ਏਕਾ-ਕੋਰਾ ਭਾਸ਼ਾ
| Kora | |
|---|---|
| Aka-Kora | |
| ਜੱਦੀ ਬੁਲਾਰੇ | India |
| ਇਲਾਕਾ | Andaman Islands; northeast and north central coasts of North Andaman Island, Smith Island |
| ਨਸਲੀਅਤ | Kora |
| Extinct | November 2009, with the death of Boro[1] |
Great Andamanese
| |
| ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਕੋਡ | |
| ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-3 | ack |
| ELP | Aka-Kora |
 | |
ਕੋਰਾ (ਕੋਰਾ ਭਾਸ਼ਾ, ਅਕਾ-ਕੋਰਾ, ਉੱਤਰੀ ਸਮੂਹ ਦੀ ਇੱਕ ਅਲੋਪ ਹੋਈ ਮਹਾਨ ਅੰਡਮਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ ਉੱਤਰੀ ਅੰਡੇਮਾਨ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਮੱਧ ਤੱਟਾਂ ਅਤੇ ਸਮਿਥ ਟਾਪੂ ਉੱਤੇ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।[1] ਨਵੰਬਰ 2009 ਤੋਂ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਸ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸਪੀਕਰ ਬੋਰੋ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
ਨਾਮ
[ਸੋਧੋ]ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਮੂਲ ਨਾਮ '''''ਅਕਾ-ਕੋਰਾ''''' ਸੀ, ਜਿਅੱਕਾ - ਅਕਾ-ਖੋਰਾ ਜਾਂ ਅਕਾ-ਕੋਰਾ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ (ਅਕਾ-"ਜੀਭ" ਲਈ ਇੱਕ ਅਗੇਤਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਨਾਮ ਅਕਸਰ ਕਬੀਲੇ ਲਈ ਹੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[2] ਸੰਜਮ ਕੰਢੇ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ (ਏਰੀਓਟੋ) ਅਤੇ ਜੰਗਲ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾ (ਏਰੀਮਟੈਗਾ) ਉਪ-ਕਬੀਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਗਏ ਸਨ।
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ][3] ਬਲੇਅਰ ਵਿਖੇ ਪਹਿਲੀ ਸਥਾਈ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਬਸਤੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ (1858) ਕੋਰਾ ਕਬੀਲੇ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਨ ਆਕਾਰ ਲਗਭਗ 500 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਸੀ, ਸ਼ਾਇਦ 3500 ਮਹਾਨ ਅੰਡਮਾਨੀਜ਼ ਵਿੱਚੋਂ।[3] ਕਬੀਲੇ ਦੀ ਖੋਜ ਬਹੁਤ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, 1901 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ। ਹੋਰ ਅੰਡਮਾਨੀ ਲੋਕ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਕੋਰਾ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਸ਼ਰਾਬ, ਅਫੀਮ ਅਤੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਕਾਰਨ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। 1901[3] ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਵਿੱਚ 96 ਵਿਅਕਤੀ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਜੋ ਕਿ 1911 ਵਿੱਚ 71,1921 ਵਿੱਚ 48 ਅਤੇ 1931 ਵਿੱਚ 24 ਰਹਿ ਗਏ। 1949[4], ਬਾਕੀ ਬਚੇ ਕੋਰਾ ਨੂੰ, ਬਾਕੀ ਬਚੇ ਸਾਰੇ ਗ੍ਰੇਟ ਅੰਡਮਾਨੀਜ਼ ਦੇ ਨਾਲ, ਬਲੱਫ ਟਾਪੂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਰਿਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[4] ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਸਟ੍ਰੇਟ ਟਾਪੂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਰਿਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
1980[5] ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਕੋਰਾ ਮੈਂਬਰ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ,[2] ਅਤੇ 1994 ਕੋਰਾ ਕਬੀਲਾ ਹੁਣ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਇਕਾਈ ਵਜੋਂ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਸੀ।[6] ਕੋਰਾ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜ ਅਜੇ ਵੀ 2006 ਤੱਕ ਸਟ੍ਰੇਟ ਟਾਪੂ ਦੇ ਮਹਾਨ ਅੰਡਮਾਨੀ ਰਿਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਸਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕਬੀਲਿਆਂ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਜੇਰੂ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣਿਆ।[6] ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਆਖਰੀ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਨਵੰਬਰ 2009 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।[7] ਇੱਕ ਨਾਮਜ਼ਦ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀ ਸਨ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 "Andamanese tribes, languages die". The Hindu. February 5, 2010. Retrieved 2010-02-05.
- ↑ 2.0 2.1 George Weber (~2009), The Tribes Archived 2013-05-07 at the Wayback Machine.. Chapter 8 in The Andamanese Archived 2012-08-05 at the Wayback Machine.. Accessed on 2012-07-12.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 George Weber (~2009), Numbers Archived May 31, 2012, at the Wayback Machine.. Chapter 7 in The Andamanese Archived 2012-08-05 at the Wayback Machine.. Accessed on 2012-07-12.
- ↑ 4.0 4.1 Rann Singh Mann (2005), Andaman and Nicobar Tribes Restudied: Encounters and Concerns, page 149. Mittal Publications. ISBN 81-8324-010-0
- ↑ A. N. Sharma (2003), Tribal Development in the Andaman Islands, page 75. Sarup & Sons, New Delhi.
- ↑ 6.0 6.1 Anvita Abbi (2006), Great Andamanese Community Archived 2010-02-08 at the Wayback Machine. in VOGA - Vanishing Voices of the Great Andamanese Archived 2019-12-11 at the Wayback Machine.. Accessed on 2012-07-12.
- ↑ "List of notified Scheduled Tribes" (PDF). Census India. p. 27. Archived from the original (PDF) on 7 November 2013. Retrieved 15 December 2013.