ਕ੍ਰੈਟੀਲਸ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਇਸ ਸਮਾਨ ਨਾਮ ਵਾਲੇ ਦੇਵਤੇ ਲਈ ਕ੍ਰੈਟੋਸ ਵੇਖੋ

ਕ੍ਰੈਟੀਲਸ (ਪੁਰਾਤਨ ਯੂਨਾਨੀ: Κρατύλος, ਕ੍ਰੈਟਾਈਲਸ) 5 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੱਧ ਜਾਂ ਆਖਿਰ 'ਚ ਹੋਇਆ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਐਥਨੀਅਨ ਫ਼ਿਲਾਸਫ਼ਰ ਸੀ, ਜੋ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅਫਲਾਤੂਨ ਦੇ ਸੰਵਾਦ ਕ੍ਰੈਟੀਲਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਚਿੱਤਰਣ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਹੇਰਾਕਲਿਟਅਨ ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਦਾ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਪ੍ਰਸਤਾਵਕ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਨੌਜਵਾਨ ਪਲੇਟੋ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।

ਜ਼ਿੰਦਗੀ[ਸੋਧੋ]

ਹੇਰਾਕਲਿਟਸ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਘੱਟ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਉਹ 'ਏਫੇਸਸ ਦੇ ਹੇਰਾਕਲਿਟਸ' ਦੇ ਚੇਲੇ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ। ਆਧੁਨਿਕ ਜੀਵਨੀ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਉਸਦੀ ਜਨਮ ਤਰੀਕ ਬਾਰੇ ਸਹਿਮਤੀ ਨਹੀਂ ਬਣਾਈ ਹੈ, ਪਲੈਟੋ ਜਾਂ ਸੁਕਰਾਤ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾਯੋਗ ਉਮਰ ਲਈ ਵਿਕਲਪਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਹਿਸ ਕੀਤੀ ਗਈ।[1] ਕ੍ਰੈਟੀਲਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਅਰਸਤੂ ਦੇ ਅਲੰਕਾਰਵਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ 5 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਐਥਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਅਤੇ ਸਰਗਰਮ ਫ਼ਿਲਾਸਫ਼ਰ ਸੀ ਅਤੇ ਸੁਕਰਾਤ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪਲੈਟੋ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈਂਦਾ ਸੀ।

ਫਿਲਾਸਫੀ[ਸੋਧੋ]

ਕ੍ਰੈਟੀਲਸ ਦੇ ਉਪਨਾਮ ਪਲੇਟੋਨਿਕ ਸੰਵਾਦ ਵਿੱਚ ਸੁਕਰਾਤ ਦਾ ਪਾਤਰ ਹੇਰਾਕਲਿਟਸ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਦੋ ਵਾਰ ਇੱਕੋ ਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਪੈ ਸਕਦਾ।[2] ਅਰਸਤੂ ਅਨੁਸਾਰ, ਕ੍ਰੈਟੀਲਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਤੋਂ ਇੱਕ ਕਦਮ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ ਅਤੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ।[3]

ਕ੍ਰੇਟੀਲਿਜ਼ਮ[ਸੋਧੋ]

ਸਮਕਾਲੀ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ ਕ੍ਰੈਟੀਲਿਜ਼ਮ ਕ੍ਰੈਟੀਲਸ ਦੇ ਫਲੂਕਸ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦੇ ਪੁਨਰ ਸਿਰਜਿਤ ਸੰਸਕਰਣ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਜੋ ਪਲੈਟੋ ਦੇ ਸੰਵਾਦ ਵਿੱਚ ਜਾਹਿਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪੂਰਬੀ ਚਿੰਤਕਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਬੋਧੀ ਅਰਧ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।[4] ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਕਵੀ, ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਏ.ਡੀ. ਹੋਪ ਨੇ 1979 ਵਿੱਚ ' ਦ ਨਿਉ ਕ੍ਰੈਟਲਸ' ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੀ ਕਾਵਿ-ਲੇਖਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਪੁਸਤਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ।[5]

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]

  • ਅਫ਼ਲਾਤੂਨ ਦੇ ਸੰਵਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Debra Nails. The People of Plato: A prosopography of Plato and other Socratics. Indianapolis: Hackett Publishing, 2002, pp. 105
  2. Plato, Cratylus, 402a
  3. Aristotle, Metaphysics, 4.5 1010a10-15
  4. Fabio Rambelli. A Buddhist Theory of Semiotics. London: Bloomsbury Publishing, 2013, pp. 179
  5. The New Cratylus: Notes on the Craft of Poetry, Melbourne, Oxford University Press, 1979