ਚੰਦਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵੋਹਰਾ
ਚੰਦਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵੋਹਰਾ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨੀ, ਗਲੇਸ਼ੀਓਲੋਜਿਸਟ ਅਤੇ ਮਾਉਂਟੇਨਰ ਹੈ, ਜੋ 1965 ਵਿਚ[1] ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਚੋਟੀ, ਮਾਉਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਤੇ ਚੜ੍ਹਿਆ ਸੀ।[2] ਉਹ ਕਪਤਾਨ ਐਮ.ਐਸ. ਕੋਹਲੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਮਈ 1965 ਨੂੰ ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹੇ ਪਹਿਲੇ ਸਫਲ ਭਾਰਤੀ ਐਵਰੇਸਟ ਅਭਿਆਨ ਦੇ 9 ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। 24 ਮਈ 1965 ਨੂੰ ਵੋਹਰਾ ਅਤੇ ਅੰਗ ਕਾਮੀ ਸ਼ੇਰਪਾ ਇਕੱਠੇ ਐਵਰੈਸਟ ਦੀ ਚੋਟੀ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ[3][4][5][6][7][8] ਉਹ ਚੋਟੀ ਦੇ ਸਕੇਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨ।[9] ਇਹ ਕਾਰਨਾਮਾ ਉਸਨੇ 24 ਮਈ 1965 ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਅਰਜੁਨ ਅਵਾਰਡ (1965)[10][11] ਵਿਜੇਤਾ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖਣਿਜ ਅਵਾਰਡ, ਵੋਹਰਾ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 1965 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ, ਚੌਥੇ ਸਰਬੋਤਮ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ[12] ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।[13] ਉਹ ਏਵਰੈਸਟ ਪਰਬਤ ਉੱਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਚੌਥਾ ਭਾਰਤੀ ਆਦਮੀ ਅਤੇ ਉੱਨੀਵਾਂ ਆਦਮੀ ਹੈ।
ਜੀਵਨੀ
[ਸੋਧੋ]ਚੰਦਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਵੋਹਰਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ[14] ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਜੀਓਲੌਜੀਕਲ ਸਰਵੇ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (ਜੀ.ਐਸ.ਆਈ.) ਨਾਲ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਜੀ ਐਸ ਆਈ ਨਾਲ ਬਰਫ, ਬਰਫ਼ ਅਤੇ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਦੇ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਬਣਨ ਤੇ ਆਪਣਾ ਪੂਰਾ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 1994 ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਏ।[2][15] ਪੇਸ਼ੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨੀ, ਉਸਨੇ ਕਈ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਚਲਾਈਆਂ ਅਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਦੇ ਕਈ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਤਿੰਨ ਐਵਰੈਸਟ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਅਤੇ 1965 ਵਿੱਚ ਸਿਖਰ ਨੂੰ ਸਿਖਰ ਤੇ ਰੱਖਿਆ,[16] ਇਹ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਬਣ ਗਿਆ। 1973 ਵਿਚ, ਉਹ ਇੱਕ ਟੀਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਅੰਟਾਰਕਟਿਕਾ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਸਿਰੇ 'ਤੇ ਡੇਰਾ ਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਰਿਹਾ। ਉਹ 1981 ਵਿੱਚ ਅੰਟਾਰਕਟਿਕਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਇੰਡੀਅਨ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਲੈਂਡਿੰਗ ਸਮੂਹ ਦਾ ਨੇਤਾ ਸੀ।
ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਅਵਾਰਡ
[ਸੋਧੋ]ਵੋਹਰਾ ਖਾਣ ਮੰਤਰਾਲੇ (ਭਾਰਤ) ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖਣਿਜ ਅਵਾਰਡ ਦਾ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਹੈ।[2] ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ 1965 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਦਾ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸੇ ਸਾਲ ਸਪੋਰਟਸ ਅਥਾਰਟੀ[11] ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਰਵਉਚ ਭਾਰਤੀ ਖੇਡ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਰਜੁਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ।[16][17] 1996 ਵਿਚ, ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਜੁਬਲੀ ਵਰ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਵੋਹਰਾ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੰਡੀਅਨ ਮਾਉਂਟਨੇਅਰਿੰਗ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨੈਨ ਸਿੰਘ-ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਲਾਈਫਟਾਈਮ ਅਚੀਵਮੈਂਟ ਐਵਾਰਡ 2010 ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ।
ਚੰਦਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵੋਹਰਾ, ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਸਤਿੰਦਰ ਵੋਹਰਾ ਨਾਲ,[16] ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਸੈਟਲ ਹੈ।[2]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Chandra Prakash Vohra -". www.everesthistory.com.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 "Ecelluiet". Ecelluiet. 2015. Archived from the original on 2 February 2015. Retrieved 5 May 2015.
- ↑ "First successful Indian Expedition of 1965-". www.istampgallery.com.
- ↑ "First successful Indian Expedition of 1965-". www.thebetterindia.com.
- ↑ "First successful Indian Expedition of 1965-". www.youtube.com.
- ↑ "Nine Atop Everest-First successful Indian Expedition of 1965-". books.google.com.sa.
- ↑ "The first Indians on Everest-First successful Indian Expedition of 1965-". www.livemint.com.
- ↑ "The first Indians on Everest-First successful Indian Expedition of 1965-". www.himalayanclub.org.
- ↑ "Himanshu". Himanshu. 2015. Retrieved 5 May 2015.
- ↑ "Arjuna Award for The first Indians on Everest on 1965-". www.sportsauthorityofindia.nic.in. Archived from the original on 2019-08-08. Retrieved 2019-12-14.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ 11.0 11.1 "Sports Authority of India". Sports Authority of India. 2015. Archived from the original on 4 ਮਾਰਚ 2016. Retrieved 5 May 2015.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Padma Shree for The first Indians on Everest on 1965-". www.dashboard-padmaawards.gov.in. Archived from the original on 2020-10-21. Retrieved 2019-12-14.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Padma Shri" (PDF). Padma Shri. 2015. Archived from the original (PDF) on 15 November 2014. Retrieved 11 November 2014.
- ↑ "Vohras of India". Vohras of India. 2015. Archived from the original on 5 ਮਾਰਚ 2016. Retrieved 5 May 2015.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Wadia Institute of Himalayan Geology" (PDF). Wadia Institute of Himalayan Geology. 2015. Archived from the original (PDF) on 4 ਮਾਰਚ 2016. Retrieved 5 May 2015.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ 16.0 16.1 16.2 Singh, Rajmeet (16 November 2010). "Mohali set to go vertical". Retrieved 7 March 2018.
- ↑ "Panjab University". Panjab University. 2015. Retrieved 5 May 2015.