ਖੜੀਆ ਮਿੱਟੀ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਖੜੀਆ ਮਿੱਟੀ
ਰੇਸ਼ੇਦਾਰ ਜਿਪਸਮ ਸੈਲੇਨਾਈਟ ਆਪਣੇ ਰੌਸ਼ਨਮਈ ਲੱਛਣ ਵਿਖਾਉਂਦਾ ਹੋਇਆ
ਆਮ
ਵਰਗਸਲਫ਼ੇਟ ਧਾਤ
ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ
(ਵਾਰ-ਵਾਰ ਆਉਂਦੀ ਇਕਾਈ)
CaSO4·2H2O
ਸ਼ਟਰੁੰਟਸ ਵਰਗੀਕਰਨ07.CD.40
ਰਵੇ ਦੀ ਇਕਰੂਪਤਾਮੋਨੋਕਲੀਨਿਕ 2/m
ਇੱਕ ਸੈੱਲa = 5.679(5) Å, b = 15.202(14) Å, c = 6.522(6) Å; β = 118.43°; Z=4
ਸ਼ਨਾਖ਼ਤ
ਰੰਗਬੇਰੰਗੇ ਤੋਂ ਚਿੱਟੇ ਤੱਕ; ਮਿਲਾਵਟਾਂ ਕਰ ਕੇ ਪੀਲ਼ਾ, ਭੂਰਾ, ਨੀਲਾ, ਗੁਲਾਬੀ, ਲਾਲ-ਭੂਰਾ, ਭੂਸਲਾ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ
ਬਲੌਰ ਦੀ ਆਦਤਵੱਡੇ, ਪੱਧਰੇ, ਲੰਮੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿਜ਼ਮੀ ਰਵੇ
ਬਲੌਰੀ ਪ੍ਰਬੰਧMonoclinic 2/m – Prismatic
ਜੌੜੇ ਬਣਾਉਂਣਾVery common on {110}
ਤਰੇੜPerfect on {010}, distinct on {100}
ਟੋਟੇConchoidal on {100}, splintery parallel to [001]
ਤਪFlexible, inelastic.
ਮੋਹਸ ਸਕੇਲ ਤੇ ਕਠੋਰਤਾ1.5–2 (defining mineral for 2)
ਚਮਕVitreous to silky, pearly, or waxy
ਲਕੀਰWhite
Diaphaneityਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਤੋਂ ਅੱਧ-ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ
ਵਸ਼ਿਸ਼ਟ ਗਰੂਤਾ2.31–2.33
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ੀ ਲੱਛਣBiaxial (+)
ਅਪਵਰਤਿਤ ਅੰਕnα = 1.519–1.521
nβ = 1.522–1.523
nγ = 1.529–1.530
Birefringenceδ = 0.010
PleochroismNone
2V angle58°
Fusibility5
ਘੁਲਣਸ਼ੀਲਤਾਤੱਤਾ, ਪਾਣੀਦਾਰ ਲੂਣ ਦਾ ਤਿਜ਼ਾਬ
ਹਵਾਲੇ[1][2][3]
ਮੁੱਖ ਕਿਸਮਾਂ
Satin sparPearly, fibrous masses
SeleniteTransparent and bladed crystals
AlabasterFine-grained, slightly colored

ਖੜੀਆ ਮਿੱਟੀ ਜਾਂ ਸਿਲਖੜੀ ਜਾਂ ਜਿਪਸਮ (English: Gypsum) ਇੱਕ ਕੂ਼ਲ਼ਾ ਸਲਫ਼ੇਟ ਧਾਤ ਜੋ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਸਲਫ਼ੇਟ ਡਾਈਹਾਈਡਰੇਟ ਤੋਂ ਬਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੀਹਦਾ ਰਸਾਇਣਕ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ CaSO4·2H2O ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[3] ਇਹਨੂੰ ਖਾਦ ਦੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪਲਸਤਰ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।

ਬਾਹਰਲੇ ਜੋੜ[ਸੋਧੋ]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Anthony, John W.; Bideaux, Richard A.; Bladh, Kenneth W. and Nichols, Monte C., ed. (2003). "Gypsum". Handbook of Mineralogy (PDF). Vol. V (Borates, Carbonates, Sulfates). Chantilly, VA, US: Mineralogical Society of America. ISBN 0962209708.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: editors list (link)
  2. Gypsum. Mindat
  3. 3.0 3.1 Cornelis Klein and Cornelius S. Hurlbut, Jr. (1985) Manual of Mineralogy, John Wiley, 20th ed., pp. 352–353,।SBN 0-471-80580-7