ਕਿਊਸ਼ੂ ਟਾਪੂ
| Native name: 九州 | |
|---|---|
 Kyushu region of Japan and the current prefectures on the island of Kyushu | |
| ਭੂਗੋਲ | |
| ਸਥਾਨ | ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ |
| ਬਹੀਰਾ | Japanese Archipelago |
| ਖੇਤਰ | 35,640 km2 (13,760 sq mi) |
| Area rank | 37ਵਾਂ |
| ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾਈ | 1,791 m (5,876 ft) |
| ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਥਾਂ | Mount Kujū[1] |
| ਦੇਸ਼ | |
Japan | |
| Prefectures | ਫਰਮਾ:Country data Fukuoka ਫਰਮਾ:Country data Kagoshima ਫਰਮਾ:Country data Kumamoto ਫਰਮਾ:Country data Miyazaki ਫਰਮਾ:Country data Nagasaki ਫਰਮਾ:Country data Oita ਫਰਮਾ:Country data Okinawa ਫਰਮਾ:Country data Saga |
| Largest city | Fukuoka |
| ਜਨ-ਅੰਕੜੇ | |
| ਜਨਸੰਖਿਆ | 13,231,995 |
| ਘਣਤਾ | 332.38 /km2 (860.86 /sq mi) |
| ਨਸਲੀ ਸਮੂਹ | Japanese |
ਕਿਊਸ਼ੂ ਟਾਪੂ (ਜਾਪਾਨੀ: 九州, ਨੌਂ ਪ੍ਰਾਂਤ) ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਚਾਰਾਂ ਮੁੱਖ ਟਾਪੂਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਹੇਠਲਾ ਟਾਪੂ ਹੈ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਕਿਊਸ਼ੂ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ 35,640 ਵਰਗ ਕਿਮੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਜਨਸੰਖਿਆ ਸੰਨ 2006 ਵਿੱਚ 1,32,31,995 ਸੀ। ਇਹ ਹੋਂਸ਼ੂ ਅਤੇ ਸ਼ਿਕੋਕੂ ਟਾਪੂਆਂ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਚੀਨਕਾਲ ਵਿੱਚ ਕਿਊਸ਼ੂ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਨਾਮਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਦੇ ਕਿਊਕੋਕੁ (九国, ਨੌਂ ਰਾਜ), ਚਿਨਜਇ (鎮西, ਅਧਿਕ੍ਰਿਤ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਪੱਛਮ) ਅਤੇ ਤਸੁਕੁਸ਼ੀ-ਨੋ-ਸ਼ੀਮਾ (筑紫島, ਤਸੁਕੁਸ਼ੀ ਦਾ ਟਾਪੂ)। ਕਿਊਸ਼ੂ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਛੋਟੇ ਟਾਪੂਆਂ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਾਏਕਾਏਦੋ (西海道, ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਸਮੁੰਦਰੀ ਘੇਰਾ) ਵੀ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਭੂਗੋਲ[ਸੋਧੋ]
ਕਿਊਸ਼ੂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਾ ਪਹਾੜੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਉੱਤੇ 1,591 ਮੀਟਰ (4,220 ਫੁੱਟ) ਉੱਚਾ ਆਸੋ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਜਾਪਾਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਰਗਰਮ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਹੈ। ਪੂਰੇ ਟਾਪੂ ਉੱਤੇ ਕਈ ਸਾਰੇ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਦੇ ਚਸ਼ਮੇ ਹਨ ਜੋ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਚੱਲ ਰਹੀ ਪੱਤਰੀ ਘਾੜਤ ਦੀ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹਨ। ਕਿਊਸ਼ੂ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਓਇਤਾ ਪ੍ਰਾਂਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਬੱਪੁ ( 別府市 ) ਦੇ ਚਸ਼ਮੇ ਅਤੇ ਆਸੋ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਦੇ ਚਸ਼ਮੇ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ। ਇਸ ਗਰਮ ਚਸ਼ਮੇਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਅਨੂਠੇ ਚਰਮਪਸੰਦੀ ਸੂਖਮਜੀਵ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਯਾਨੀ ਅਜਿਹੇ ਮਾਇਕਰੋਬ ਜੋ ਖੌਲ਼ਦੀ ਹੋਈ ਗਰਮੀ ਜਾਂ ਹੋਰ ਉੱਚ ਵਾਤਾਰਵਰਣ ਵਿੱਚ ਪਨਪਦੇ ਹਨ।[2]
ਆਧੁਨਿਕ ਕਿਊਸ਼ੂ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਿਊਸ਼ੂ ਟਾਪੂ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਸੱਤ ਅਤੇ ਓਕਿਨਾਵਾ ਪ੍ਰਾਂਤ ਮਿਲਾਕੇ ਕੁਲ ਅੱਠ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ -
- ਉੱਤਰੀ ਕਿਊਸ਼ੂ
- ਫੁਕੁਓਕਾ ਪ੍ਰਾਂਤ
- ਸਾਗਾ ਪ੍ਰਾਂਤ
- ਕੁਮਾਮੋਤੋ ਪ੍ਰਾਂਤ
- ਨਾਗਾਸਾਕੀ ਪ੍ਰਾਂਤ
- ਓਇਤਾ ਪ੍ਰਾਂਤ
- ਕਾਗੋਸ਼ੀਮਾ ਪ੍ਰਾਂਤ
- ਮਿਆਜਾਕੀ ਪ੍ਰਾਂਤ
- ਓਕੀਨਾਵਾ ਪ੍ਰਾਂਤ
ਖੇਤਰਫਲ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਤੋਂ ਕਿਊਸ਼ੂ ਦੁਨੀਆ ਦਾ 37ਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਟਾਪੂ ਹੈ ਅਤੇ ਜਨਸੰਖਿਆ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ 13ਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਟਾਪੂ ਹੈ।
ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤ[ਸੋਧੋ]
ਕਿਊਸ਼ੂ ਵਿੱਚ ਚੌਲ, ਚਾਹ, ਤੰਬਾਕੂ, ਸ਼ਕਰਕੰਦੀ ਅਤੇ ਸੋਇਆਬੀਨ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਟਾਪੂ ਰੇਸ਼ਮ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਕਿਊਸ਼ੂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਚੀਨੀ ਦੇ ਭਾਂਡਾ-ਕੌਲੇ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਫੁਕੁਓਕਾ, ਨਾਗਾਸਾਕੀ, ਕਿਤਾਕਿਊਸ਼ੂ ਅਤੇ ਓਇਟਾ ਜਿਵੇਂ ਉੱਤਰੀ ਇਲਾਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਕਾਰਖਾਨੇ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਸੰਨ 2010 ਵਿੱਚ ਸਰਵੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਕਿਊਸ਼ੂ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਦਰ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਸਾਲ ਇੱਥੇ ਦੇ ਕੇਵਲ 88.9% ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਈ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮਿਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ ਫਰਮਾ:Cite peakbagger
- ↑ C.Michael Hogan. 2010. Extremophile. eds. E.Monosson and C.Cleveland. Encyclopedia of Earth. National Council for Science and the Environment, Washington DC