ਚੰਦਰ ਤਾਲ
| ਚੰਦਰ ਤਾਲ | |
|---|---|
 ਚੰਦਰ ਤਾਲ ਝੀਲ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ | |
| ਸਥਿਤੀ | ਦੱਖਣੀ-ਪੱਛਮੀ ਹਿਮਾਲਿਆ, ਸਪੀਤੀ ਵਾਦੀ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ |
| ਗੁਣਕ | 32°28′31″N 77°37′01″E / 32.47518°N 77.61706°E |
| Type | ਮਿੱਠੇ ਪਾਣੀ ਵਾਲ਼ੀ ਝੀਲ |
| Basin countries | ਭਾਰਤ |
| ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੰਬਾਈ | 1 km (0.62 mi)[1] |
| ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚੌੜਾਈ | 0.5 km (0.31 mi)[1] |
| Surface elevation | 4,250 m (13,940 ft) |
| Islands | 1 |
ਤਸੋ ਚਿਗਮਾ ਜਾਂ ਚੰਦਰ ਤਾਲ (ਭਾਵ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਝੀਲ ) ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਲਾਹੌਲ ਅਤੇ ਸਪੀਤੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸਪੀਤੀ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਇੱਕ ਝੀਲ ਹੈ।[2] ਚੰਦਰ ਤਾਲ ਚੰਦਰ ਨਦੀ ਦੇ ਸਰੋਤ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਰੁੱਖੇ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਉਪਜਾਊ ਮਾਹੌਲ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇੱਥੇ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਫੁੱਲਾਂ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਮਿਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਅਤੇ ਵੱਡੀਆਂ-ਉਚਾਈਆਂ ਵਾਲੇ ਟ੍ਰੈਕਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪਸੰਦੀਦਾ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਪੀਤੀ ਨਾਲ ਜੋੜਕੇ ਹੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਭੂਗੋਲਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਸਪੀਤੀ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੈ। ਕੁੰਜ਼ੁਮ ਲਾ, ਲਾਹੌਲ ਅਤੇ ਸਪੀਤੀ ਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਵਰਣਨ[ਸੋਧੋ]
ਚੰਦਰ ਤਾਲ ਝੀਲ ਸਮੁੰਦਰ ਤਾਪੂ ਪਠਾਰ 'ਤੇ ਹੈ, ਜੋ ਚੰਦਰ ਨਦੀ (ਝਨਾਂ ਦੀ ਸਰੋਤ ਨਦੀ) ਦੇ ਸਰੋਤ ਕੋਲ਼ ਹੈ। ਝੀਲ ਦਾ ਨਾਮ ਇਸਦੇ ਚੰਦਰਮਾ ਵਰਗੇ ਆਕਾਰ ਤੋਂ ਪਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 4,300 metres (14,100 ft) ਦੀ ਉਚਾਈ ਉੱਤੇ ਹੈ ।[1] ਝੀਲ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਪੱਥਰਾਂ (scree) ਦੇ ਪਹਾੜ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਹਿਮਗਹਵਰ (cirque) ਇਸ ਨੂੰ ਘੇਰਦਾ ਹੈ।
ਪਹੁੰਚ[ਸੋਧੋ]
ਚੰਦਰ ਤਾਲ ਟ੍ਰੈਕਰਾਂ ਅਤੇ ਕੈਂਪਿੰਗ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਦਾ ਇੱਕ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਝੀਲ ਬਟਾਲ ਤੋਂ ਸੜਕ ਦੁਆਰਾ ਅਤੇ ਕੁੰਜ਼ੁਮ ਪਾਸ ਤੋਂ ਸੜਕ ਦੁਆਰਾ ਜਾਂ ਪੈਦਲ, ਮਈ ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਚੰਦਰ ਤਾਲ ਨੂੰ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਸੜਕ NH-505 ਤੋਂ ਬਟਾਲ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 2.9 kilometres (1.8 mi) ਦੀ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਮੁੜਦੀ ਅਤੇ ਕੁੰਜ਼ੁਮ ਪਾਸ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 8 km (5.0 mi) ਦੀ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ। [3] ਇਹ 12 km (7.5 mi) ਮੋਟਰ ਰੋਡ ਪਾਰਕਿੰਗ ਲਾਟ ਤੱਕ ਚਲਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਝੀਲ ਸਿਰਫ਼ 1 kilometre (0.62 mi) ਦੀ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਹੈ। ਆਖ਼ਰੀ 1 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪੈਦਲ ਚੱਲਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕੁੰਜ਼ੁਮ ਪਾਸ ਤੋਂ ਚੰਦਰ ਤਾਲ ਤੱਕ ਲਗਭਗ ਦੋ ਘੰਟੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਸੂਰਜ ਤਾਲ ਤੋਂ ਵੀ ਚੰਦਰ ਤਾਲ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਦੂਰੀ 30 km (19 mi) ਹੈ।
ਜੀਵ-ਜੰਤੂ ਅਤੇ ਬਨਸਪਤੀ[ਸੋਧੋ]
ਝੀਲ ਦੇ ਕੰਢੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮੈਦਾਨ ਹਨ। ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਦੌਰਾਨ, ਇਹ ਮੈਦਾਨ ਸੈਂਕੜੇ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਜੰਗਲੀ ਫੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[4] 1871 ਵਿੱਚ, ਕੁੱਲੂ ਦੇ ਸਹਾਇਕ ਕਮਿਸ਼ਨਰ, ਹਾਰਕੋਰਟ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਚੰਦਰ ਤਾਲ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਘਾਹ ਦਾ ਮੈਦਾਨ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਕੁੱਲੂ ਅਤੇ ਕਾਂਗੜਾ ਤੋਂ ਚਰਵਾਹੇ ਆਪਣੇ ਡੰਗਰ ਚਰਾਉਣ ਲਈ ਵੱਡੇ ਝੁੰਡ ਲਿਆਉਂਦੇ ਸਨ।[5] ਡੰਗਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚਰਾਉਣ ਕਾਰਨ, ਹੁਣ ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਘਾਹ ਦੀ ਹਾਲਤ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।[5]
ਚੰਦਰ ਤਾਲ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਨੋ ਲੀਓਪਾਰਡ, ਸਨੋ ਕਾਕ, ਚੁਕੋਰ, ਬਲੈਕ ਰਿੰਗ ਸਟਿਲਟ, ਕੇਸਟਰਲ, ਗੋਲਡਨ ਈਗਲ, ਚੋਗ, ਰੈੱਡ ਫੌਕਸ, ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਆਈਬੇਕਸ, ਅਤੇ ਬਲੂ ਸ਼ੀਪ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ,ਇਹਨਾਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਰੀਰਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰ ਲਈਆਂ ਹਨ ਠੰਡੇ ਜਿਹਨਾਂ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸੁੱਕੇ ਮੌਸਮ, ਤੀਬਰ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ, ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਕਮੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਿਉਂਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਸੁਰਖ਼ਾਬ ਵਰਗੀਆਂ ਪਰਵਾਸੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। [6]
ਹੋਰ ਵੇਰਵੇ[ਸੋਧੋ]
ਇਹ ਝੀਲ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਦੋ ਵੱਡੀ-ਉਚਾਈ ਵਾਲ਼ੀਆਂ ਝੀਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਮਸਰ ਸਥਾਨ ਦਾ ਰੁਤਬਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਦਾ ਇਸ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਲੁਕਵੇਂ ਫਿਰਦੌਸ ਉੱਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।[5]
ਟੈਂਟ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਝੀਲ ਤੋਂ 5 kilometres (3.1 mi) ਦੀ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।
ਗੈਲਰੀ[ਸੋਧੋ]
-
ਚੰਦਰ ਤਾਲ ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਸੈਂਕਚੂਰੀ ਸਾਈਨ Lahaul & Spiti. -
ਚੰਦਰ ਤਾਲ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼, 2008 -
ਚੰਦਰ ਤਾਲ -
ਸ਼ਾਮ ਵੇਲ਼ੇ ਚੰਦਰ ਤਾਲ -
ਝੀਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪੈਦਲ ਰਾਹ, ਜੁਲਾਈ 2017 -
ਸੁਰਖ਼ਾਬ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਫੁਲ, ਜੂਨ 2018 -
ਜੰਗਲੀ ਫੁਲ, ਜੂਨ 2018 -
ਝੀਲ ਨੇੜੇ ਘਾਹ ਦੇ ਫੁਲ, ਜੂਨ 2018
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 "Official Website of Lahaul & Spiti District, Himachal Pradesh, India". Deputy Commissioner, Lahaul and Spiti. Retrieved 28 March 2017.
- ↑ "Official Website of Lahaul & Spiti District, Himachal Pradesh, India". Deputy Commissioner, Lahaul and Spiti. Retrieved 28 March 2017.
- ↑ "Route from NH-505 to Chandra Taal". OpenStreetMap.org (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-09-26.
- ↑ "Photographs of Chandratal Lake, Lahaul & Spiti Himalayas". Darter Photography (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2014-06-20. Retrieved 2019-08-27.
- ↑ Harcourt, A.F.P. (1871). The Himalayan Districts of Kooloo, Lahoul and Spiti. London: W.H. Allen & Sons. pp. 16-21.
- ↑ Ali, Salim; et al. (Bombay Natural History Society) (2012). The Book of Indian Birds (13th ed.). Oxford University Press. p. 83. ISBN 0195665236.