ਈਸ਼ਾ ਮੋਮੇਨੀ
ਈਸ਼ਾ ਮੋਮੇਨੀ (ਜਨਮ c. 1980, ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ) ਇੱਕ ਈਰਾਨੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਦਵਾਨ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਕਾਰਕੁਨ ਹੈ। ਉਹ ਵਨ ਮਿਲੀਅਨ ਹਸਤਾਖਰ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ।[1]
ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮਾਸਟਰ ਥੀਸਿਸ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਸਨੂੰ ਅਕਤੂਬਰ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ 2008 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਈਰਾਨ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਇਰਾਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕ ਹੈ।
ਪਿਛੋਕੜ
[ਸੋਧੋ]ਮੋਮੇਨੀ ਪਰਿਵਾਰ 1979 ਦੀ ਇਸਲਾਮਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਰਾਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲਈ ਵਾਪਸ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਪਰ, ਇੱਕ ਬਾਲਗ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਈਸ਼ਾ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਗਈ। ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਨੌਰਥਰਿਜ ਕੈਂਪਸ ਵਿਖੇ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨ, ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਆਰਟਸ ਦੇ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਜੋਂ, ਮੋਮੇਨੀ ਨੇ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਅਗਸਤ 2008 ਵਿੱਚ ਈਰਾਨ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇਰਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਲਹਿਰ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ ਬਣਾਉਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ-ਅਧਾਰਤ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਤਹਿਰਾਨ ਵਿੱਚ ਵਨ ਮਿਲੀਅਨ ਦਸਤਖਤ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨਾਲ ਇੰਟਰਵਿਊਆਂ (ਈਰਾਨੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ) ਕੀਤੀਆਂ।[2]
ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ
[ਸੋਧੋ]ਈਸ਼ਾ ਮੋਮੇਨੀ ਨੂੰ 15 ਅਕਤੂਬਰ 2008 ਨੂੰ ਤਹਿਰਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਆਖਰੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦੇਣ ਜਾਂਦੇ ਸਮੇਂ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [3] ਫਿਰ ਉਸਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਏਵਿਨ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਸ਼ਹੂਰ ਈਰਾਨੀ ਵਕੀਲ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਦਾਦਖਾਹ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਜੇਲ੍ਹ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੋਕਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇਸਲਾਮਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਤੰਬਰ 2006 ਵਿੱਚ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਮਿਲੀਅਨ ਹਸਤਾਖਰ ਮੁਹਿੰਮ "ਸਮਾਨਤਾ ਲਈ ਤਬਦੀਲੀ" ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਉਸਦੀ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ[4]
ਮੋਮੇਨੀ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਵੰਬਰ 2008 ਵਿੱਚ $200,000 ਦੀ ਜ਼ਮਾਨਤ 'ਤੇ ਰਿਹਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਈਰਾਨ ਛੱਡਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।[5][6][7] ਉਸ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 11 ਅਗਸਤ 2009 ਨੂੰ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਵਾਪਸ ਪਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ[8]
ਚਾਰਜ
[ਸੋਧੋ]ਈਰਾਨ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨ ਅਨੁਸਾਰ ਨਿੱਜੀ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀਡੀਓ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਪਰਮਿਟ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। "ਇੱਕ ਮਿਲੀਅਨ ਹਸਤਾਖਰ ਮੁਹਿੰਮ" ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਸਿਆਸੀ ਸੰਗਠਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਵਿਤਕਰੇ ਵਾਲੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵਕਾਲਤ ਕਰਨਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੈ। ਈਰਾਨੀ ਵਕੀਲ, ਨਸਰੀਨ ਸਤੂਦੇਹ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, "ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਨਾ ਈਰਾਨ ਸਮੇਤ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।"[9]
ਈਰਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮਹਿਮੂਦ ਅਹਿਮਦੀਨੇਜਾਦ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਈਰਾਨੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦਾਨਾ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇੱਕ ਮਿਲੀਅਨ ਦਸਤਖਤ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ "ਰਾਜ ਵਿਰੁੱਧ ਪ੍ਰਚਾਰ" ਲਈ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ-ਈਰਾਨੀ ਕੀਆਨ ਤਾਜਬਖਸ਼, ਹਲੇਹ ਇਸਫੰਦਿਆਰੀ ਅਤੇ ਅਲੀ ਸ਼ਕੇਰੀ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਆਧਾਰਾਂ 'ਤੇ ਕੈਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਐਮਨੈਸਟੀ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ, ਅਤੇ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀ ਫਾਰ ਦਿ ਪ੍ਰੋਟੈਕਸ਼ਨ ਆਫ ਹਿਊਮਨ ਰਾਈਟਸ ਡਿਫੈਂਡਰਜ਼ ( OMCT ਅਤੇ FIDH ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਈਸ਼ਾ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਮਹਿਲਾ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰੀ ਲਈ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।[9] ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਦੀ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਨੂੰ "ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ" ਦੱਸਿਆ ਹੈ।[10]
ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰਤ ਈਰਾਨੀ ਬੁਲਾਰੇ, ਅਲੀਰੇਜ਼ਾ ਜਮਸ਼ੀਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਈਸ਼ਾ 'ਤੇ "ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੰਮ ਕਰਨ" ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।[9]
ਸਨਮਾਨ
[ਸੋਧੋ]ਈਸ਼ਾ ਮੋਮੇਨੀ ਨੂੰ 1 ਮਈ 2009 ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਸੀਐਸਯੂ ਨੌਰਥਰਿਜ ਵਿਖੇ ਕਪਾ ਟਾਊ ਅਲਫ਼ਾ ਆਊਟਸਟੈਂਡਿੰਗ ਸਰਵਿਸ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[11] ਉਹ 2009 ਦੀਆਂ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ[12] ਅਤੇ 2010 ਵਿੱਚ CSUN ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਈ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "عشا مومنی به آمریکا بازگشت". 15 August 2009.
- ↑ Hashem Kalantari and Fredrik Dahl (2008-11-04). "Iran holds student living in U.S. on security charges". Reuters via Iran Focus. Archived from the original on 2009-04-16. Retrieved 2009-07-09.
- ↑ "U.S. student arrested in Tehran while working on thesis project". CNN. 2008-10-22. Retrieved 2009-07-09.
- ↑ Ali Akbar Dareini (2008-10-25). "Lawyer Says Iran Should Release Arrested American". ABC News (Associated Press). Archived from the original on 2009-08-12. Retrieved 2009-07-09.
- ↑ Scott Simon (2009-04-25). "Birthday Wishes For Imprisoned Journalist Saberi". Weekend Edition. NPR. Retrieved 2009-04-26.
- ↑ Melissa Wall (2009-01-18). "Statement from Esha Momeni's thesis adviser, Melissa Wall". Retrieved 2009-07-09.
- ↑ Haleh Bakhash (2009-03-25). "Commentary: Graduate student Esha Momeni is still being detained in Iran". Honolulu Advertiser, via California State University Northridge News Clippings Service. Archived from the original on 2009-04-19. Retrieved 2009-07-09.
- ↑ Gordon, Ashley (August 21, 2009). "CSUN grad student, Esha Momeni, shares the story of her imprisonment in Iran and her return home". The Sundial. Retrieved June 12, 2019.
- ↑ 9.0 9.1 9.2 "Esha Momeni: CSUN Graduate Student Arrested". Evil Monito. 2009-02-24. Archived from the original on 2009-02-28. Retrieved 2009-07-09.
- ↑ "Declaration by the Presidency on behalf of the European Union on the repeated violations of human rights in Iran" (PDF). European Union. 2009-01-20. Archived from the original (PDF) on 2011-07-20. Retrieved 2009-07-09.
- ↑ "The acceptance letter written by Esha Momeni". 2009-05-27. Retrieved 2009-07-09.
- ↑ Gordon, Ashley. "CSUN grad student Esha Momeni, formerly imprisoned in Iran, returns to Los Angeles". The Sundial. Retrieved June 12, 2019.