ਅਕੀ ਕਿਤੀ
| ਹੋਰ ਨਾਮ | Sümi kick fighting |
|---|---|
| ਟੀਚਾ | Kicking, blocking |
| ਸਖ਼ਤੀ | Semi-contact |
| ਮੂਲ ਦੇਸ਼ | India |
| ਸਿਰਜਣਹਾਰ | Sümi Naga people |
| ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡ | no |
| ਭਾਵ | Kick fighting |
ਅਕੀ ਕਿਤੀ ਇੱਕ ਅਰਧ-ਸੰਪਰਕ ਲੜਾਈ ਖੇਡ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲੱਤ ਮਾਰਨਾ ਅਤੇ ਸੋਲਾ ਨਾਲ ਬਲੌਕ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਖੇਡ ਹੈ ਜੋ ਨਾਗਾਲੈਂਡ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਮੀ ਨਾਗਾ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਉਪਜੀ ਹੈ। ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਇੱਕ ਗੋਲ ਰਿੰਗ ਦੇ ਅੰਦਰ ਖੇਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੋ ਲੜਕਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਖੇਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦੇਸ਼ ਵਿਰੋਧੀ ਨੂੰ ਗੋਡਿਆਂ 'ਤੇ ਡਿੱਗਣਾ ਜਾਂ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਛੂਹਣਾ ਜਾਂ ਪਲੇਅ ਜ਼ੋਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਢੱਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਅਕੀ ਕਿਤੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਪਹਾੜੀ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਦੇ ਸੁਮੀ ਨਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖੇਡ ਵਜੋਂ ਹੋਈ ਸੀ। ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਖੇਡ ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਏ ਬਿਨਾਂ ਕਬੀਲਿਆਂ ਅਤੇ ਕਬੀਲਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਗਲਤੀਆਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨਾ, ਸਨਮਾਨ ਬਹਾਲ ਕਰਨਾ, ਜਾਂ "ਸਕੋਰ ਨਿਪਟਾਉਣ" ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਕਬਾਇਲੀ ਸਮਾਰੋਹ ਦੌਰਾਨ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ.[1] ਅਕੀ ਕਿਤੀ ਦਾ ਵਰਣਨ ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਜੌਹਨ ਹੈਨਰੀ ਹਟਨ ਦੁਆਰਾ 1922 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਿਤਾਬ ਦ ਸੇਮਾ ਨਾਗਾਸ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ[2] ਅਕੀ ਕਿਤੀ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਕਿੱਕ ਲੜਾਈ"।[3]
ਖੇਡ[ਸੋਧੋ]
ਅਕੀ ਕਿਟੀ ਵਿੱਚ, ਵਿਰੋਧੀ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਅਤੇ ਰੋਕਣ ਲਈ, ਸਿਰਫ ਇੱਕਲੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਖਿੱਚੀ ਗਈ ਰਿੰਗ ਦੇ ਅੰਦਰ ਖੇਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਰਧ-ਸੰਪਰਕ ਗੇਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਤਾਂ ਵਿਰੋਧੀ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਗੋਡੇ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣਾ ਜਾਂ ਉਸਨੂੰ ਰਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਸੁੱਟਣਾ ਹੈ। ਫਰੰਟ ਕਿੱਕ ਜਾਂ ਲੀਪਿੰਗ ਫਰੰਟ ਕਿੱਕ ਵਿਰੋਧੀ ਦੀ ਕਮਰ, ਪਾਸਿਆਂ ਜਾਂ ਛਾਤੀ ਵੱਲ ਸੇਧਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਖੇਡ ਲਈ ਕੋਈ ਖਾਸ ਸਿਖਲਾਈ ਸਿਲੇਬਸ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕੋਈ ਵੀ ਅਭਿਆਸ ਜੋ ਲੜਕਿਆਂ ਲਈ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ, ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਲਚਕਤਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ।[1] ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਦੋ-ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਖੇਡ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਮਾਹਿਰ ਚਾਹੇ ਤਾਂ ਦੋ ਜੂਨੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਿਯਮ ਵਿਰੋਧੀ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਲੱਤ ਮਾਰਨ ਤੋਂ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਂਗਲ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਛੂਹ ਕੇ ਵੀ ਖੇਡ ਹਾਰੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।[3]
ਆਧੁਨਿਕ-ਦਿਨ ਅਭਿਆਸ[ਸੋਧੋ]
ਅਪੁਏਮਿ ਅਕੀਤਿ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦਾ ਗਠਨ 2014 ਵਿੱਚ ਕਲਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੇਡ ਨੂੰ ਐਥਲੈਟਿਕਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ, ਅਕੀ ਕਿਟੀ ਦਾ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਪੁਗੋਬੋਟੋ ਵਿਖੇ ਸਾਲਾਨਾ ਥੁਵੁਨੀ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਥੂਵੁਨੀ ਅਕੀਕੀਟੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਨਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਤਿੰਨ ਰਾਊਂਡਾਂ ਨਾਲ ਖੇਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੱਥ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਗਲਤ ਹੈ। 2018 ਵਿੱਚ, ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਨੇ ਕਿਸਾਮਾ ਹੈਰੀਟੇਜ ਵਿਲੇਜ ਵਿੱਚ ਹੌਰਨਬਿਲ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਅਕੀ ਕਿਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ।[4] [2]
ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ[ਸੋਧੋ]
2008 ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ ਬੀਬੀਸੀ ਥ੍ਰੀ ਰਿਐਲਿਟੀ ਟੀਵੀ ਸ਼ੋਅ ਲਾਸਟ ਮੈਨ ਸਟੈਂਡਿੰਗ ਦੀ ਸੀਰੀਜ਼ 1 ਵਿੱਚ ਚੌਥੇ ਐਪੀਸੋਡ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੁਮੀ ਕਿੱਕ ਫਾਈਟਿੰਗ ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੇ ਐਪੀਸੋਡ ਵਿੱਚ, ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਅਤੇ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸਟੇਟਸ ਦੇ ਛੇ ਅਥਲੀਟਾਂ ਨੇ ਕਬਾਇਲੀ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਖਰ ਤੱਕ ਸਟੈਂਡ ਲਿਆ।[5] [6]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
- ਕਿੱਕ ਬਾਕਸਿੰਗ
- ਰਵਾਇਤੀ ਨਾਗਾ ਖੇਡਾਂ ਅਤੇ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ
- ਤਾਏਕਿਓਨ
- ਤਾਈਕਵਾਂਡੋ
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 Crudelli, Chris (October 2008). The Way of the Warrior. Dorling Kindersley Limited. p. 23. ISBN 978-1-4053-3750-2.
- ↑ 2.0 2.1 NT Online (5 December 2018). "Akikiti : The last man standing". Nagaland Today. Archived from the original on 25 ਜੁਲਾਈ 2023. Retrieved 5 December 2020.
- ↑ 3.0 3.1 Kohima Bureau (8 December 2017). "Way of the Hornbill: Tribes represent the Naga lore in a single event". Eastern Mirror Nagaland. Retrieved 5 December 2020.
- ↑ Correspondent Kohima (6 December 2018). "Sumimartial art demonstration". Nagaland Post. Archived from the original on 6 December 2018. Retrieved 5 December 2020.
- ↑ "Sumi Kick Fighting". BBC. 24 May 2008. Retrieved 5 December 2020.
- ↑ Newsome, Brad (26 January 2012). "Last Man Standing: Nagaland India, Saturday, January 27". The Sydney Morning Herald. Retrieved 5 December 2020.