ਗੁਪਤ ਸਾਮਰਾਜ
Jump to navigation
Jump to search
ਤਸਵੀਰ:Queen Kumaradevi and King Chandragupta। on a coin.jpg
ਗੁਪਤ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਦੌਰ ਦਾ ਸਿੱਕਾ
ਗੁਪਤ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਜਾਂ ਗੁਪਤ ਸਾਮਰਾਜ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਸੋਨਾ ਯੁੱਗ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮੌਰੀਆ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਪਤਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੀਰਘਕਾਲ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਕ ਏਕਤਾ ਸਥਾਪਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਕੁਸ਼ਾਣ ਅਤੇ ਸਾਤਵਾਹਨਾਂ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਏਕਤਾ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਮੌਰੀਆ ਕਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੀਜੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਉਦੈ ਹੋਇਆ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਾਗ ਸ਼ਕਤੀ, ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਬਾਕਾਟਕ ਅਤੇ ਪੂਰਵੀ ਵਿੱਚ ਗੁਪਤ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਨ। ਮੌਰੀਆ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਪਤਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਗੁਪਤ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਨਸ਼ਟ ਹੋਈ ਰਾਜਨੀਤਕ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਪੁਨਰਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ।
ਗੁਪਤ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਨੀਂਹ ਤੀਜੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਦੇ ਚੌਥੇ ਦਸ਼ਕ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਉੱਨਤੀ ਚੌਥੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਗੁਪਤ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਾਰੰਭਿਕ ਰਾਜ ਆਧੁਨਿਕ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਸੀ।