ਧੀਰੇਂਦਰ ਮਹਿਤਾ
ਧੀਰੇਂਦਰ ਪ੍ਰੀਤਮਲਾਲ ਮਹਿਤਾ ਇੱਕ ਗੁਜਰਾਤੀ ਨਾਵਲਕਾਰ, ਕਵੀ, ਆਲੋਚਕ ਅਤੇ ਸੰਪਾਦਕ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਨਾਵਲ ਛਵਨੀ ਲਈ ਗੁਜਰਾਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ 2010 ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ।
ਜ਼ਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]ਧਰੇਂਦਰ ਮਹਿਤਾ ਦਾ ਜਨਮ 29 ਅਗਸਤ 1944 ਨੂੰ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਭੁਜ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੀ। ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਲੱਤਾਂ ਪੋਲੀਓਮਾਇਲਾਈਟਿਸ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਅਲਫ਼ਰੇਡ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਭੁਜ ਤੋਂ 1961 ਵਿੱਚ ਦਸਵੀਂ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1966 ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਾਤੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਦਰਜੇ ਨਾਲ ਬੀ.ਏ. ਕੀਤੀ। 1968 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਗੁਜਰਾਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਲੈਂਗੁਏਜਜ਼ ਤੋਂ ਗੁਜਰਾਤੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਐਮ.ਏ. ਕੀਤੀ। 1976 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਪੀਐਚ.ਡੀ. ਕੀਤੀ। ਉਸਦਾ ਖੋਜ ਨਿਬੰਧ, ਗੁਜਰਾਤੀ ਨਾਵਲਕਠਾਨੋ ਉਪਾਇਲਾਕੀ ਅਭਿਆਸ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਥੋੜੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਭੁਜ ਵਿਖੇ ਅਕਾਸ਼ਵਾਨੀ ਵਿਖੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਐਚ ਕੇ ਆਰਟਸ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਰਿਸਰਚ ਫੈਲੋ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਗੁਜਰਾਤ ਕਾਲਜ, ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ 1970 ਤੋਂ 1976 ਤੱਕ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ ਗੁਜਰਾਤੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ। ਫਿਰ ਉਹ ਭੁਜ ਚਲੇ ਗਿਆ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ 2006 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਤਕ ਆਰ ਆਰ ਲਲਨ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਾਤੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅਤੇ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ ਗੁਜਰਾਤੀ ਸਾਹਿਤ ਪੜ੍ਹਾਇਆ। ਉਸਨੇ ਕੇਐਸਕੇਵੀ ਕੱਛ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸਾਲ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।[1][2][3][4]
ਕੰਮ
[ਸੋਧੋ]ਵਾਲੇ (1971) ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ ਸੀ ਜੋ ਪਿਆਰ, ਸਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੀ ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਡਿਪ੍ਰੈਸ਼ਨ, ਉਦਾਸੀ ਅਤੇ ਇਕੱਲਤਾ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਅਗਲੇ ਦੋ ਨਾਵਲਾਂ, ਚਿਹਨਾ (1978) ਅਤੇ ਆਦਰਸ਼ਿਆ (1980) ਵੀ ਇਸੇ ਵਿਸ਼ੇ ਉੱਤੇ ਵਿਸਥਾਰ ਹਨ। ਕਾਵੇਰੀ ਅਨੇ ਦਰਪਨਲੋਕ (1988) ਵਿੱਚ ਦੋ ਛੋਟੇ ਨਾਵਲ ਰੇਡੀਓ ਨਾਟਕਾਂ ਤੋਂ ਰੂਪਾਂਤਰਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਔਰਤ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ ਹਨ। ਘਰ (1995) ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਘਰ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਨ, ਜੋ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਹੋਰ ਨਾਵਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਸ਼ਾਂਤਰ, ਅਪਨੇ ਲੋਕੋ, ਧਰਨਾ (1990), ਖੋਵੈ ਗਾਏਲੀ ਵਾਸਤੂ (2001), ਭੰਡਾਰੀ ਭਵਨ (2002) ਅਤੇ ਛਵਨੀ (2006) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਕੱਲਤਾ ਅਤੇ ਉਦਾਸੀ ਨਿਰੰਤਰ ਉਸਦੀ ਖੋਜ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਰਹੇ ਹਨ।[1][4]
ਸਨਮੁਖ (1985) 26 ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਅਟਲੁ ਬਧੂ ਸੁਖ ਅਤੇ ਹੂ ਐਨੇ ਜੌ ਈ ਪਹੇਲਾ ਉਸ ਦੇ ਹੋਰ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹਨ।ਪਾਵੰਨਾ ਵੇਸ਼ਮਾ (1955) ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ 1963 ਅਤੇ 1993 ਦਰਮਿਆਨ ਲਿਖੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ 119 ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਪ੍ਰਤਿਆਚਨੋ ਕੈੰਪ ਉਸਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ।[1][4]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 1.2 Brahmabhatt, Prasad (2010). અર્વાચીન ગુજરાતી સાહિત્યનો ઈતિહાસ - આધુનિક અને અનુઆધુનિક યુગ [History of Modern Gujarati Literature – Modern and Postmodern Era] (in ਗੁਜਰਾਤੀ). Ahmedabad: Parshwa Publication. pp. 190–193. ISBN 978-93-5108-247-7.
- ↑ Dave, Ramesh. "સાહિત્યસર્જક: ધીરેન્દ્ર મહેતા" [Writer: Dhirendra Mehta] (in Gujarati). Gujarati Sahitya Parishad.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "TOI columnist Esther David wins Akademi award". Ahmedabad: Times of India. 21 December 2010. Archived from the original on 2013-01-03. Retrieved 2019-12-07.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ 4.0 4.1 4.2 Mehta, Dhirendra (2012). "Introduction: Dhirendra Mehta". Chandrashankar Buch: life and works (in ਗੁਜਰਾਤੀ). Mumbai: Parichay Trust. pp. i.