ਡੈਨੀਅਲ ਓਰਟੇਗਾ
| ਡੈਨੀਅਲ ਓਰਟੇਗਾ | |
|---|---|
| 62ਵੇਂ ਨਿਕਾਰਾਗੁਆ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ |
ਜੋਸੇ ਡੈਨੀਅਲ ਓਰਟੇਗਾ ਸੇਵੇਦਰਾ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Daniel Ortega; 11 ਨਵੰਬਰ, 1945 ਦਾ ਜਨਮ) ਨਿਕਾਰਾਗੁਆ ਦਾ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹੈ ਜੋ 2007 ਤੋਂ ਨਿਕਾਰਾਗੁਆ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਹੇ ਹਨ; ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ 1979 ਤੋਂ 1990 ਤਕ ਨਿਕਾਰਗੁਆ ਦਾ ਆਗੂ ਸੀ, ਪਹਿਲਾਂ ਕੌਮੀ ਪੁਨਰ ਨਿਰਮਾਣ ਆਫ ਜੁੰਟਾ ਦਾ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟਰ (1979-1985) ਅਤੇ ਫਿਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ (1985-1990) ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਹੇ। ਸੈਂਡਿਨਿਸਟਾ ਨੈਸ਼ਨਲ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਫਰੰਟ (ਫ੍ਰੇਨੇਟ ਸੈਂਡਿਨੀਟਾਟਾ ਡੀ ਲਿਬਰੇਸੀਓਨ ਨਾਸੀਓਨਲ, ਐੱਫ.ਐਸ.ਐਲ.ਐੱਨ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨੇਤਾ, ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨੇ ਨਿਕਾਰਾਗੁਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਖੱਬੇਪੱਖੀ ਸੁਧਾਰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਹੈ।
ਇੱਕ ਵਰਕਿੰਗ ਵਰਗ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ, ਆਰਟੈਗਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਹੀ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅੰਨਾਤਾਸਿਓ ਸੋਮੋਜਾ ਡੇਬੈਲੇ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਭੂਮੀਗਤ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। 1963 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੈਂਡਿਨਿਸਟਾਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਨਾਲ, ਓਰਟੇਗਾ ਦੀ ਸ਼ਹਿਰੀ ਵਿਰੋਧ ਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਨੇ ਉਸਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ 1967 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ।[1] 1974 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਰਿਹਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਫਿਦਲ ਕਾਸਟਰੋ ਦੀ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ-ਲੈਨਿਨਵਾਦੀ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਗੈਰੀਲਾ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈਣ ਲਈ ਕਿਊਬਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇਨਸ਼ੋਰੈਂਸਿਸਟ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਐੱਫ.ਐੱਸ.ਐੱਲ.ਐੱਨ. ਨੂੰ ਇਕਜੁੱਟ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 1978-1979 ਦੇ ਜਨਤਕ ਬਗ਼ਾਵਤ ਨੂੰ ਜਗਾ ਦਿੱਤਾ।[2]ਨਿਕਾਰਾਗੁਆ ਰਵਾਨਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੋਮੋਜ਼ਾ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਅਤੇ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਓਰਟੇਗਾ ਨੈਸ਼ਨਲ ਰੀਕੰਸਟ੍ਰ੍ਰਕ ਦੀ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਬਹੁਪੱਖੀ ਜੁੰਤਾ ਦਾ ਲੀਡਰ ਬਣ ਗਿਆ। 1984 ਵਿੱਚ, ਓਰਟੇਗਾ, ਐਫਐਸਐਲਐਨ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੇ ਨਿਕਾਰਾਗੁਆ ਦੇ 60 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੋਟਾਂ ਨਾਲ ਮੁਫਤ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣ ਜਿੱਤ ਲਈ। ਇੱਕ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ-ਲੈਨਿਨਵਾਦੀ, ਉਸ ਦਾ ਦਫਤਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਮਾਂ ਕੌਮੀਕਰਨ, ਜ਼ਮੀਨੀ ਸੁਧਾਰ, ਧਨ ਦੀ ਵੰਡ ਅਤੇ ਸਾਖਰਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੇ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਈ ਗਈ ਸੀ।
ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੋਮੋਜਾ ਲਈ ਯੂ.ਐਸ. ਹਮਾਇਤ ਦੇ ਕਾਰਨ ਓਰਟੇਗਾ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਕਦੇ ਸੁਭਾਅ ਵਧੀਆ ਨਹੀਂ ਸਨ।[3][4]
ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਯੂ. ਐੱਸ. ਦੁਆਰਾ ਆਰਥਿਕ ਸਹਾਇਤਾ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਡਾਲਰ ਦੇ ਨਾਲ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਨਿਕਾਰਾਗੁਆ ਮੁਹੱਈਆ ਕੀਤੇ ਸਨ,[5] ਜਦੋਂ ਸੈਂਡਿਨਿਸਟਾਂ ਨੇ ਖੱਬੇਪੱਖੀ ਅਲ ਸੈਲਵਡੋਰਨ ਬਾਗੀਆਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਏ ਸਨ।[6]
ਇਕ ਘਟੀਆ ਘਰੇਲੂ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ; ਕੰਟ੍ਰਾਸ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰੀਗਨ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੁਆਰਾ ਫੰਡ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਸਦਨ ਦੇ ਡੈਮੋਕਰੈਟਿਕ ਸਪੀਕਰ ਜਿਮ ਰਾਈਟ ਅਤੇ ਰੋਨਾਲਡ ਰੀਗਨ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੂੰ ਜੁਲਾਈ 1987 ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਦੇ ਪੰਜ ਕੇਂਦਰੀ ਅਮਰੀਕੀ ਮੁਖੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਨੇ ਕੋਸਟਾ ਰਿਕਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਓਸਕਾਰ ਅਰੀਅਸ ਨੂੰ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ। ਇਸ ਨਾਲ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 1990 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਓਰਟੇਗਾ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਨਿਕਾਰਾਗਨ ਵਿਰੋਧੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਸਤੀ ਰਹੇ, ਜੋ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਮਾਰਕਸਵਾਦ-ਲੈਨਿਨਵਾਦ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਜਮਹੂਰੀ ਸਮਾਜਵਾਦ ਤਕ ਆਪਣੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਮੱਧਮ ਰਿਹਾ। ਨਾਲ ਹੀ, ਉਸ ਨੇ ਕੈਥੋਲਿਕ ਚਰਚ ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗਰਭਪਾਤ ਵਿਰੋਧੀ ਨੀਤੀਆਂ ਅਪਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ।
ਓਰਟੇਗਾ 2006 ਅਤੇ 2006 ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਲਈ ਅਸਫਲ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸਨ।[7]
ਦਫ਼ਤਰ ਵਿਚ, ਉਹ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਲੇਜੇਨੀ ਅਮਰੀਕੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਮਿੱਤਰਤਾ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਹੂਗੋ ਸ਼ੇਵਸਜ਼, ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ, ਨਿਕਾਰਾਗੁਆ ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਬੋਲੀਵੀਆਰੀ ਅਲਾਇੰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ।
ਨਵੰਬਰ 2021 ਵਿੱਚ, ਡੇਨੀਅਲ ਓਰਟੇਗਾ, ਸੁਪਰੀਮ ਇਲੈਕਟੋਰਲ ਕੌਂਸਲ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪਹਿਲੇ ਅੰਸ਼ਕ ਅਧਿਕਾਰਤ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 75% ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਚੌਥੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਲਈ ਦੁਬਾਰਾ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਵਿਵਾਦ
[ਸੋਧੋ]ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੇ ਦੋਸ਼
[ਸੋਧੋ]1998 ਵਿਚ, ਡੈਨੀਅਲ ਓਰਟੇਗਾ ਦੀ ਗੋਦ ਲਈ ਗਈ ਧੀ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ 48 ਪੰਨਿਆਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ,[8] ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਸੀ ਕਿ ਓਰਟੇਗਾ ਨੇ 1979 ਦੌਰਾਨ, ਜਦੋਂ ਉਹ 9 ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ, 1990 ਤਕ ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਵਹਾਰਿਕ ਤੌਰ' ਤੇ ਜਿਨਸੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਸੀ।[9][10]
ਓਰਟੇਗਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਮੁਰਿਲਲੋ ਨੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ।[11]
ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਨਿਕਾਰਾਗੁਆ ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਲਗਾਤਾਰ ਓਰਟੇਗਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦੇ ਸਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਓਰਟੇਗਾ ਨੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਛੋਟ ਸੀ ਅਤੇ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੀਮਾਵਾਂ ਦੀ ਪੰਜ ਸਾਲਾ ਕਨੂੰਨ ਨੂੰ ਵੀ ਪਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਨਾਰਵੇਜ਼ ਨੇ ਅੰਤਰ ਅਮਰੀਕਨ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਉੱਤੇ 15 ਅਕਤੂਬਰ 2001 ਨੂੰ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। 4 ਮਾਰਚ 2002 ਨੂੰ ਨਿਕਾਰਾਗੁਆ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਦੋਸਤਾਨਾ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ।[12]
ਓਰਟੇਗਾ ਨੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ 2008 ਵਿੱਚ ਨਰੇਵਾਏਜ਼ ਨੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਦਾ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਕੀਤਾ।
2016 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨੌਰਵੇਜ਼ ਨੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਬੇਦਖ਼ਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Helicon, ed. (2016). Ortega Saavedra, Daniel. Abington: Helicon.
{{cite book}}:|work=ignored (help) - ↑ Motyl, Alexander, ed. (2000). Ortega, Daniel. Oxford: Elsevier Science & Technology.
{{cite book}}:|work=ignored (help) - ↑ McClintock, Michael (1987). The American Connection.
- ↑ Chomsky, Noam (1985). Turning the Tide. Boston, Massachusetts: South End Press.
- ↑ "U.S. halts economic aid to Nicaragua", The New York Times, 2 April 1981.
- ↑ "Salvador Rebels: Where Do They Get the Arms", The New York Times, 24 November 1988,
- ↑ "Ortega wins Nicaraguan election", BBC News, 8 November 2006.
- ↑ (in Spanish)(ਸਪੇਨੀ) Zoilamerica Narvaez 48-page testimony about sexual abuse Archived 2014-10-26 at the Wayback Machine.; Zoilamerica Narvaez 48-page testimony about sexual abuse (in English) Archived 2008-10-28 at the Wayback Machine.
- ↑ Watts, Jonathan (4 November 2016). "As Nicaragua's first couple consolidates power, a daughter fears for her country". The Guardian. Retrieved 4 November 2017.
- ↑ Time, March 23, 1998, An Ugly Family Affair: Charges of sexual abuse leveled against Sandinista leader Daniel Ortega swirl atop a power struggle Archived 2000-08-16 at the Wayback Machine.
- ↑ The Guardian, 7 November 2006, From comandante to caudillo
- ↑ "Nicaragua 12.230 - Admissible". Retrieved 5 August 2016.