ਟ੍ਰਾਂਸਿਲਵੇਨੀਆ
ਟ੍ਰਾਂਸਿਲਵੇਨੀਆ
Transilvania/Ardeal (ਰੋਮਾਨੀਆਈ) Erdély (ਹੰਗਰੀਆਈ) Siebenbürgen (ਜਰਮਨ) | |||
---|---|---|---|
ਰੋਮਾਨੀਆ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਖੇਤਰ | |||
![]() | |||
| |||
ਉਪਨਾਮ: "ਜੰਗਲਾਂ ਤੋਂ ਪਾਰ ਦਾ ਖੇਤਰ" | |||
![]() ਟ੍ਰਾਂਸਿਲਵੇਨੀਆ ਬਾਨਾਤ, ਕ੍ਰਿਸਾਨਾ ਅਤੇ ਮਾਰਾਮੁਰੇਸ | |||
ਦੇਸ਼ | ਫਰਮਾ:Country data Romania | ||
ਖੇਤਰ | |||
• ਕੁੱਲ | 1,02,834 km2 (39,704 sq mi) | ||
ਆਬਾਦੀ (2011) | |||
• ਕੁੱਲ | 73,09,291 | ||
• ਘਣਤਾ | 71/km2 (180/sq mi) | ||
ਵਸਨੀਕੀ ਨਾਂ | ਟ੍ਰਾਂਸਿਲਵੇਨੀਆਈ |
ਟ੍ਰਾਂਸਿਲਵੇਨੀਆ (ਰੋਮਾਨੀਆਈ: Transilvania ਜਾਂ Ardeal, ਹੰਗੇਰੀਆਈ: Erdély, ਜਰਮਨ: Siebenbürgen ਜਾਂ Transsilvanien, ਲਾਤੀਨੀ: Transsilvania) ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜੋ ਅਜੋਕੇ ਰੋਮਾਨੀਆ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕਾਰਪਾਤੀ ਪਹਾੜ ਹਨ।
ਟ੍ਰਾਂਸਿਲਵੇਨੀਆ ਨੂੰ ਕਾਰਪਾਤੀ ਪਹਾੜਾਂ ਦੇ ਸੁਹੱਪਣ ਅਤੇ ਮਾਣਮੱਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਕਰਕੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਲੁਜ-ਨਾਪੋਕਾ, ਬਰਾਸੋਵ ਅਤੇ ਸਿਬੀਊ ਜਿਹੇ ਕਈ ਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰ ਵੀ ਹਨ।
ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਲਹੂ-ਪੀਣੇ ਵੈਮਪਾਇਰਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਬਿਆਨ ਨਾਵਲ ਡ੍ਰੈਕੁਲਾ ਅਤੇ ਕਈ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਟ੍ਰਾਂਸਿਲਵੇਨੀਆ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਭਿਅਤਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਖੇਤਰ ਦੂਜੀ ਅਤੇ ਤੀਜੀ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੀ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਸਨੂੰ ਡੇਸੀਆ ਸੂਬੇ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਰੋਮਨ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਖੇਤਰ ਕਈ ਨਸਲੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦਾ ਘਰ ਬਣ ਗਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਲਾਵਿਕ, ਜਰਮਨਿਕ ਅਤੇ ਹੰਗਰੀਆਈ ਕਬੀਲੇ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। 10ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਹੰਗਰੀਆਈ ਰਾਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਹੰਗਰੀਆਈ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ।[1]
16ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰਾਂਸਿਲਵੇਨੀਆ ਓਟੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਰਾਜਤੰਤਰ ਬਣ ਗਿਆ, ਜੋ ਹੰਗਰੀਆਈ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਤੁਰਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਲਾਨਾ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਇਹ ਇਲਾਕਾ ਹੈਬਸਬਰਗ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ, ਜਿਸਨੇ ਇਸਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਆਸਟ੍ਰੀਅਨ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 1867 ਦੇ ਆਸਟ੍ਰੋ-ਹੰਗਰੀ ਸਮਝੌਤੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਹੰਗਰੀ ਰਾਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਟ੍ਰਾਂਸਿਲਵੇਨੀਆ ਨੂੰ 1920 ਦੀ ਟ੍ਰਾਈਨੋਨ ਸੰਧੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਰੋਮਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਖੇਤਰ ਹੰਗਰੀ ਅਤੇ ਰੋਮਾਨੀਆ ਵਿਚਕਾਰ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਯੁੱਧ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਦੁਬਾਰਾ ਰੋਮਾਨੀਆ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ।
ਭੂਗੋਲ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ
[ਸੋਧੋ]ਟ੍ਰਾਂਸਿਲਵੇਨੀਆ ਨੂੰ ਯੂਰਪ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸੁੰਦਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੰਘਣੇ ਜੰਗਲ, ਉੱਚੇ ਪਹਾੜ ਅਤੇ ਉਪਜਾਊ ਮੈਦਾਨ ਹਨ। ਇਹ ਖੇਤਰ ਕਾਰਪੈਥੀਅਨ ਪਹਾੜਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਇਸਨੂੰ ਕੁਦਰਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਜਲਵਾਯੂ ਸਮਸ਼ੀਨ ਮਹਾਂਦੀਪੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਸਰਦੀਆਂ ਠੰਡੀਆਂ ਅਤੇ ਗਰਮੀਆਂ ਗਰਮ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਟ੍ਰਾਂਸਿਲਵੇਨੀਆ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਨਦੀਆਂ ਮੂਰੇਸ, ਸੋਮੇਸ ਅਤੇ ਓਲਟ ਹਨ, ਜੋ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ।
ਜਨਸੰਖਿਆ ਅਤੇ ਨਸਲੀ ਬਣਤਰ
[ਸੋਧੋ]ਟ੍ਰਾਂਸਿਲਵੇਨੀਆ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕਈ ਨਸਲੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦਾ ਘਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਆਬਾਦੀ ਰੋਮਾਨੀਆਈ ਸੀ, ਹੰਗਰੀਆਈ 25 ਤੋਂ 30 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ, ਅਤੇ ਜਰਮਨ 10 ਤੋਂ 12 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਯਹੂਦੀ ਅਤੇ ਰੋਮਾ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵੀ ਇੱਥੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਜਨਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆਈਆਂ। 2011 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰੋਮਾਨੀਆ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 76 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਵਧੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੰਗਰੀ ਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘਟ ਕੇ 19 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਹਿ ਗਈ। ਜਰਮਨ ਆਬਾਦੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਕੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਰਹਿ ਗਈ। ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧਾਂ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਪ੍ਰਵਾਸ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ।[2]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Veres, Valér (2015), "Transylvania", The Wiley Blackwell Encyclopedia of Race, Ethnicity, and Nationalism (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ), John Wiley & Sons, Ltd, pp. 1–3, doi:10.1002/9781118663202.wberen417, ISBN 978-1-118-66320-2, retrieved 2025-01-31
- ↑ Centre, UNESCO World Heritage. "Villages with Fortified Churches in Transylvania". UNESCO World Heritage Centre (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2025-01-31.
- ਨੰਬਰ ਰੱਦ ਛੇਦ ਕਰਨ ਦੇ ਫਲਨ ਦੇ ਮੁੱਲ ਨੰਬਰ ਨਹੀਂ ਹੈ
- Pages using infobox settlement with bad settlement type
- ਰੋਮਾਨੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾਈ ਬਾਹਰੀ ਲੜ੍ਹੀਆਂ ਵਾਲੇ ਲੇਖ
- Articles with Romanian language external links
- ਹੰਗਰੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾਈ ਬਾਹਰੀ ਲੜ੍ਹੀਆਂ ਵਾਲੇ ਲੇਖ
- ਹੰਗਰੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀਆਂ ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ ਵਾਲੇ ਲੇਖ
- ਜਰਮਨ ਭਾਸ਼ਾਈ ਬਾਹਰੀ ਲੜ੍ਹੀਆਂ ਵਾਲੇ ਲੇਖ
- Articles with German language external links
- Pages using infobox settlement with unknown parameters
- CS1 ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ-language sources (en)