ਨਈਰਾ ਨੂਰ
ਨਈਰਾ ਨੂਰ | |
|---|---|
| ਜਨਮ | 3 ਨਵੰਬਰ 1950 ਅਸਮ |
| ਮੂਲ | ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ |
| ਮੌਤ | 20 ਅਗਸਤ 2022 (ਉਮਰ 71) ਕਰਾਚੀ, ਸਿੰਧ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ |
| ਵੰਨਗੀ(ਆਂ) | ਗ਼ਜ਼ਲ |
| ਕਿੱਤਾ | ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ |
| ਸਾਜ਼ | Vocalist |
| ਸਾਲ ਸਰਗਰਮ | 1971-2012 |
ਨਈਰਾ ਨੂਰ (Urdu: نیرہ نور ) ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕੀ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1][2] ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਟੀਵੀ ਸ਼ੋਅ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਕੰਸਰਟ ਹਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਈਵ ਗਜ਼ਲ ਗਾਇਨ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।[3]
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਨਈਰਾ ਨੂਰ ਦਾ ਜਨਮ 3 ਨਵੰਬਰ 1950 ਨੂੰ ਗੁਹਾਟੀ, ਅਸਮ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[3] ਉਸ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਪੂਰਵਜ ਇੱਕ ਵਪਾਰੀ ਵਰਗ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਸਨ।[4][3] ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਆਲ-ਇੰਡੀਆ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਦੇ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਮੈਂਬਰ ਸਨ, ਅਤੇ 1947 ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸਮ ਦੀ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਬਾਨੀ ਪਿਤਾ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਜਿਨਾਹ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। 1957 ਜਾਂ 1958 ਵਿੱਚ, ਨੂਰ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਭੈਣਾਂ-ਭਰਾਵਾਂ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਕਰਾਚੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵਸਣ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ।[3] ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ ਅਚੱਲ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਲਈ 1993 ਤੱਕ ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਏ। ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਨਈਰਾ ਨੂੰ ਕਾਨਨ ਦੇਵੀ ਅਤੇ ਕਮਲਾ ਦੇ ਭਜਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੇਗਮ ਅਖ਼ਤਰ ਦੀਆਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਅਤੇ ਠੁਮਰੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[3][4]
ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਈਰਾ ਕੋਲ ਕੋਈ ਰਸਮੀ ਸੰਗੀਤਕ ਪਿਛੋਕੜ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਰਸਮੀ ਸਿਖਲਾਈ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਇਸਲਾਮੀਆ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਸਰਾਰ ਅਹਿਮਦ ਦੁਆਰਾ 1968 ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲਾਨਾ ਰਾਤ ਦੇ ਖਾਣੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਲਈ ਗਾਣਾ ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੱਭਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਲਈ ਗਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ।[4][3]
1971 ਵਿੱਚ, ਨਈਰਾ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸੀਰੀਅਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜਨਤਕ ਗਾਇਕੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਘਰਾਣਾ (1973) ਅਤੇ ਤਾਨਸੇਨ ਵਰਗੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਗ਼ਾਲਿਬ ਅਤੇ ਫ਼ੈਜ਼ ਅਹਿਮਦ ਫ਼ੈਜ਼ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸ਼ਾਇਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀਆਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਗਾਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਮੇਹਦੀ ਹਸਨ ਅਤੇ ਅਹਿਮਦ ਰੁਸ਼ਦੀ ਵਰਗੇ ਮਹਾਨ ਕਵੀਆਂ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।[4]
Awards and recognition
[ਸੋਧੋ]- Pride of Performance Award by the President of Pakistan in 2006.[5]
- Nigar Award for best playback female singer in film Gharana (1973).[6]
- ਸਲਾਨਾ ਆਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸੰਗੀਤ ਕਾਨਫਰੰਸ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਵਿੱਚ 3 ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਅਵਾਰਡ
- ਉਸ ਨੇ ਮਹਿਫਿਲ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਾਇਰਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗ਼ਜ਼ਲ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫਾਲੋਇੰਗ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ। ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗ਼ਜ਼ਲ (ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਇਰੀ ਵਿੱਚ ਗੀਤ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ) "ਏ ਜਜ਼ਬਾ-ਏ-ਦਿਲ ਗੜ ਮੈਂ ਚਾਹੋਂ" ਸੀ, ਜੋ ਬਹਿਜ਼ਾਦ ਲਖਨਵੀ (1900-1974) ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਗਈ ਸੀ, ਜੋ ਉਰਦੂ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸ਼ਾਇਰ ਨਾਟਸ ਅਤੇ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਗ਼ਜ਼ਲ, ਪਟਕਥਾ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਗੀਤਕਾਰ। ਨਈਆਰਾ ਨੂਰ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਗ਼ਜ਼ਲ ਲਈ ਕਈ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤੇ।[3][7]
ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸ਼ਹਿਰਯਾਰ ਜ਼ੈਦੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ।[3] ਉਸ ਦਾ ਛੋਟਾ ਪੁੱਤਰ ਜਾਫਰ ਜ਼ੈਦੀ ਕਾਵਿਸ਼ ਸੰਗੀਤ ਬੈਂਡ ਦਾ ਮੁੱਖ ਗਾਇਕ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਵੱਡੇ ਬੇਟੇ ਨਾਦ-ਏ-ਅਲੀ ਨੇ ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਗਾਇਕ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।[3]
ਮੌਤ
[ਸੋਧੋ]20 ਅਗਸਤ 2022 ਨੂੰ ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ 71 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸੰਖੇਪ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[8]
ਮਸ਼ਹੂਰ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ
[ਸੋਧੋ]- ਹਰਚੰਦ ਸਹਾਰਾ ਹੈ ਤੇਰੇ ਪਿਆਰ ਕਾ ਦਿਲ ਕੋ
- ਵੋ ਜੋ ਹਮ ਮੇਂ ਤੁਮ ਮੇਂ ਕਰਾਰ ਥਾ
- ਐ ਇਸ਼ਕ ਹਮੇਂ ਬਰਬਾਦ ਨਾ ਕਰ
- ਕਹਾਂ ਹੋ ਤੁਮ ਚਲੇ ਆਓ ਮੋਹੱਬਤ ਕਾ ਤਕਾਜ਼ਾ ਹੈ
- ਰਾਤ ਯੂੰ ਦਿਲ ਮੇਂ ਤੇਰੀ ਯਾਦ ਆਈ
- ਐ ਜਜ਼ਬਾ-ਇ-ਦਿਲ ਗ਼ਰ ਮੈਂ ਚਾਹੂੰ
- ਹਮ ਕਿ ਠਹਿਰੇ ਅਜਨਬੀ
- ਰੂਠੇ ਹੋ ਤੁਮ ਪੀਆ ਤੋ ਮਨਾਊਂ ਕੈਸੇ
- ਇਤਨਾ ਨਾ ਚਾਹੋ ਮੁਝੇ (ਫ਼ਿਲਮ ਪਰਦਾ ਨਾ ਉਠਾਓ)
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Nayyara Noor – Singer". Pakistani Profiles. Archived from the original on 2012-02-25. Retrieved 2014-07-30.
{{cite web}}: Cite has empty unknown parameter:|4=(help); Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Nayyara Noor". NME. Retrieved 19 November 2009.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 Noorani, Asif (30 November 2012). "Nayyara Noor: muted melodies". Dawn (newspaper). Retrieved 3 January 2021.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 Amjad Parvez (9 November 2018), "Nayyara Noor — a haunting, tuneful and sweet voice" Daily Times (newspaper), Retrieved 3 January 2021
- ↑ "President confers 192 civilian awards". Dawn (newspaper). 2 August 2006. Archived from the original on 27 September 2007. Retrieved 3 January 2021.
- ↑ Swami Ji (24 November 2017). "Pakistan's 'Oscars': The Nigar Awards (scroll down to read 1973 awards)". Film Reviews on The HotspotOnline.com website. Archived from the original on 27 ਜਨਵਰੀ 2021. Retrieved 3 January 2021.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedtravel - ↑ "Renowned singer Nayyara Noor passes away aged 71". Daily News. 21 August 2022. Archived from the original on 21 ਅਗਸਤ 2022. Retrieved 21 August 2022.
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
[ਸੋਧੋ]- ਨਈਰਾ ਨੂਰ, ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਮੂਵੀ ਡੈਟਾਬੇਸ 'ਤੇ
- ਨਈਰਾ ਨੂਰ ਡਿਸਕੋਗਰਾਫ਼ੀ ਡਿਸਕੌਗਸ 'ਤੇ