ਜਵਾਲਾਮਾਲਿਨੀ
| ਜਵਾਲਾਮਾਲਿਨੀ | |
|---|---|
| Jwalamalini ਜਵਾਲਾਮਾਲਿਨੀ, ਸੀ. 17ਵੀਂ-19ਵੀਂ, ਐਕਲੈਂਡ ਆਰਟ ਮਿਉਜ਼ੀਅਮ | |
| ਮਾਨਤਾ | ਦੇਵੀ |
ਜਵਾਲਾਮਾਲਿਨੀ (Sanskrit: ज्वालामालिनी, ਕੰਨੜ: ಜ್ವಾಲಾಮಾಲಿನೀ) ਜੈਨ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਅੱਠਵੇਂ ਤੀਰਥੰਕਰਾ, ਸ਼੍ਰੀ ਭਗਵਾਨ ਚੰਦਰਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਯਾਕਸ਼ਿਨੀ (ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਭਾਵਨਾ) ਹੈ ਅਤੇ ਮੱਧਯੁਗ ਦੇ ਅਰੰਭਕ ਅਰਸੇ ਦੌਰਾਨ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਆਪਕ ਯਾਕਸ਼ਿਨੀ ਸੀ।[1]
ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਅਤੇ ਮੂਲ[ਸੋਧੋ]
ਜਵਾਲਾ ਅੱਗ ਦੀ ਚਮਕ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਮਾਲਿਨੀ ਦਾ ਅਰਥ ਇੱਕ ਰਿੱਛ ਦੇ ਮਾਲਾ ਹੈ।
ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਨੂੰ ਪਾਠ ਜਵਾਲਾਮਾਲਿਨੀ ਕਲਪਾ ਵਿੱਚ 939 ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਾਠ ਜਵਾਲਾਮਲਿਨੀ ਕਲੱਪਾ ਨੂੰ ਜੈਨ ਆਚਾਰੀਆ ਇੰਦਰਾਂਦੀ ਨੇ 939 ਈ. ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਕੂਟ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਮਨਯੇਖੇਟਾ ਵਿੱਚ ਰਚਿਆ ਸੀ।[2] ਇਹ ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਹੇਲਾਚਾਰੀਆ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੇ ਪੁਰਾਣੇ ਅਤੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪਾਠ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਜਵਾਲਾਮਾਲਿਨੀ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਕੇ ਬ੍ਰਹਮਾ-ਰਖਿਆ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ ਸੀ।
ਜਵਾਲਾਮਾਲਿਨੀ ਦੀ ਪੂਜਾ[ਸੋਧੋ]
ਇਸ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਤਾਂਤਰਿਕ ਸੰਬੰਧ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਸਾਹਿਤ ਜਵਾਲਾ ਕਲਪਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਪੰਥ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਜੈਨ ਤਾਂਤ੍ਰਿਕ ਅਧਿਆਪਕ ਦੁਆਰਾ ਮੱਠ ਦੇ ਕ੍ਰਮ ਦੇ ਦ੍ਰਵਿਦਾ ਗਣ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇੱਕ ਕਥਾ ਹੈ ਕਿ, ਦੇਵੀ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਹੇਲਾਚਾਰੀਆ ਨੂੰ ਜਾਦੂ-ਟੂਣੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਲਈ ਪਵਿੱਤਰ ਕਰਨ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਸ਼ਿਲਾਲੇਖਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸਪਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਅਨੰਦ ਕਾਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।[1]
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
- Jwalamalini temple at Shri Atishaya Kshetra Simhanagadde
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ[ਸੋਧੋ]
- Jain Tirthas Archived 2012-09-29 at the Wayback Machine.
- Jain Teerth - Shri Simhanagadde Jwalamalini
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 Singh, Nagendra (2001). Encyclopaedia of Jainism, Volume 1. Anmol Publications. pp. 8330 pages. ISBN 9788126106912.
- ↑ Jwala Malini Kalpa Tantra by Muniraj Indranandi Jain Tantra, Commentary by Shekharachandra Shastri, 1966, p. 10