ਕਨਕ ਮੁਖਰਜੀ
ਕਨਕ ਮੁਖਰਜੀ ( née ਦਾਸਗੁਪਤਾ ; 1921 – 2005) ਇੱਕ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਸੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦੀ ਇੱਕ ਮੋਢੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[1] ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ) ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ। ਉਹ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਡੈਮੋਕਰੇਟਿਕ ਵੂਮੈਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੀ।[2] ਉਸ ਨੇ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।[3]
ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਕਨਕ ਮੁਖਰਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਦਸੰਬਰ 1921 ਵਿੱਚ ਅਣਵੰਡੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਜੈਸੋਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਤੀਸ਼ ਚੰਦਰ ਦਾਸਗੁਪਤਾ, ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਉੱਘੇ ਵਕੀਲ ਸਨ। ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਮੋਲੀਨਾ ਦੇਵੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1937 ਵਿੱਚ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ, ਕਲਕੱਤਾ ਆ ਗਈ ਅਤੇ ਕਲਕੱਤਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਬੈਥੂਨ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲੈ ਲਿਆ। 8ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਹੀ, ਉਹ ਜੈਸੋਰ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਬਿਨੋਦ ਰੇ, ਸੁਕੁਮਾਰ ਮਿੱਤਰਾ, ਸ਼ਾਂਤੀਮੋਏ ਘੋਸ਼ ਵਰਗੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਆਗੂਆਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ ਸੀ। ਕਲਕੱਤੇ ਆ ਕੇ ਉਸਨੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਹ 1938 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ।[3]
ਬਾਅਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]ਉਹ ਸੀਪੀਆਈ ਦੀ ਬੰਗਾਲ ਮਹਿਲਾ ਸਬ-ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਕਨਵੀਨਰ ਸੀ। 1964 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਭਾਗ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਸੀਪੀਆਈ (ਐਮ) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ। ਉਹ 1978 ਤੋਂ 1998 ਤੱਕ ਸੀਪੀਆਈ (ਐਮ) ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਰਾਜ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ 1989 ਤੋਂ 1998 ਤੱਕ ਸੀਪੀਆਈ (ਐਮ) ਕੇਂਦਰੀ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਰਹੀ। 1943 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਬੰਬਈ ਵਿੱਚ ਸੀਪੀਆਈ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਾਰਟੀ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ। ਉਸਨੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪਾਰਟੀ ਹੋਲ ਟਾਈਮਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। 1941 ਵਿੱਚ ਕਨਕ ਦਾਸਗੁਪਤਾ ਨੇ ਸਰੋਜ ਮੁਖਰਜੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਜੋ ਇੱਕ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਆਗੂ ਵੀ ਸੀ।[4] ਉਹ 1978 ਤੋਂ 1990 ਤੱਕ ਰਾਜ ਸਭਾ (ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਦ ਦੇ ਉਪਰਲੇ ਸਦਨ) ਲਈ ਦੋ ਵਾਰ ( 1978 ਅਤੇ 1984 ਵਿੱਚ) ਚੁਣੀ ਗਈ ਸੀ।[3]
ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ 1942-43 ਦੇ ਅਕਾਲ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਬੰਗੀਓ ਮਹਿਲਾ ਆਤਮਰਕਸ਼ਾ ਸਮਿਤੀ ਦੀ ਇੱਕ ਨੇਤਾ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ ਔਰਤ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਕਾਰਕੁਨ ਬਣ ਗਈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਗਣਤੰਤਰਿਕ ਮਹਿਲਾ ਸਮਿਤੀ ਦੀ ਆਗੂ ਬਣ ਗਈ, ਉਸਨੇ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।[1] 1957 ਤੋਂ 1967 ਤੱਕ ਉਹ "ਘਰੇ-ਬਾਰੇ" ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੀ ਸੰਪਾਦਕ ਰਹੀ। 1968 ਵਿੱਚ, ਉਹ "ਏਕਸਾਥੇ" ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ-ਸੰਪਾਦਕ ਸੀ।[3]
ਉਸਨੇ ਬੀਏ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਇਆ। 1967 ਤੋਂ 1981 ਤੱਕ, ਉਹ ਕਲਕੱਤਾ ਮਹਿਲਾ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਰਹੀ। 1998 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਕਲਕੱਤਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੁਆਰਾ "ਭੁਬਨਮੋਹਿਨੀ ਦਾਸੀ" ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[3]
9 ਮਾਰਚ 2005 ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[2]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 "A Pioneer Of The Women's Movement". pd.cpim.org. Archived from the original on 19 ਜੂਨ 2009. Retrieved 29 March 2012.
- ↑ 2.0 2.1 "Remembering Kanak Mukherjee". www.sacw.net. Archived from the original on 24 ਸਤੰਬਰ 2015. Retrieved 29 March 2012.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 Basu, Anjali, ed. (1996). Samsad Bengali Charitabidhan (Vol. 2). Kolkata: Sishu Sahitya Samsad. p. 76. ISBN 978-81-7955-292-6.
- ↑ "Remembrance:saroj". ganashakti.tripod.com. Retrieved 2020-04-01.