ਇੰਦਰ ਬਹਾਦੁਰ ਰਾਏ
ਇੰਦਰ ਬਹਾਦੁਰ ਰਾਏ (3 ਫਰਵਰੀ 1927 - 6 ਮਾਰਚ 2018) ਭਾਰਤ ਦੇ ਦਾਰਜੀਲਿੰਗ ਤੋਂ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨੇਪਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਕ ਸਨ।
ਜੀਵਨੀ
[ਸੋਧੋ]ਇੰਦਰ ਬਹਾਦੁਰ ਰਾਏ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੁਰਸਿਓਂਗ ਅਤੇ ਦਾਰਜੀਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਕਲਕੱਤਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਬੰਗਾਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਦਾਰਜੀਲਿੰਗ ਦੇ ਟਰਨਬੁੱਲ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਇਆ। ਉਸਨੇ ਸੇਂਟ ਜੋਸੇਫਜ਼ ਕਾਲਜ, ਦਾਰਜੀਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਦਾਰਜੀਲਿੰਗ ਨਗਰ ਪਾਲਿਕਾ ਦਾ ਉਪ ਚੇਅਰਮੈਨ ਵੀ ਰਿਹਾ।
ਸਾਹਿਤ
[ਸੋਧੋ]ਆਈ ਬੀ ਰਾਏ 1950 ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਨੇਪਾਲੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਆਧਾਰ, ਭਾਰਤੀ, ਦਿਯੋ, ਦਿਆਲੋ ਅਤੇ ਰੂਪ ਰੇਖਾ ਵਰਗੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤਕ ਅਲੋਚਨਾਵਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨੀਆਂ ਅਰੰਭ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ ਆਜਾ ਰਮਿਤਾ ਚਾ 1964 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਨਿੱਕੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਹਾਣੀ 1959 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਈ ਸੀ। 1960 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਤੀਹ ਲਘੂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੁਸਤਕ ਵਿਪਨ ਕਟੱਪੇ ਨੇ ਨੇਪਾਲੀ ਸਾਹਿਤ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਨਿੱਕੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਵਿਧਾ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ। 1963 ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਅਯਾਮੀ ਸਾਹਿਤ ਲਹਿਰ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਨੇਪਾਲੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਅਯਾਮੇਲੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਈਸ਼ਵਰ ਬੱਲਵ ਅਤੇ ਬੈਰਾਗੀ ਕੈਨਲਾ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਨੇਪਾਲੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਅਣਪਛਾਤੇ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨੇਪਾਲੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਤੀਸਰਾ ਪਹਿਲੂ- ਟੇਸਰੋ ਅਯਾਮ - ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ।
ਨੇਪਾਲੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਆਧੁਨਿਕ ਲੇਖਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ikkਇੱਕ, ਇੰਦਰ ਬਹਾਦਰ ਰਾਏ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨੇਪਾਲੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੇ ਸਿਲੇਬਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਹ 60 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸਰਗਰਮ ਲੇਖਕ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ (ਉਸਦੀ ਰਚਨਾ ਨੇਪਾਲੀ ਉਪਨਿਆਸਕਾ ਅਧਰਹਾਰੂ ਲਈ), ਜਗਦੰਬਾਸ਼੍ਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਅਗਮ ਸਿੰਘ ਗਿਰੀ ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।[1][2] ਰਾਏ ਬਹੁਤ ਵੰਨ ਸਵੰਨਾ ਲੇਖਕ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਅਨੇਕ ਸਾਹਿਤਕ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰਵਾਇਤੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੋਨੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਛੋਟੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਖ਼ਬਤਾਂਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਇਤਿਹਾਸਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੱਕ ਕਈ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਨ, ਅਤੇ ਹਰ ਇੱਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਰਚਨਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਪ੍ਰੇਮ ਪੋਦਾਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਆਈ ਬੀ ਰਾਏ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ, ਜੋ ਗੋਰਖਾ / ਨੇਪਾਲੀ ਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਕੌਮੀ ਪਛਾਣ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਨੂੰ ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਸਮਝਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ:
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Indra Bahadur Rai". Gorkhapedia. Archived from the original on 30 ਅਗਸਤ 2011. Retrieved 4 April 2011.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Rai, Indra Bahadur. "Nepali Literary Criticism in Sikkim". Gorkhapedia. Archived from the original on 15 ਮਾਰਚ 2012. Retrieved 4 April 2011.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help)