ਧਰਤੀ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ
(Note: The lowest blue-grey area is the surface of the Pacific Ocean, not the sky.)
ਧਰਤੀ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ (ਜਾਂ ਧਰਤੀ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ) ਉਹ ਪਰਛਾਵਾਂ ਹੈ ਜੋ ਧਰਤੀ ਖੁਦ ਆਪਣੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚੋਂ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ, ਐਂਟੀਸੋਲਰ ਬਿੰਦੂ ਵੱਲ ਸੁੱਟਦੀ ਹੈ। ਸੰਧਿਆ ਸਮੇਂ (ਦੋਵੇਂ ਸ਼ਾਮ ਅਤੇ ਦੇਰ ਸਵੇਰ), ਪਰਛਾਵੇਂ ਦੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਕਿਨਾਰੀ - ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਹਨੇਰਾ ਖੰਡ ਜਾਂ ਟਵਾਈਲਾਈਟ ਵੇਜ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ[1] - ਇੱਕ ਹਨੇਰੇ ਅਤੇ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਦੁਮੇਲ ਬੈਂਡ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿਸਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਅਸਮਾਨ ਸਾਫ ਹੋਣ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਕਿਉਂਕਿ ਧਰਤੀ ਦਾ ਵਿਆਸ ਚੰਦਰਮਾ ਨਾਲੋਂ 3.7 ਗੁਣਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਛੱਤਰੀ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਅੰਬਰੇ ਨਾਲੋਂ 3.7 ਗੁਣਾ ਹੈ: ਲਗਭਗ 1,400,000 km (870,000 ਮੀ)।[2]
(Note: A thin layer of greyish cloud partially obscures the horizon in this image.)
ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਉੱਤੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਨੂੰ ਸੰਧਿਆ ਦੇ "ਸਿਵਲ" ਪੜਾਅ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਮੰਨ ਕੇ ਕਿ ਅਸਮਾਨ ਸਾਫ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਰੀ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਬੇਰੋਕ ਹੈ। ਪਰਛਾਵੇਂ ਦਾ ਕਿਨਾਰਾ ਗੂੜ੍ਹੇ ਨੀਲੇ ਤੋਂ ਜਾਮਨੀ ਰੰਗ ਦੇ ਬੈਂਡ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ 180° ਦੂਰੀ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸੂਰਜ ਦੇ ਉਲਟ, ਭਾਵ ਸ਼ਾਮ ਵੇਲੇ ਪੂਰਬੀ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਸਵੇਰ ਵੇਲੇ ਪੱਛਮੀ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ। ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਸੂਰਜ ਦੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਹੀ ਧਰਤੀ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਘਟਦਾ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ; ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਛਾਵਾਂ ਉੱਠਦਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਧਰਤੀ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਦੂਰੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਉੱਪਰ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਅਸਮਾਨ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਸਾਫ਼ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਹਰੀਜ਼ਨ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਨਿਰੀਖਕ ਦੀ ਉਚਾਈ ਜਿੰਨੀ ਉੱਚੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਪਰਛਾਵਾਂ ਓਨਾ ਹੀ ਤਿੱਖਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ।
ਵੀਨਸ ਦੀ ਪੱਟੀ[ਸੋਧੋ]
ਅਸਮਾਨ ਦੇ ਉਸੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਬੰਧਿਤ ਘਟਨਾ ਹੈ ਵੀਨਸ ਦੀ ਪੱਟੀ, ਜਾਂ ਐਂਟੀ-ਟਵਾਈਲਾਈਟ ਆਰਕ, ਇੱਕ ਗੁਲਾਬੀ ਰੰਗ ਦਾ ਬੈਂਡ ਜੋ ਧਰਤੀ ਦੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਦੇ ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਉੱਪਰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਵੀਨਸ ਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਸਮਾਨ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਰੇਖਾ, ਧਰਤੀ ਦੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਕਰ ਦੀ ਪੱਟੀ ਨੂੰ ਵੰਡਦੀ ਹੈ; ਇੱਕ ਰੰਗਦਾਰ ਬੈਂਡ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਵਿੱਚ ਰਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸ਼ੁੱਕਰ ਦੀ ਪੱਟੀ, ਪਰਕਾਸ਼ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰੀ ਘਟਨਾ ਹੈ, ਜੋ ਅਸਮਾਨ ਦੇ ਜਿਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਲਟ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਰੰਗ[ਸੋਧੋ]
ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ, ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਜਾਂ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੂਰੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਲਾਲ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੋਟੀ ਪਰਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਇੱਕ ਫਿਲਟਰ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਲੰਬੀਆਂ (ਲਾਲ) ਤਰੰਗ-ਲੰਬਾਈ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਸਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਖਿੰਡਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਨਿਰੀਖਕ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ, ਲਾਲ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਸੂਰਜ ਦੇ ਉਲਟ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਹੇਠਲੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਕਣਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਲਾਲ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨਿਰੀਖਕ ਲਈ ਪਿੱਛੇ ਖਿੰਡ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੁੱਕਰ ਦੀ ਪੱਟੀ ਗੁਲਾਬੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਤੇ ਜਿੰਨਾ ਨੀਵਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਧਰਤੀ ਦੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਕਰ ਦੀ ਪੱਟੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੀਮਾ ਓਨੀ ਹੀ ਘੱਟ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਡੁੱਬਦਾ ਸੂਰਜ ਹੁਣ ਉੱਪਰਲੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੇ ਇੱਕ ਪਤਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਲਾਲ ਰੋਸ਼ਨੀ ਖਿੰਡਾਈ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ਕਿਉਂਕਿ ਘੱਟ ਕਣ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਅੱਖ ਸਿਰਫ "ਆਮ" (ਆਮ) ਨੀਲੇ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਦੇਖਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹਵਾ ਦੇ ਅਣੂਆਂ ਤੋਂ ਰੇਲੇ ਦੇ ਖਿੰਡਣ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਧਰਤੀ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਕਰ ਦੀ ਪੱਟੀ ਦੋਵੇਂ ਰਾਤ ਦੇ ਅਸਮਾਨ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਘੁਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਚੰਦਰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦਾ ਰੰਗ[ਸੋਧੋ]
_(cropped).jpg)
ਧਰਤੀ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਗ੍ਰਹਿ ਜਿੰਨਾ ਵਕਰ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਛੱਤਰੀ ਬਾਹਰੀ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ 1,400,000 km (870,000 mi) ਤੱਕ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। (ਅੰਤੁਮਬਰਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਣਮਿੱਥੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਫੈਲਦਾ ਹੈ।) ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ, ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ (ਜਾਂ ਲਗਭਗ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ) ਇਕਸਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਚੰਦ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਧਰਤੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਧਰਤੀ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਰਾਤ ਦੇ ਪਾਸੇ ਵੱਲ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਰਛਾਵਾਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਹਨੇਰਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੂਰਾ ਚੰਦਰਮਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਚੰਦਰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਕੁੱਲ ਚੰਦਰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦੌਰਾਨ ਵੀ, ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਮਾਤਰਾ ਚੰਦਰਮਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਸਿੱਧੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੇ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਦੇ ਅਣੂ ਅਤੇ ਕਣ ਇਸ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਛੋਟੀ ਤਰੰਗ ਲੰਬਾਈ ਨੂੰ ਖਿੰਡਾਉਦੇ ਹਨ ; ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀ ਲੰਮੀ ਤਰੰਗ-ਲੰਬਾਈ ਚੰਦਰਮਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਜਾਂ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਵੇਲੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਲਾਲ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਮਜ਼ੋਰ ਲਾਲ ਰੋਸ਼ਨੀ ਗ੍ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਚੰਦਰਮਾ ਨੂੰ ਮੱਧਮ ਲਾਲ ਜਾਂ ਤਾਂਬੇ ਦਾ ਰੰਗ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
- ਬ੍ਰੋਕਨ ਸਪੈਕਟਰ, ਸੂਰਜ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇ ਉਲਟ ਬੱਦਲਾਂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਦਰਸ਼ਕ ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਪਰਛਾਵਾਂ।
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ[ਸੋਧੋ]
- "ਹਨੇਰੇ ਹਿੱਸੇ" ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ
- ਗੂੜ੍ਹੇ ਹਿੱਸੇ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਕਰ ਦੀ ਪੱਟੀ ਦੇ ਨਾਲ ਅਸਮਾਨ ਦੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਤਸਵੀਰ
- ਧਰਤੀ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ, ਵੀਨਸ ਦੀ ਪੱਟੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੱਧੇ ਗੁੰਬਦ ਉੱਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਯੋਸੇਮਾਈਟ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ, ਇੱਕ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ ਪੈਨੋਰਾਮਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਯੋਸੇਮਾਈਟ ਪੈਨੋਰਾਮਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦੇਖਣ ਲਈ ਪੋਸਟ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਹੇਠਾਂ ਸਕ੍ਰੋਲ ਕਰੋ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Twilight wedge". www.weatherscapes.com.
- ↑ Pogge, Richard. "Lecture 9: Eclipses of the Sun & Moon". Astronomy 161: An Introduction to Solar System Astronomy. Ohio State University. Retrieved July 16, 2015.