ਮਾਰੀਆ ਤੂਰਪਕਾਈ ਵਜ਼ੀਰ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
Maria Toorpakai Wazir
ਦੇਸ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ
ਜਨਮ (1990-11-22) ਨਵੰਬਰ 22, 1990 (ਉਮਰ 33)[1]
Domel, Bannu, FATA
ਕੱਦ167 cm
ਭਾਰ71 kg
ਚੜਾਈ ਦਾ ਸਮਾਂ2006
ਕੋਚJonathon Power
ਰੈਕਟHarrow
Women's singles
ਉੱਚਤਮ ਰੈਕਿੰਗNo. 41 (December 2012)
ਹੁਣ ਦੀ ਰੈਕਿੰਗNo. 83[2] (August 2017)
ਟਾਇਟਲ3
Tour final(s)4
ਮੈਡਲ ਰਿਕਾਰਡ
Women's squash
 ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ/ਦੀ ਖਿਡਾਰੀ
South Asian Games
ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ – ਦੂਜਾ ਸਥਾਨ 2016 India Singles
Last updated on: 16 May 2016.

ਮਾਰੀਆ ਤੋਰਪਕਾਈ ਵਜ਼ੀਰ ( Urdu: ماریہ تورپیکئی وزیر  ; 22 ਨਵੰਬਰ, 1990 ਨੂੰ ਬੰਨੂ, ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ) ਇੱਕ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸਕੁਐਸ਼ ਖਿਡਾਰੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ 16 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮੁਸਲਿਮ ਕੁੜੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਾਲੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਇੱਕ ਮੁੰਡੇ ਵਾਂਗ ਪਹਿਰਾਵਾ ਕੀਤਾ, ਚੰਗੇਜ਼ ਖਾਨ ਨਾਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਉਸਦੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਮਾਪਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪੂਰਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[3]

12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵੇਟਲਿਫਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਮੁੰਡਿਆ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤੂਰਪਕਾਈ ਨੇ ਸਕੁਐਸ਼ ਵੱਲ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲਈ ਅਤੇ, ਇੱਕ ਜਨਮ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ, ਇੱਕ ਮੁੰਡਾ ਹੋਣ ਦਾ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰਨਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਕੁਐਸ਼ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਕਬਾਇਲੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕੁੜੀ ਬਣ ਗਈ, 2006 ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਬਣ ਗਈ। ਅਗਸਤ 2007 ਵਿੱਚ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਤਾਲਿਬਾਨ ਵੱਲੋਂ ਧਮਕਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅਗਲੇ 3 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਰ ਲਿਆ। 2009 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਜੂਨੀਅਰ ਮਹਿਲਾ ਸਕੁਐਸ਼ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸਥਾਨ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। 2011 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਜੋਨਾਥਨ ਪਾਵਰ ਨਾਲ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈਣ ਲਈ ਟੋਰਾਂਟੋ, ਓਨਟਾਰੀਓ, ਕੈਨੇਡਾ ਪਹੁੰਚੀ। ਦਸੰਬਰ 2012 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਸਰਵਉੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਰੈਂਕਿੰਗ 41ਵੀਂ ਸੀ [4] 26 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਦਰਜੇ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਸਕੁਐਸ਼ ਖਿਡਾਰਨ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਈਓਸੀ ਵੂਮੈਨ ਇਨ ਸਪੋਰਟ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[5]

ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ[ਸੋਧੋ]

ਮਾਰੀਆ ਤੂਰਪਕਾਈ ਦਾ ਜਨਮ 22 ਨਵੰਬਰ, 1990 ਨੂੰ ਡੋਮੇਲ ਵਿੱਚ, ਬੰਨੂ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ, ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ (ਹੁਣ ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ) ਦੇ ਸੰਘੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਿਤ ਕਬਾਇਲੀ ਖੇਤਰਾਂ (ਹੁਣ ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਵਿੱਚ) ਦੇ ਇੱਕ ਕਬਾਇਲੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਪਸ਼ਤੂਨਾਂ ਦੇ ਵਜ਼ੀਰ ਕਬੀਲੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਮਾਪੇ ਅਧਿਆਪਕ ਹਨ ਜੋ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਹਨ। ਉਹ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਸ਼ਮਸੁਲ ਕਯੂਮ ਵਜ਼ੀਰ, [6] ਨੇ ਵੀ [7] ਆਪਣੀ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਸਵੈ-ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਤੀ ਸਹਾਇਕ ਰਵੱਈਏ ਲਈ ਹਿੱਪੀਆਂ ਨਾਲ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ, ਆਇਸ਼ਾ ਗੁਲਾਲਈ, ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰਾਜਨੇਤਾ ਹੈ ਜੋ ਕਬਾਇਲੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। [8]

ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ, ਤੂਰਪਕਾਈ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਖੇਡਣਾ ਪਸੰਦ ਸੀ, ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਬਹੁਤ ਰੂੜੀਵਾਦੀ ਕਬਾਇਲੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। 4 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ 7 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਉਹ ਇੱਕ ਮੁੰਡੇ ਵਾਂਗ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਪੰਜਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਕੱਪੜੇ ਸਾੜ ਦਿੱਤੇ।

ਕਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]

2006 ਵਿੱਚ, ਤੂਰਪਕਾਈ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਬਣ ਗਈ। ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ ਅਥਲੀਟ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜੋ ਬਿਨਾਂ ਪਰਦੇ ਅਤੇ ਸ਼ਾਰਟਸ ਵਿੱਚ ਖੇਡਦੀ ਸੀ, ਉਸ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ "ਗੈਰ-ਇਸਲਾਮਿਕ" ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਮਲਾਲਾ ਯੂਸਫ਼ਜ਼ਈ ਨੂੰ ਗੋਲੀ ਮਾਰਨ ਤੋਂ ਦੋ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, 2007 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਯਾਦ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਕੁਐਸ਼ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਨੇ "ਮੇਰੇ ਘਰ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ, ਸਕੁਐਸ਼ ਕੋਰਟ ਅਤੇ ਸਕੁਐਸ਼ ਕੋਰਟ ਦੇ ਸਾਰੇ ਰਸਤੇ" ਸਨਾਈਪਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਯਾਦ ਕਰਦੀ ਹੈ, "ਹਰ ਰੋਜ਼ ਇੱਕ ਬੰਬ ਧਮਾਕਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। [...] ਭਿਆਨਕ ਚੀਜ਼ਾਂ [...] ਮੇਰੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਵਾਪਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।”

ਤੂਰਪਕਾਈ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਸ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਹਰ ਕਿਸੇ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। [6] [9] ਉਸ ਨੇ ਕਲੱਬਾਂ, ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਿਆ ਪਰ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ; ਸਾਢੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਉਸ ਨੇ "ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ [ਆਪਣੇ] ਘਰ ਦੇ ਇੱਕ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਰ ਲਿਆ।" ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਸਕੁਐਸ਼ ਖੇਡਦੀ ਰਹੀ, ਉਸ ਦੀ ਕੰਧ ਨਾਲ ਗੇਂਦਾਂ ਮਾਰਦੀ ਰਹੀ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਸ ਦੇ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। “ਮੈਨੂੰ ਕੰਧ ਬਦਲਣੀ ਪਈ। ਪਰ ਮੈਂ ਇਹ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।" ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਸਾਬਕਾ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਸਕੁਐਸ਼ ਖਿਡਾਰੀ ਜੋਨਾਥਨ ਪਾਵਰ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ 2011 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਟੋਰਾਂਟੋ, ਓਂਟਾਰੀਓ, ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਅਕੈਡਮੀ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਪਹੁੰਚੀ। [6]

2012 ਤੱਕ , Toorpakai was ranked as Pakistan's top female squash player.[10] In 2013, she was one of three Pakistani women in the top 200.[11] and as of May 2016, she ranked 56th of female squash player in the world.[2]

ਇਨਾਮ[ਸੋਧੋ]

ਅਗਸਤ 2007 ਵਿੱਚ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, ਪਰਵੇਜ਼ ਮੁਸ਼ੱਰਫ਼ ਨੇ, ਟੈਨਿਸ ਖਿਡਾਰੀ ਆਇਸਾਮ ਉਲ ਹੱਕ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਅਤੇ ਫੁੱਟਬਾਲਰ ਮੁਹੰਮਦ ਈਸਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਸ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਵਾਰਡ ਦਿੱਤਾ। [10]

ਅਗਸਤ 2007 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ, ਲਗਭਗ 17 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਵਾਹ ਕੈਂਟ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਜਹਾਂਗੀਰ ਖਾਨ ਸਕੁਐਸ਼ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਪੀਓਐਫ ਮਹਿਲਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਕੁਐਸ਼ ਪਲੇਅਰਜ਼ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਵਾਹ ਕੈਂਟ ਓਪਨ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਗੇਮਾਂ ਦੇ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਗਈ, ਇੱਕ WISPA ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਖੇਡਣ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਗਈ। ਵਿਸ਼ਵ ਟੂਰ ਫਾਈਨਲ; [12] ਉਸ ਨੂੰ "ਯੰਗ ਪਲੇਅਰ ਆਫ਼ ਦ ਈਅਰ 2007" ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]2009 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਜੂਨੀਅਰ ਮਹਿਲਾ ਸਕੁਐਸ਼ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸਥਾਨ [6] ਅਕਤੂਬਰ 2012 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਫਸਟ ਲੇਡੀ ਲੌਰੀਨ ਹਾਰਪਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਸਾਲਾਨਾ ਵਾਇਸ ਆਫ ਹੋਪ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ। [10]

ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]

2011 ਤੋਂ 2017 ਤੱਕ, ਤੂਰਪਕਾਈ ਟੋਰਾਂਟੋ, ਓਂਟਾਰੀਓ, ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਘਰ ਹੈ। [9] [13] 2017 ਤੋਂ, ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇਕੱਲੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ "ਪਰ ਮੈਂ ਪਾਰਟੀ ਜਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਲਈ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਘਰ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਿਆਰ ਕਾਇਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ।" [10] ਮਈ 2016 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸੰਸਮਰਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਲਈ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਬਲਿਕ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਫ੍ਰੈਸ਼ ਏਅਰ 'ਤੇ ਟੈਰੀ ਗ੍ਰਾਸ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਦੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਤੂਰਪਕਾਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ "ਭੇਦਭਾਵ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ" ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵਕੀਲ ਹੈ। [14] ਉਸ ਨੇ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਖੇਡਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇਣ ਲਈ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। [9]

ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। [9]

ਪੁਸਤਕ-ਸੂਚੀ[ਸੋਧੋ]

  • Maria Toorpakai (2016). A Different Kind of Daughter: The Girl Who Hid from the Taliban in Plain Sight. Twelve. p. 368. ISBN 978-1455591411. Excerpt[15]

ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ[ਸੋਧੋ]

  • ਆਇਸ਼ਾ ਗੁਲਾਲਈ ਵਜ਼ੀਰ

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named tedx
  2. ↑ 2.0 2.1 "Maria Toorpakai Wazir (also known as Maria Toor Pakai; previously known as Maria Toor Pakay)". Squashinfo.com. 16 May 2016. Archived from the original on 9 June 2013. Retrieved 16 May 2016.
  3. ↑ Toorpakai, Maria; Holstein, Katherine (3 May 2016). A Different Kind of Daughter. Twelve. pp. 4–5. ISBN 978-1-4555-9140-4.
  4. ↑ "Squash Info | Maria Toorpakai Wazir | Squash". www.squashinfo.com. Retrieved 2022-11-11.
  5. ↑ "Squash Info | Pakistan's Toorpakai Appointed to IOC Women in Sport Commission | Squash". www.squashinfo.com. Retrieved 2022-11-11.
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 "Maria Toorpakai: The Pakistani squash star who had to pretend to be a boy". BBC News Magazine. 20 March 2013. Archived from the original on 27 March 2013. Retrieved 26 March 2013. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name "bbc" defined multiple times with different content
  7. ↑ Brigit Katz (8 May 2016). "Meet the Pakistani squash champion who disguised herself as a boy". Women In The World Media, LLC. Archived from the original on 16 April 2016. Retrieved 10 May 2016.
  8. ↑ Zahid Gishkori (6 June 2013). "Inspired by Benazir, PTI's Aisha Gulalai seeks empowerment of tribal women". The Express Tribune Pakistan. Archived from the original on 4 June 2016. Retrieved 16 May 2016.
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 Sorcha Pollak (25 March 2013). "Pakistani Squash Player Fights For Women's Rights". Times. Archived from the original on 26 March 2013. Retrieved 26 March 2013. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name "times" defined multiple times with different content
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 Taneeya Hasan (4 December 2012). "Unsquashable: Trading volleys with Maria Toor Pakay". The Express Tribune. Archived from the original on 6 December 2012. Retrieved 4 December 2012. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name "tribune" defined multiple times with different content
  11. ↑ James Montague (19 February 2013). "Squash star takes on the Taliban: 'Chosen one' fights for a cause". CNN. Archived from the original on 24 April 2016. Retrieved 16 May 2016.
  12. ↑ "SQUASH - Delia Canters To Wah Cantt Success In Pakistan". Sports Features Communications. 28 August 2007. Archived from the original on 4 June 2016. Retrieved 16 May 2016.
  13. ↑ Lauren Prince, Julie Cerullo (2 May 2016). "Maria Toorpakai Defied the Taliban to Become a Squash Champion". NBC News. Archived from the original on 5 May 2016. Retrieved 16 May 2016.
  14. ↑ AFP (Sep 22, 2014). "Squash star Maria Toorpakay raises voice for equality". Dawn.com. Archived from the original on 3 June 2016. Retrieved 16 May 2016.
  15. ↑ Isabella Biedenharn (4 March 2016). "Read a poignant excerpt from Maria Toorpakai's memoir". Entertainment weekly. Archived from the original on 19 March 2016. Retrieved 16 May 2016.

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ[ਸੋਧੋ]

"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਮਾਰੀਆ_ਤੂਰਪਕਾਈ_ਵਜ਼ੀਰ&oldid=749729" ਤੋਂ ਲਿਆ