ਅਮੀ ਚੰਦ
.jpg)
ਅਮੀਚੰਦ ਜਾਂ ਅਮੀਚੰਦ ( ਬੰਗਾਲੀ: উমিচাঁদ ; ਮੌਤ 1767) ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੰਗਾਲ ਨਵਾਬੀ ਕਾਲ ਦਾ ਇੱਕ ਮੂਲ ਵਪਾਰੀ ਸੀ ਜੋ ਨਵਾਬ ਵਿਰੁੱਧ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਾਜ਼ਿਸ਼-ਕਰਤਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਅਤੇ 1757 ਵਿੱਚ ਪਲਾਸੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਬਰਟ ਕਲਾਈਵ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੰਧੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ [1]
ਜੀਵਨੀ
[ਸੋਧੋ]ਅਮੀ ਚੰਦ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕਲਕੱਤਾ (ਕੋਲਕਾਤਾ) ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਲਈ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਕੇ, ਅਤੇ ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਵਿਚੋਲੇ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਦੌਲਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਦੀ ਤਾਰੀਖ਼ ਦੇ ਵਿਲੀਅਮ ਵਾਟਸ ਦੇ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਨਵਾਬ ( ਸਿਰਾਜ ਉਦ-ਦੌਲਾ ) ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ:
- “ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਲੀ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹੇਠ ਰਿਹਾ ਸੀ; ਉਹ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕਦੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਮਝੌਤਾ ਤੋੜਿਆ ਹੋਵੇ, ਜਿਸ ਦੀ ਸੱਚਾਈ ਲਈ ਉਸਨੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਦੇ ਪੈਰ ਛੂਹ ਕੇ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ਸੀ; ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ ਕਿਸੇ 'ਤੇ ਝੂਠ ਸਾਬਤ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਥੁੱਕਿਆ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਕਦੇ ਭਰੋਸਾ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। [2]
1756 ਵਿੱਚ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਦੀ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਈ ਲੜਾਈ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਕਲਕੱਤਾ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੇ ਕਈ ਘਰਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਮਿਲ਼ਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਰਿਕਾਰਡ 'ਤੇ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਮਾਲੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ੀ ਦੇ ਸ਼ੱਕ ਵਿਚ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਹ ਭਗੌੜਿਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਵਿਚ ਅੱਗੇ ਸੀ ਅਤੇ ਕੀਮਤੀ ਸਲਾਹ ਵੀ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। [2]
ਕਲਕੱਤੇ 'ਤੇ ਮੁੜ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ 'ਤੇ, ਉਸਨੂੰ ਰਾਬਰਟ ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਏਜੰਟ ਵਜੋਂ ਵਾਟਸ ਦੇ ਨਾਲ ਭੇਜਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਵਾਬ ਨੇ ਚੰਦਰਨਾਗਰ ਉੱਤੇ ਕਲਾਈਵ ਦੇ ਹਮਲੇ ਲਈ ਝਿਜਕਦੇ ਝਿਜਕਦੇ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਮੀਰ ਜਾਫਰ ਨਾਲ ਸੰਧੀ ਬਾਰੇ ਲਗਭਗ 1757 ਵਿੱਚ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕਰਨ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਵਾਪਸ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਖਜ਼ਾਨੇ ਉੱਤੇ 5% ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਲਈ, ਸੰਧੀ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਾਪੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ: ਇੱਕ, ਸੱਚੀ ਸੰਧੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਦਾਅਵੇ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਸੀ; ਦੂਜੀ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿਖਾਈ ਜਾਣੀ ਸੀ, ਜਿਸ 'ਤੇ ਐਡਮਿਰਲ ਚਾਰਲਸ ਵਾਟਸਨ ਨੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਐਡਮਿਰਲ ਦੇ ਦਸਤਖਤ ਨੂੰ ਨਾਲ਼ ਨੱਥੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਜਦੋਂ ਪਲਾਸੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮੀਚੰਦ ਨੂੰ ਸੱਚਾਈ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ, (ਰਾਬਰਟ ਓਰਮੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ) ਮੈਕਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਘੋਰ ਮੂਰਖਾਨਾ ਹਰਕਤਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ, ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਲਮਕਦਾ ਰਿਹਾ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਰ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਉਹ 1767 ਤੱਕ, ਦਸ ਸਾਲ ਤੱਕ ਜਿਉਂਦਾ ਰਿਹਾ; ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਫਾਊਂਡਲਿੰਗ ਹਸਪਤਾਲ (ਜਿੱਥੇ ਉਸਦਾ ਨਾਮ "ਕਲਕੱਤੇ ਦੇ ਕਾਲੇ ਵਪਾਰੀ" ਵਜੋਂ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ) ਅਤੇ ਲੰਡਨ ਦੇ ਮੈਗਡੇਲਨ ਹਸਪਤਾਲ ਨੂੰ ਵੀ £2000 ਸੌਂਪੇ। [2]
ਲਾਰਡ ਕਲਾਈਵ ਨੇ 10 ਮਈ 1773 ਨੂੰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਬਾਰੇ ਸੰਸਦੀ ਜਾਂਚ ਦੌਰਾਨ,ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਦੇ ਹਾਊਸ ਆਫ ਕਾਮਨਜ਼ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਵਾਹੀ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਬਚਾਅ ਕੀਤਾ: [3]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Amir Chand (Indian; Male; 1767)". British Museum. Retrieved 24 December 2012.
- ↑ 2.0 2.1 2.2
This article incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911) "Omichund" Encyclopædia Britannica (11th ed.) Cambridge University Press
- ↑ The Parliamentary history of England from the earliest period to the year 1803, Great Britain Parliament, 1812, web: PG.
