ਅਬਦੁਲ-ਕਾਦਿਰ ਬੇਦਿਲ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਅਬਦੁਲ-ਕਾਦਿਰ ਬੇਦਿਲ ਦੀ ਕਬਰ ਦੀ ਲਘੂ ਪੇਂਟਿੰਗ

ਮੌਲਾਨਾ ਅਬੁਲ-ਮਾਨੀ ਮਿਰਜ਼ਾ ਅਬਦੁਲ-ਕਾਦਿਰ ਬੇਦਿਲ (ਫ਼ਾਰਸੀ: مولانا ابوالمعانی میرزا عبدالقادر بیدل, ਜਾਂ ਬੇਦਲ, بیدل), ਜਿਸ ਨੂੰ ਬੇਦਿਲ ਦੇਹਲਵੀ (بیدل دهلوی; 1642–1720) ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸੂਫ਼ੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਅਮੀਰ ਖੁਸਰੋ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਇੰਡੋ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਕਵੀ, ਜਿਸਨੇ ਛੇਵੇਂ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕੀਤਾ।[1] ਉਹ ਫ਼ਾਰਸੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ "ਭਾਰਤੀ ਸ਼ੈਲੀ" (ਸਬਕ-ਏ-ਹੰਦੀ) ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪੜਾਅ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਸਕੂਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਔਖਾ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਕਵੀ ਸੀ।[2]

ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]

ਬੇਦਿਲ ਦਾ ਜਨਮ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਜ਼ੀਮਾਬਾਦ (ਮੌਜੂਦਾ ਪਟਨਾ) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਮਿਰਜ਼ਾ ਅਬਦ ਅਲ-ਖਾਲੀਕ (ਦਿ. 1648), ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਤੁਰਕੀ ਸਿਪਾਹੀ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ ਜੋ ਚਘਾਤੇ ਦੇ ਅਰਲਾਸ ਕਬੀਲੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੀ।[2][3][4] ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਟਰਾਂਸੌਕਸਿਆਨਾ ਦੇ ਬੁਖ਼ਾਰਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ।[4] ਬੇਦਿਲ ਦੀ ਮੂਲ ਭਾਸ਼ਾ ਬੰਗਾਲੀ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਉਰਦੂ (ਫਿਰ ਰਿਖਤਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ), ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਤੁਰਕੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਫ਼ਾਰਸੀ ਅਤੇ ਅਰਬੀ ਵੀ ਬੋਲਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਉਸਨੇ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖੀ ਸੀ।[3]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Kovacs, Hajnalka. "‘The Tavern of the Manifestation of Realities’: The ‘Masnavi Muhit-i azam’by Mirza Abd al-Qadir Bedil (1644–1720)." PhD diss., University of Chicago (2013).}. p.2
  2. 2.0 2.1 M. Sidiqqi: Abdul-Qādir Bīdel. Encyclopaedia Iranica. 1989. Vol. IV, Fasc. 3, pp. 244-246
  3. 3.0 3.1 Feuillebois 2015.
  4. 4.0 4.1 Pandari, Hirtenstein & Negahban 2013.