ਮਿਜੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ
| ਮਿਜੀ | |
|---|---|
| ਸਜੋਲਾਂਗ | |
| ਧੰਮਈ | |
| ਜੱਦੀ ਬੁਲਾਰੇ | ਭਾਰਤ |
| ਇਲਾਕਾ | ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਨ, ਚਿਨਾ |
| ਨਸਲੀਅਤ | ਮਿਜੀ ਲੋਕ |
Native speakers | 28,000 (2007)[1] |
| ਉੱਪ-ਬੋਲੀਆਂ |
|
| ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਕੋਡ | |
| ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-3 | sjl |
| ELP | Sajalong |
ਮਿਜੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਨਾਮ ਸਜੋਲਾਂਗ ਅਤੇ ਧੰਮਾਈ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਸਮੂਹ ਹੈ ਜੋ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੀਨੋ-ਤਿੱਬਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਵਜੋਂ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। , ਪੂਰਬੀ ਕਾਮੇਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਕਾਮੇਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਧੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਸਾਂਝੀ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੀਨ-ਤਿੱਬਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਿਜੀ ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ ਖੋਜੀ ਗਈ ਬੰਗਰੂ ਭਾਸ਼ਾ ਇਸ ਦੇ ਬਜਾਏ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਸੁਤੰਤਰ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। [2]
ਕਿਸਮਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਮਿਜੀ ਦੀਆਂ ਦੋ ਵੱਖਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ: [3]
- ਪੱਛਮੀ ਮਿਜੀ : ਨਫਰਾ ਅਤੇ ਥ੍ਰੀਜ਼ਿਨੋ ਸਰਕਲ, ਪੱਛਮੀ ਕਾਮੇਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਅਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਮਿਜੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਜੋਲਾਂਗ ( sadʑalaŋ ) ਜਾਂ Dhəmmai ( ðəmmai ) (ਬੋਡਟ ਅਤੇ ਲੀਬਰਹਰ 2015:70) ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। [4]
- ਪੂਰਬੀ ਮਿਜੀ : ਲਾਡਾ ਸਰਕਲ, [5] ਪੂਰਬੀ ਕਾਮੇਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੂਰਬੀ ਮਿਜੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਨਮਰਾਈ ( nəmrai ) (ਬੋਡਟ ਅਤੇ ਲਿਬਰਹਰ 2015:70) ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। [4]
ਬੰਗਰੂ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ "ਉੱਤਰੀ ਮਿਜੀ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਪਸੀ ਵਖਰੇਵਾਂ ਵਧੇਰੇ ਹੈ।
ਵੰਡ
[ਸੋਧੋ]ਐਥਨੋਲੋਗ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਿਜੀ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਧੁਨੀ ਵਿਗਿਆਨ
[ਸੋਧੋ]ਵਿਅੰਜਨ
[ਸੋਧੋ]ਮਿਜੀ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਚ "p" "f" "t" ਅਤੇ "k" ਧੁਨੀਆਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। [5]
| ਲੇਬਿਅਲ | ਦੰਦ | ਅਲਵੀਓਲਰ | ਪਲਾਟੋ-<br id="mwWw"><br><br><br></br> ਐਲਵੀਓਲਰ | Retroflex | ਤਾਲੁ | ਵੇਲਰ | ਗਲੋਟਲ | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ਨੱਕ | m | n | ɳ | ɲ | |||||
| ਵਿਸਫੋਟਕ | ਅਵਾਜ਼ ਰਹਿਤ | pʰ | tʰ | kʰ | ʔ | ||||
| ਆਵਾਜ਼ ਦਿੱਤੀ | b | d | ɡ | ||||||
| ਅਫਰੀਕੇਟ | ਅਵਾਜ਼ ਰਹਿਤ | ts | tʃ | tc | |||||
| ਆਵਾਜ਼ ਦਿੱਤੀ | dʒ | ||||||||
| ਫ੍ਰੀਕੇਟਿਵ | ਅਵਾਜ਼ ਰਹਿਤ | fʰ | θ | s | ʃ | x | xʷ | ||
| ਆਵਾਜ਼ ਦਿੱਤੀ | v | ð | z | ʒ | ʐ | ɣʷ | |||
| ਲੇਟਰਲ<br id="mw1Q"><br><br><br></br> ਭੜਕਾਊ | ਅਵਾਜ਼ ਰਹਿਤ | ɬ | |||||||
| ਆਵਾਜ਼ ਦਿੱਤੀ | ɮ | ||||||||
| ਰੌਟਿਕ | r | ɽ | |||||||
| ਲਗਪਗ | ʋ | l | ɭ | j | w | ||||
ਸਵਰ
[ਸੋਧੋ]| ਸਾਹਮਣੇ | ਕੇਂਦਰੀ | ਕੇਂਦਰੀ </br> rhotacized |
ਵਾਪਸ | |
|---|---|---|---|---|
| ਬੰਦ ਕਰੋ | i | u | ||
| ਬੰਦ-ਮੱਧ | e | ə/ɨ[ə] | o | |
| ਖੁੱਲ੍ਹਾ-ਮੱਧ | ɛ | ʌ • ɔ | ||
| ਖੋਲ੍ਹੋ | a |
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ ਫਰਮਾ:Ethnologue18
- ↑ Blench, Roger; Post, Mark (2011), (De)classifying Arunachal languages: Reconstructing the evidence (PDF), archived from the original (PDF) on 2013-05-26
- ↑ Blench, Roger; Post, Mark (2011), (De)classifying Arunachal languages: Reconstructing the evidence (PDF), archived from the original (PDF) on 2013-05-26
- ↑ 4.0 4.1 "First notes on the phonology and classification of the Bangru language of India". Linguistics of the Tibeto-Burman Area. 38 (1): 66–123. 2015. doi:10.1075/ltba.38.1.03bod.
- ↑ 5.0 5.1 Blench, Roger. 2015. The Mijiic languages: distribution, dialects, wordlist and classification. m.s.