ਸੁਲਤਾਨ
ਸੁਲਤਾਨ (/ˈsundltən/′ ਅਰਬੀਃ سلطان سل) ਕਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਰਥਾਂ ਵਾਲੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ। ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਇੱਕ ਅਰਬੀ ਅਮੂਰਤ ਨਾਮ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਤਾਕਤ", "ਅਧਿਕਾਰ", "ਸ਼ਾਸਨ", ਜੋ ਜ਼ਬਾਨੀ ਨਾਮ ਸਲਤਾਹ ਸੁਲਤਾਹ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਅਧਿਕਾਰ ਜਾਂ "ਸ਼ਕਤੀ"। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਕੁਝ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਗਭਗ ਪੂਰੀ ਪ੍ਰਭੁਸੱਤਾ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ। ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਰੂਪ "ਸਲਤਨਿਕ" ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੁਲਤਾਨ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਨੂੰ ਸਲਤਨਤ (ਸਲਤਨਤ ਸਲਤਨਹ) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਰਾਜਾ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਦੋਵੇਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਸ਼ਾਸਕ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। "ਸੁਲਤਾਨ" ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮੁਸਲਿਮ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਸਿਰਲੇਖ ਧਾਰਮਿਕ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਵਧੇਰੇ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਰਾਜੇ ਦੇ ਉਲਟ, ਜੋ ਕਿ ਮੁਸਲਿਮ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਮੁਸਲਿਮ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਅਰਬੀ ਅਤੇ ਸਾਮੀ ਮੂਲ ਸਲਾਤ "ਸਖ਼ਤ, ਮਜ਼ਬੂਤ" ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਾਮ ਸਲਤਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦੀ ਨੈਤਿਕ ਅਧਿਕਾਰ ਜਾਂ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਇਹ ਇਸ ਅਰਥ ਵਿੱਚ ਕੁਰਾਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।