ਨਲਬਾਨਾ ਬਰਡ ਸੈਂਚੂਰੀ
| ਨਲਬਾਨਾ ਬਰਡ ਸੈਂਚੂਰੀ | |
|---|---|
  ਓਡੀਸ਼ਾ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ  ਨਲਬਾਨਾ ਬਰਡ ਸੈਂਚੂਰੀ (ਭਾਰਤ) | |
| Location | ਓਡੀਸ਼ਾ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ |
| Coordinates | 19°41′39″N 85°18′24″E / 19.69417°N 85.30667°E |
| Area | 15.53 square kilometres (6.00 sq mi) |
| Website | http://www.wildlifeorissa.in/chilika.html |
ਨਲਬਾਨਾ ਬਰਡ ਸੈਂਚੂਰੀ ਜਾਂ ਨਲਬਾਨਾ ਟਾਪੂ ਚਿਲਿਕਾ ਝੀਲ ਦੇ ਰਾਮਸਰ ਮਨੋਨੀਤ ਵੈਟਲੈਂਡਜ਼ ਦਾ ਮੁੱਖ ਖੇਤਰ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ 1972 ਵਿੱਚ ਵਾਈਲਡ ਲਾਈਫ ਪ੍ਰੋਟੈਕਸ਼ਨ ਐਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇੱਕ ਪੰਛੀ ਸੈੰਕਚੂਰੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਾਰਕ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿਚ, ਤੁਸੀਂ ਪ੍ਰਵਾਸ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਰਦੇ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਹ ਟਾਪੂ ਮੌਨਸੂਨ ਸੀਜ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਡੁੱਬਣ ਕਾਰਨ ਗਾਇਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਮਾਨਸੂਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਉਭਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
ਓਡੀਆ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਨਲਬਾਨਾ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਜੰਗਲੀ ਬੂਟੀ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਟਾਪੂ । ਇਹ 15.53 km2 (6.00 sq mi) ਦੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਨਾਲ ਝੀਲ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਟਾਪੂ ਹੈ । ਮੌਨਸੂਨ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਟਾਪੂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਡੁੱਬ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੌਨਸੂਨ ਘਟਦਾ ਹੈ, ਝੀਲ ਦਾ ਪੱਧਰ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਟਾਪੂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਉਜਾਗਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪੰਛੀ ਇਸ ਦੇ ਵਿਆਪਕ ਚਿੱਕੜ ਨੂੰ ਖਾਣ ਲਈ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਟਾਪੂ ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਨਲਬਾਨਾ ਨੂੰ 1987 ਵਿੱਚ ਨੋਟੀਫਾਈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 1973 ਵਿੱਚ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਸੁਰੱਖਿਆ ਐਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇੱਕ ਪੰਛੀ ਸੈੰਕਚੂਰੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[1][2][3]
ਈਰਾਨ ਤੋਂ ਆਏ ਵੱਡੇ ਫਲੇਮਿੰਗੋ ਦੇ ਵੱਡੇ ਝੁੰਡ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਕੱਛ ਦੇ ਰਣ, ਝੀਲ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਨਲਬਾਨਾ ਟਾਪੂ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇਖੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਹੋਰ ਲੰਬੇ ਪੈਰਾਂ ਵਾਲੇ ਵੈਡਰ ਹਨ ਘੱਟ ਫਲੇਮਿੰਗੋ, ਗੋਲਿਅਥ ਬਗਲੇ, ਸਲੇਟੀ ਬਗਲੇ, ਜਾਮਨੀ ਬਗਲੇ, ਈਗ੍ਰੇਟਸ, ਸਪੂਨਬਿਲ, ਸਟੌਰਕਸ ਅਤੇ ਕਾਲੇ ਸਿਰ ਵਾਲੇ ਆਈਬਿਸ । ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਪੰਛੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁਰਲੱਭ ਪੰਛੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਦੱਸੇ ਗਏ ਦੁਰਲੱਭ ਪੰਛੀ ਏਸ਼ੀਆਟਿਕ ਡੋਵਿਚਰ ( NT ), ਡੈਲਮੇਟੀਅਨ ਪੈਲੀਕਨ ( VU ), ਪੈਲਾਸਜ਼ ਫਿਸ਼-ਈਗਲਜ਼ ( VU ), ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੁਰਲੱਭ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਸਪੂਨ-ਬਿਲਡ ਸੈਂਡਪਾਈਪਰ ( CR ) ਅਤੇ ਸਪਾਟ-ਬਿਲਡ ਪੈਲੀਕਨ ( NT ) ਹਨ।[4][5] ਚਿੱਟੀ ਢਿੱਡ ਵਾਲਾ ਸਮੁੰਦਰੀ ਉਕਾਬ, ਪੈਰੀਆ ਪਤੰਗ, ਬ੍ਰਾਹਮਣੀ ਪਤੰਗ, ਕੇਸਟਰਲ, ਮਾਰਸ਼ ਹੈਰੀਅਰ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫੈਲਿਆ ਸ਼ਿਕਾਰ ਪੰਛੀ, ਪੇਰੇਗ੍ਰੀਨ ਫਾਲਕਨ, ਇੱਥੇ ਦੇਖੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਰੈਪਟਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ।[4]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Choudhury, Dr. Janmejay (November 2007). "Nature Queen Chilika and Eco-Tourism" (PDF). Orissa Review. Govt. of Orissa: 17–19. Archived from the original (PDF) on 2009-04-10.
- ↑ "New clues to historic naval war in Chilika". Nature India Journal Published online 3 June 2008, Subhra Priyadarshini. Retrieved 2008-12-16.
- ↑ Tripathy, Dr. Balaram (November 2007). "Maritime Heritage of Orissa" (PDF). Orissa Review. Govt. of Orissa: 27–41. Archived from the original (PDF) on 2009-04-10.
- ↑ 4.0 4.1 Chilika Development Authority (2008). "Avi fauna". Archived from the original on December 7, 2008. Retrieved 2008-12-16.
- ↑ Ghosh, Asish K.; Ajit K. Pattnaik. "fig.1 Chilika Lagoon Basin" (PDF). Chilika Lagoon Experience and Lessons learned Brief. UNEP International Waters Learning Exchange and Resource Network. p. 115. Retrieved 2008-12-23.