ (ਇਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ) ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਹਾਕਮਾਂ ਅਤੇ ਪਵਿੱਤਰ ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜੋ ਰੋਮਨ ਕੈਥੋਲਿਕ ਪਾਦਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸ਼ਾਹੀ[6] ਰੰਗ ਦੇ ਬਣ ਗਏ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਅਮੀਰਸ਼ਾਹੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਾਮਨੀ ਦਾ ਪੂਰਕ ਰੰਗ ਪੀਲਾ[7] ਹੈ।
ਨਿਰੁਕਤ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]'ਜਾਮਨੀ' ਸ਼ਬਦ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸ਼ਬਦ 'ਪਰਪਲ' ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ ਜੋ ਯੂਨਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸ਼ਬਦ 'ਪਰੀਪੁਰਾ' ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਮੂਲ ਯੂਨਾਨੀ πορφύρα (ਪੋਰਫੁਰਾ) ਤੋਂ ਹੈ। ਇਹ ਕੋਈ ਪੁਰਾਣੀ ਸ਼ਕਲ ਦਾ ਨਾਂ ਹੈ ਜੋ ਸਪਿੰਨੀ ਡਾਈ-ਮੁਰਿਕਨ ਘੁੰਮ ਨਾਲ ਸੁੱਘਿਆ ਹੋਇਆ ਜਾਂ ਅੰਦਰੋਂ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ।
ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ 'ਜਾਮਨੀ' ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਰਿਕਾਰਡ ਵਜੋਂ ਵਰਤੋਂ 975 ਈ. ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬੰਸਾਵਲੀ ਵਿਦਿਆ ਵਿਚ, ਸ਼ੁੱਧ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਜਾਮਣੀ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜਾਮਣੀ ਦੀ ਕਿਸਮ ਅਤੇ ਵਰਤੋ
[ਸੋਧੋ]
ਪਰਪਲ ਬਨਾਮ ਊਦਾ ਰੰਗ
[ਸੋਧੋ]ਪੇਂਟਰਾਂ, ਬੈਂਗਣੀ ਅਤੇ ਜਾਮਨੀ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੇ ਗਏ ਰਵਾਇਤੀ ਰੰਗ ਦੇ ਪਹੀਏ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਲਾਲ ਅਤੇ ਨੀਲੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਜਾਮਨੀ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੇ ਨੇੜੇ,ਇਹ ਸਮਾਨਤਾ ਕਿਰਮਚੀ ਅਤੇ ਬੈਂਗਣੀ[8] ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਬੈਂਗਣੀ ਨੀਲੇ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਮਨੀ[9] ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਸੰਤ੍ਰਿਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੋ ਰੰਗ ਇਕੋ ਜਿਹੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ਪਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਤਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬੈਂਗਣੀ ਇੱਕ ਰੰਗ-ਬਰੰਗਾਂ ਰੰਗ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ 1672 ਵਿੱਚ ਆਈਜ਼ਕ ਨਿਊਟਨ ਦੁਆਰਾ ਪਹਿਲਾਂ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇਹ ਹਲਕੇ ਜਿਹੇ ਰੰਗ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੇ ਆਪਣੀ ਖੁਦ ਦੀ ਥਾਂ ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਆਪਣੀ ਹੀ ਤਰੰਗ ਦੀ ਲੰਬਾਈ (ਲਗਭਗ 380-420 nm) ਹੈ - ਜਦਕਿ ਜਾਮਨੀ ਦੋ ਸ਼ਕਲ ਦੇ ਰੰਗ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ, ਲਾਲ ਅਤੇ ਨੀਲਾ "ਜਾਮਨੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਤਰੰਗ ਲੰਬਾਈ" ਵਰਗੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸੁਮੇਲ[10][11] ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ ਪਰਪਲ ਦੀ ਲਾਈਨ ਦੇਖੋ।
ਸਮਕਾਲੀਨ ਬੈਂਗਣੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਲਾਲ-ਹਰਾ-ਨੀਲੇ (ਆਰ.ਜੀ.ਬੀ.) ਰੰਗੀਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸਕਰੀਨ ਜਾਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਡਿਸਪਲੇ ਵਿੱਚ ਰੰਗ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। (ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਰੰਗ ਚਿੱਟਾ ਜੋ ਇਸ ਰੰਗ ਵਿਧੀ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਉਹ ਲਾਲ, ਹਰਾ ਅਤੇ ਨੀਲਾ ਹੈ ਜੋ ਇਸਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।) ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ ਕਿ ਐਲ-ਕੋਨ (ਲਾਲ ਸ਼ੰਕੂ) ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਖ ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ ਦੇ ਦੋ ਵੱਖ ਵੱਖ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮੁਢਲਾ ਖੇਤਰ ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ ਦੇ ਪੀਲੇ-ਲਾਲ ਖੇਤਰ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਫ਼ਰ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਹੈ ਅਤੇ ਐਸ-ਕੋਨ (ਨੀਲਾ ਸ਼ੰਕੂ) ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਤਰੰਗ-ਲੰਬਾਈ, ਵਾਈਲੇਟ ਭਾਗ[12] ਇਸ ਦਾ ਭਾਵ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਬੈਕਲਾਟ ਲਾਈਟ ਅੱਖ ਤੇ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਤਾਂ ਐਸ-ਕੋਨ ਨੂੰ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਐਲ-ਕੋਨ ਨੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨੂੰ ਉਤੇਜਿਤ ਕੀਤਾ। ਨੀਲਾ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਕਮਜ਼ੋਰ ਡਿਸਪਲੇਅ ਦੇ ਲਾਲ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਕੇ, ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨ ਪੈਟਰਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਦੁਬਿਧਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਟਿੱਪਣੀਆਂ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Oxford English Dictionary On-Line. "Definition of purple".
{{cite web}}: Missing or empty|url=(help)Missing or empty|url=(help) - ↑ Mish, Frederic C., Editor in Chief Webster's Ninth New Collegiate Dictionary Springfield, Massachusetts, U.S.A.:1984--Merriam-Webster Page 957
- ↑ Webster's New World Dictionary of American English (Third College Edition) defines it as: "A dark color that is a blend of red and blue."
- ↑ Eva Heller, Psychologie de la couleur: effets et symboliques
- ↑ Heller, Eva: Psychologie de la couleur – effets et symboliques, pp. 179-184
- ↑ Sadao Hibi; Kunio Fukuda (January 2000). The Colors of Japan. Kodansha International. ISBN 978-4-7700-2536-4.
- ↑ "Purple". What is the Wik. Archived from the original on 2018-11-16. Retrieved 2018-05-31.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Shorter Oxford English Dictionary, 5th Edition, 2003.
- ↑ "Difference between 'violet' and 'purple'" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2018-05-03.
- ↑ P. U.P. A Gilbert and Willy Haeberli (2008). Physics in the Arts. Academic Press. p. 112. ISBN 0-12-374150-5.
- ↑ Louis Bevier Spinney (1911). A Text-book of Physics. Macmillan Co.
- ↑ "Theory of color". ucla.edu. Archived from the original on 2016-03-02. Retrieved 2018-05-31.