ਗੋਵਿੰਦ ਸ਼ੰਕਰ ਕੁਰੁਪ
ਗੋਵਿੰਦ ਸ਼ੰਕਰ ਕੁਰੁਪ | |
|---|---|
 ਗੋਵਿੰਦ ਸ਼ੰਕਰ ਕੁਰੁਪ ਦਾ ਚਿੱਤਰ | |
| ਜਨਮ | 3 ਜੂਨ 1901 ਨਾਇਤੋੱਟ, ਕੋਚੀਨ ਰਾਜ |
| ਮੌਤ | 2 ਫਰਵਰੀ 1978 (ਉਮਰ 76) Vappalassery, ਅੰਗਮਾਲੀ, ਏਰਨਾਕੁਲੁਮ, ਕੇਰਲਾ, ਭਾਰਤ |
| ਕਿੱਤਾ | ਅਧਿਆਪਕ, ਕਵੀ, ਲੇਖਕ, ਅਨੁਵਾਦਕ, ਗੀਤਕਾਰ, ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ |
| ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੰਮ | ਓਟੱਕੁਸ਼ਲ (1950) |
ਗੋਵਿੰਦ ਸ਼ੰਕਰ ਕੁਰੁਪ ਜਾਂ ਜੀ ਸ਼ੰਕਰ ਕੁਰੁਪ (5 ਜੂਨ 1901 - 2 ਫਰਵਰੀ 1978)[1] ਮਲਿਆਲਮ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਵੀ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਕੇਰਲ ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਨਾਇਤੋੱਟ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। 3 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਉਸ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। 8 ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਅਮਰ ਕੋਸ਼ ਸਿੱਧਰੁਪਮ ਸਰੀਰਾਮੋਦੰਤਮ ਆਦਿ ਗਰੰਥ ਕੰਠ ਕਰ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਰਘੂਵੰਸ਼ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਦੇ ਕਈ ਸ਼ਲੋਕ ਪੜ੍ਹ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ। 11 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਮਹਾਕਵੀ ਕੁੰਜਿਕੁੱਟਨ ਦੇ ਪਿੰਡ ਆਗਮਨ ਉੱਤੇ ਉਹ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਵੱਲ ਝੁਕ ਗਿਆ। ਤੀਰੁਵਿਲਵਮਲਾ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦਾ ਕਾਰਜ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਸਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਉਸ ਨੂੰ ਗੀਤ ਦੇ ਆਲੋਕ ਦੇ ਵੱਲ ਲੈ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾ ਓਟੱਕੁਸ਼ਲ [2] ਅਰਥਾਤ ਬੰਸਰੀ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਸਰਬਉਚ ਇਨਾਮ ਗਿਆਨਪੀਠ ਦੁਆਰਾ ਸਨਮਾਨਿਤ ਹੋਈ।[3] ਇਸ ਦੀ ਕਾਵਿ ਚੇਤਨਾ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਯੁੱਗ ਬੋਧ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੁਕ ਭਾਵ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਕੁਰੁਪ ਬਿੰਬਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਾਂ ਦਾ ਕਵੀ ਹੈ। ਕਬੂਲ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਕਾਵਿਕ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਢੁਕਵੀਂ, ਨਵੀਂ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਸਮਰਥ 11ਬਣਾਇਆ ਹੈ।
ਜ਼ਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]ਨਾਇਤੋੱਟ ਦੇ ਸਰਲਜੀਵੀ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਗੋਵਿੰਦ ਸ਼ੰਕਰ ਕੁਰੁਪ ਦਾ ਜਨਮ ਸ਼ੰਕਰ ਵਾਰਿਅਰ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਦੀ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਲਕਸ਼ਮੀਕੁੱਟੀ ਅੰਮਾ ਸੀ। ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪਿਤਾ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਜਾਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਮਾਮਾ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਮਾਮਾ ਜੋਤਸ਼ੀ ਅਤੇ ਪੰਡਤ ਸਨ ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਪੜ੍ਹਨ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਹਿਜ ਰੁਚੀ ਰਹੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਕਵਿਤਾ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਸੁਦ੍ਰਿੜ ਸੰਸਕਾਰ ਮਿਲੇ। ਅੱਗੇ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਉਹ ਪੇਰੁਮਪਾਵੂਰ ਦੇ ਮਿਡਿਲ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਗਿਆ। ਸੱਤਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਹ ਮੂਵਾੱਟੁਪੁਪਾ ਮਲਯਾਲਮ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਗਿਆ। ਇੱਥੇ ਦੇ ਦੋ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਸ਼੍ਰੀ ਆਰ ਸੀ ਸ਼ਰਮਾ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਐਸ ਐਸ ਨਾਇਰ ਦਾ ਉਸ ਦੇ ਉੱਤੇ ਗਹਿਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਕੋਚੀਨ ਰਾਜ ਦੀ ਪੰਡਤ ਪਰੀਖਿਆ ਕੋਲ ਕੀਤੀ, ਬੰਗਾਲੀ ਅਤੇ ਮਲਯਾਲਮ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਵਿਤਾ ਆਤਮਪੋਸ਼ਿਣੀ ਨਾਮਕ ਮਾਸਿਕ ਪਤ੍ਰਿਕਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕਵਿਤਾ ਸੰਗ੍ਰਿਹ ਸਾਹਿਤ ਕੌਤੁਮਕਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਉਹ ਤੀਰੁਵਿਲਵਾਮਲਾ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕ ਹੋ ਗਏ। 1921 ਤੋਂ 1925 ਤੱਕ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ੰਕਰ ਕੁਰੁਪ ਤੀਰੁਵਿਲਵਾਮਲਾ ਰਿਹਾ। 1925 ਵਿੱਚ ਉਹ ਚਾਲਾਕੁਟਿ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਸਾਲ ਸਾਹਿਤ ਕੌਤੁਕਮ ਦਾ ਦੂਜਾ ਭਾਗ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਫੈਲਣ ਲੱਗੀ ਸੀ। 1931 ਵਿੱਚ ਨਾਲੇ (ਅਗਾਮੀ ਕੱਲ) ਸਿਰਲੇਖ ਕਵਿਤਾ ਨਾਲ ਉਹ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਿਆ। 1937 ਤੋਂ 1956 ਤੱਕ ਉਹ ਮਹਾਰਾਜਾ ਕਾਲਜ ਏਰਣਾਕੁਲਮ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਧਿਆਪਕ ਦੇ ਪਦ ਉੱਤੇ ਕਾਰਜ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ। ਪ੍ਰਾਧਿਆਪਕੀ ਤੋਂ ਛੁੱਟੀ ਲੈਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਹ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਦੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬਣਿਆ। 1965 ਵਿੱਚ ਗਿਆਨਪੀਠ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ 1967 ਵਿੱਚ ਸੋਵੀਅਤ ਲੈਂਡ ਨਹਿਰੂ ਇਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ। ਗੋਵਿੰਦ ਸ਼ੰਕਰ ਕੁਰੁਪ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੰਨ 1968 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਨਾਮਜਦ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਉਹ 1968 ਤੋਂ 1972 ਤੱਕ ਰਿਹਾ। 1978 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਰਾਜਕੀ ਛੁੱਟੀ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਲਿਖਤਾਂ
[ਸੋਧੋ]- ਕਵਿਤਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ - ਸਾਹਿਤ ਕੌਤੁਕੰ - ਚਾਰ ਖੰਡ (1923 - 1929), ਸੂਰਿਆਕਾਂਤੀ (1932), ਨਵਾਤੀਥਿ (1935), ਪੂਜਾ ਪੁਸ਼ਪਮਾ (1944), ਨਿਮਿਸ਼ੰ (1945), ਚੇਂਕਤੀਰੁਕਲ ਮੁੱਤੁਕਲ (1945), ਵਨਗਾਇਕੰਨ (1947), ਇਤਲੁਕਲ (1948), ਓਟੱਕੁਸ਼ਲ (1950), ਪਥਿਕੰਟੇ ਪਾੱਟੁ (1951), ਅੰਤਰਦਾਹ (1955), ਵੇੱਲਿਲੱਪਰਵਕਲ (1955), ਵਿਸ਼ਵਦਰਸ਼ਨੰ (1960), ਜੀਵਨ ਸੰਗੀਤੰ (1964), ਮੂੰਨਰੁਵਿਉਂ ਓਰੁ ਪੁਸ਼ਿਉਂ (1964), ਪਾਥੇਇੰ (1961), ਜੀਉਹੇ ਤੇਰੰਜੇਟੁੱਤ ਕਵਿਤਕਲ (1972), ਮਧੁਰੰ ਸੌੰਮਅੰ ਦੀਪਤੰ, ਵੇਲਿੱਚੱਤਿੰਟੇ ਦੂਤੰ, ਸਾਂਧਿਅਰਾਗੰ.
- ਨਿਬੰਧ ਸੰਗ੍ਰਹਿ - ਗਦਯੋਪਹਿਰਮ (1940), ਲੇਖਮਾਲ (1943), ਰਾਕੇਕੁਯਲੁਕ, ਮੁਤੱਤੁਮ ਚਿਪਪੀਯੁਮ (1959), ਜੀ. ਯੁਟੇ ਨੋਟਬੁਕ, ਜੀ ਯੁਟੇ ਗਦ੍ਯ ਲੇਖਨੰਗਲ।
- ਨਾਟਕ - ਇਰਤੂਿਨੁ ਮੁੂੰਪੁ (1935), ਸਾਂਧਿਆ (1944), ਆਗਸਟ 15 (1956)ਇਰੁੱਟਿਨੁ ਮੁਂਪੁ
- ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ - ਇਲੰ ਕਾਂਚੁਕਲ (1954), ਓਲੱਪੀਪੀਪਿ (1944), ਰਾਧਾਰਾਣੀ, ਜੀਊਟੇ ਬਾਲਕਵਿਤਕਾਲ
- ਆਤਮਕਥਾ - ਓਮਮਰਯੂਟ ਓਲੰਗਲਿਲ (ਦੋ ਖੰਡ)
- ਅਨੁਵਾਦ - ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤਿੰਨ ਬਾਂਗਲਾ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ, ਦੋ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਤੋਂ, ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਤੋਂ ਫਾਰਸੀ ਲਿਖਤ ਦਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਇਸੇ ਮਾਧਿਅਮ ਤੋਂ ਦੋ ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦਾ। ਬਾਂਗਲਾ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਹਨ - ਗੀਤਾਂਜਲੀ, ਏਕੋੱਤਰਸ਼ਤੀ, ਟਾਗੋਰ। ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੀਆਂ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਹਨ - ਮੱਧਯਮ ਵਿਆਯੋਗ ਅਤੇ ਮੇਘਦੂਤ, ਫਾਰਸੀ ਦੀ ਰੁਬਾਇਯਾਤ ਏ ਉਮਰ ਖਿਆਮ [4] ਅਤੇ ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਨਾਮ ਹਨ - ਦ ਓਲਡ ਮੈਨ ਹੂ ਡਜ ਨਾਟ ਵਾਂਟ ਟੂ ਡਾਈ, ਅਤੇ ਦ ਚਾਇਲਡ ਵਹਿਚ ਡਜ ਨਾਟ ਵਾਂਟ ਟੂ ਬੀ ਬਾਰਨ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000007-QINU`"'</ref>" does not exist.
|first1=missing|last1=in Authors list (help) - ↑ "ओटक्कुषल्". भारतीय साहित्य संग्रह. Archived from the original (पीएचपी) on 2010-06-13. Retrieved 2018-04-15.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "पहला ज्ञानपीठ पुरस्कार किसे दिया गया था" (पीएचपी). बीबीसी.
- ↑ "उमर की रुबाइयों के अनुवाद भारतीय भाषाओं में". काकेश की कतरनें. Archived from the original on 2009-05-12. Retrieved 2018-04-15.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help)
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.