ਆਇਸ਼ਾ ਗੁਲਾਲਈ ਵਜ਼ੀਰ
ਆਇਸ਼ਾ ਗੁਲਾਲਈ ਵਜ਼ੀਰ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Ayesha Gulalai Wazir; Urdu: عائشہ گلالئی وزیر) ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹੈ ਜੋ 2013 ਤੋਂ ਮਈ 2018 ਤੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦਾ ਸਾਬਕਾ ਮੈਂਬਰ ਸੀ।
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ[ਸੋਧੋ]
ਆਇਸ਼ਾ ਗੁਲਾਲਈ ਦਾ ਜਨਮ ਦੱਖਣੀ ਵਜ਼ੀਰਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਪਿਸ਼ਾਵਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਮੇਜਰ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸਲਾਮਿਕ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਐਮ.ਫਿਲ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।[1]
ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਡੇਲੀ ਦ ਨਿਊਜ਼ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਟ੍ਰਾਈਬਲ ਯੂਨੀਅਨ ਆਫ ਜਰਨਲਿਸਟਸ ਦੀ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਅਤੇ ਫਾਟਾ ਸੁਧਾਰ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਸਕੱਤਰ ਵੀ ਰਹੀ। ਉਹ ਮਾਰੀਆ ਤੋਰਪਾਕੇ ਦੀ ਭੈਣ ਹੈ।[2]
ਸਿਆਸੀ ਕੈਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]
ਵਜ਼ੀਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਿਆਸੀ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਬੰਨੂ ਡੋਮਲ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ।[3] ਉਹ ਸੰਘੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਿਤ ਕਬਾਇਲੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਵਿੰਗ ਲਈ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪੀਪਲਜ਼ ਪਾਰਟੀ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ (ਪੀਪੀਪੀਪੀ) ਦੀ ਇੱਕ ਵਰਕਰ ਸੀ।[4] ਉਹ ਆਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ (APML) ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਪੀਪੀਪੀਪੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੀ ਸੀਟ ਲਈ ਚੋਣ ਲੜਨ ਲਈ 2008 ਦੀਆਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ ਟਿਕਟ ਦੇਣ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਪਰ ਉਮਰ ਦੇ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਕਾਰਨ ਉਹ ਮੁਕਾਬਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੀ ਸੀ।
2012 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤਹਿਰੀਕ-ਏ-ਇਨਸਾਫ਼ (ਪੀ.ਟੀ.ਆਈ.)[5] ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਪੀਟੀਆਈ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਹੋਈ। ਵਜ਼ੀਰ 2013 ਦੀਆਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ FATA ਤੋਂ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਰਾਖਵੀਂ ਸੀਟ 'ਤੇ ਪੀਟੀਆਈ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਜੋਂ [6] ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਲਈ ਅਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[7][8] ਉਹ ਫਾਟਾ ਤੋਂ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣੀ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸੰਸਦ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੌਜਵਾਨ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
ਮਈ 2019 ਵਿੱਚ, ਗੁਲਾਲਈ ਨੇ ਬਿਲਾਵਲ ਭੁੱਟੋ ਜ਼ਰਦਾਰੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ (ਪੀਪੀਪੀ) ਨੂੰ ਪੀਟੀਆਈ-ਜੀ ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸੋਚਦੀ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇੱਕ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।[9]
ਫਰਵਰੀ 2018 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਪੀਟੀਆਈ ਦੇ ਇੱਕ ਧੜੇ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤਹਿਰੀਕ-ਏ-ਇਨਸਾਫ਼ (ਗੁਲਾਲਾਈ) (ਪੀਟੀਆਈ-ਜੀ),[10] ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।[11] ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਪੀਟੀਆਈ-ਜੀ ਨੂੰ ਚੋਣ ਨਿਸ਼ਾਨ ਵਜੋਂ ਰੈਕੇਟ ਅਲਾਟ ਕੀਤਾ।[12] ਪਾਰਟੀ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰੂਪ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।[13]
ਵਜ਼ੀਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੀ ਸੀਟ ਲਈ ਪੀਟੀਆਈ-ਜੀ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਜੋਂ ਚੋਣ ਖੇਤਰ NA-25 (ਨੌਸ਼ਹਿਰਾ-1), ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ NA-53 (ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ-2), ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ NA-161 (ਲੋਧਰਾਂ-2) ਅਤੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ NA ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜਿਆ ਸੀ। -231 (ਸੁਜਾਵਲ) 2018 ਦੀਆਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਚਾਰ ਸੀਟਾਂ ਤੋਂ ਹਾਰ ਗਿਆ।[14][15]
ਉਸਨੇ ਅਗਸਤ 2017 ਵਿੱਚ ਪੀਟੀਆਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ, ਇਹ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਪਾਰਟੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਦੀ ਗਾਰੰਟੀ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ। ਉਸਨੇ ਅਕਤੂਬਰ, 2013 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਭੇਜੇ ਗਏ ਅਣਉਚਿਤ ਟੈਕਸਟ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਲਈ ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਹੈ।[16][17][18] ਉਸਨੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੀ ਸੀਟ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਵੀ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।[19]
2018 ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, PTI-G ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ 4,130 ਅਤੇ ਸੂਬਾਈ ਅਸੈਂਬਲੀ ਵਿੱਚ 1,235 ਵੋਟਾਂ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕੀ।[20] ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਜਿੱਤ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ।
25 ਮਈ, 2023 ਨੂੰ ਉਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ PML-Q ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Inspired by Benazir, PTI's Aisha Gulalai seeks empowerment of tribal women - The Express Tribune". The Express Tribune. 6 June 2013. Archived from the original on 4 March 2017. Retrieved 3 March 2017.
- ↑ "What Ayesha Gulalai's past tells us about her?". www.geo.tv. 8 August 2017. Archived from the original on 8 August 2017. Retrieved 8 August 2017.
- ↑ "Making history: Vernal parliamentarian set to shine on political stage - The Express Tribune". The Express Tribune. 30 May 2013. Archived from the original on 4 March 2017. Retrieved 3 March 2017.
- ↑ "PTI accuses govt of impeding peace march". DAWN.COM (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 5 October 2012. Archived from the original on 4 March 2017. Retrieved 3 March 2017.
- ↑ "Switching alliances : Former APML member joins PTI - The Express Tribune". The Express Tribune. 6 October 2012. Archived from the original on 4 March 2017. Retrieved 3 March 2017.
- ↑ "Painting, calligraphy exhibition gets encouraging response". www.thenews.com.pk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original on 4 March 2017. Retrieved 3 March 2017.
- ↑ "PML-N secures most reserved seats for women in NA - The Express Tribune". The Express Tribune. 28 May 2013. Archived from the original on 4 March 2017. Retrieved 7 March 2017.
- ↑ "Women, minority seats allotted". DAWN.COM (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 29 May 2013. Archived from the original on 7 March 2017. Retrieved 7 March 2017.
- ↑ "Ayesha Gulalai gives free advice to Bilawal to merge his 'small party' in PTI-G | Pakistan Today". archive.pakistantoday.com.pk. Archived from the original on 2021-06-13. Retrieved 2021-04-03.
- ↑ "Gulalai officially announces her party, says PML-N ministers should be sent to jail - Daily Times". Daily Times. 24 February 2018. Retrieved 28 February 2018.
- ↑ "Ayesha Gulalai to launch her 'own faction of PTI' - The Express Tribune". The Express Tribune. 29 December 2017. Retrieved 28 February 2018.
- ↑ "Pakistan Election 2018: List of Political Parties and their Symbols for General Election 2018" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2018-07-24.
- ↑ "PTI-G promises presidential system, judo training for women" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2018-07-24.
- ↑ "Ayesha Gulalai loses four NA seats, secures only 3538 votes". The News (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 1 August 2018.
- ↑ "Ayesha Gulalai gets only one vote at Nowshera polling station… but there's a twist". ARYNEWS. 30 July 2018. Retrieved 1 August 2018.
- ↑ "MNA Ayesha Gulalai decides to quit PTI | SAMAA TV". Samaa TV. Archived from the original on 1 August 2017. Retrieved 1 August 2017.
- ↑ "PTI MNA Ayesha Gulalai quits party citing 'ill-treatment' of women". DAWN.COM (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 1 August 2017. Archived from the original on 3 August 2017. Retrieved 1 August 2017.
- ↑ Zahra-malik, Mehreen (5 August 2017). "Female Lawmaker in Pakistan Accuses Imran Khan of 'Inappropriate' Texts. Abuse Follows". The New York Times. Archived from the original on 10 August 2017. Retrieved 10 August 2017.
- ↑ "Gulalai says she will not resign from NA seat". DAWN.COM (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 7 August 2017. Archived from the original on 9 August 2017. Retrieved 10 August 2017.
- ↑ "PTI-G secures 4,130 votes inJuly 25 polls". www.thenews.com.pk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-04-03.