ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ
नेपाल भाषा
ਜੱਦੀ ਬੁਲਾਰੇਨੇਪਾਲ
ਨਸਲੀਅਤਨਵਾ ਲੋਕ
Native speakers
1.42 ਮਿਲੀਅਨ (2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ)
ਚੀਨੀ-ਤਿੱਬਤੀ
ਮੁੱਢਲੇ ਰੂਪ
ਉੱਪ-ਬੋਲੀਆਂ
  • Dolakhae
  • Sindhupalchok
  • ਲਲਿਤਪੁਰ ਕਾਠਮੰਡੂ
  • Bhaktapur
  • Chitlang
ਦੇਵਨਾਗਰੀ, ਪਹਿਲਾਂ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਨੇਪਾਲ ਲਿਪੀਆਂ
ਅਧਿਕਾਰਤ ਸਥਿਤੀ
ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ
 ਨੇਪਾਲ
ਫਰਮਾ:ਦੇਸ਼ ਸਮੱਗਰੀ ਸਿੱਕਮ ਸਿੱਕਮ
ਰੈਗੂਲੇਟਰਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ ਅਕੈਡਮੀ
ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਸ਼ਦ
ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਕੋਡ
ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-2new
ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-3Either:
new – ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ, ਨੇਵਾਰੀ
nwx – ਮਧ ਨੇਵਾਰ
nwx ਮਧ ਨੇਵਾਰ
Glottolognewa1246
This article contains IPA phonetic symbols. Without proper rendering support, you may see question marks, boxes, or other symbols instead of Unicode characters. For an introductory guide on IPA symbols, see Help:IPA.

ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ (ਨੇਵਾਰੀ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਭਾਇ) ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਸ਼ਾ ਚੀਨੀ-ਤਿੱਬਤੀ ਭਾਸ਼ਾ-ਪਰਵਾਰ ਦੇ ਅੰਤਰਗਤ ਤਿੱਬਤੀ-ਬਰਮੇਲੀ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਸੰਯੋਜਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਿਖੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਮਾਤਰ ਚੀਨੀ-ਤਿੱਬਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਸ਼ਾ ਦੱਖਣ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਇਤਹਾਸ ਵਾਲੀ ਤਿੱਬਤੀ-ਬਰਮੇਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਤਿੱਬਤੀ ਬਰਮੇਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਵਰਤੋ ਵਿੱਚ ਲਿਆਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ।

ਤਸਵੀਰ:Prachalit.JPG
A stone inscription in Classical Newari at Bhaktapur Durbar Square.
Copper plate inscription at Swayambhunath, dated Nepal Sambat 1072 (1952 AD).

ਮੁੱਢਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ[ਸੋਧੋ]

ਨੇਵਰ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ ਜਾਂ ਨੇਵਾਰੀ ਵੀ ਆਖਦੇ ਹਨ।[1] ਨੇਪਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਨੈਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ ਦੋਨੋਂ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਹਨ।[2]

ਨੇਵਾਰ ਲਿਪੀ[ਸੋਧੋ]

ਨੇਵਾਰ ਜਾਂ ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਲਿਪੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲਿਪੀਆਂ - ਰੰਜਨਾ, ਪ੍ਰਚਲਿਤ, ਬ੍ਰਾਹਮੀ, ਭੁਜਿੰਗੋਲ, ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਆਦਿ। ਇਹ ਲਿਪੀਆਂ ਖੱਬੇ ਤੋਂ ਸੱਜੇ ਤਰਫ਼ ਲਿਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀ ਲਿਪੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਵਰਮਾਲਾ ਤੇ ਵਿਅੰਜਨਮਾਲਾ ਨਾਮ ਦੇ ਦੋ ਤਰਾਂ ਦੇ ਅੱਖਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਸਵਰ ਅੱਖਰ[ਸੋਧੋ]

ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ ਗੁਰਮੁਖੀ
अ: ਅਹ੍
आ: ਆਹ੍
ਰਿ
ਰੀ
लृ ਲ੍
लॄ ਲ੍ਰੀ
अँ ਅੰ
अं ਅੰ
अय् ਅਏ
आय् ਆਏ
एय् ਏਇ

ਵਿਅੰਜਨ[ਸੋਧੋ]

Ranjana k.svg k क Ranjana kh.svg kʰ ख Ranjana g.svg g ग Ranjana gh.svg gʱ घ Ranjana ng.svg ŋ ङ
Ranjana c.svg t͡ɕ च Ranjana ch.svg t͡ɕʰ छ Ranjana j.svg d͡ʑ ज Ranjana jh.svg d͡ʑʱ झ Ranjana ny.svg ȵ ञ
Ranjana tt.svg ʈ ट Ranjana tth.svg ʈʰ ठ Ranjana dd.svg ɖ ड Ranjana ddh.svg ɖʱ ढ Ranjana nn.svg ɳ ण
Ranjana t.svg t त Ranjana th.svg tʰ थ Ranjana d.svg d द Ranjana dh.svg dʱ ध Ranjana n.svg n न
Ranjana p.svg p प Ranjana ph.svg pʰ फ Ranjana b.svg b ब Ranjana bh.svg bʱ भ Ranjana m.svg m म
Ranjana y.svg y य Ranjana r.svg r र Ranjana l.svg l ल Ranjana v.svg v व
Ranjana sh.svg ś श Ranjana ss.svg ʂ ष Ranjana s.svg s स Ranjana h.svg h ह
Ranjana ksh.svg kʂ क्ष Ranjana tr.svg t͡r̥ त्र Ranjana jny.svg d͡ʑȵ ज्ञ
ङ्ह
ਨ੍ ਨ੍ਹ
ਨ੍ਯਾ
न्ह
ਨ੍ਹ
म्ह
ਮ੍ਹ
ह्य ह्र ल्ह व्ह
ਹ੍ਯ ਹ੍ਰ ਲ੍ਹ ਵ੍ਹ
ਸ਼ ਸ਼
क्ष त्र ज्ञ
ਕ੍ਸ਼ ਤ੍ਰ ਗ੍ਯ

ਮਾਤਰਾਵਾਂ[ਸੋਧੋ]

ਸਵਰ ਭੇਦਸੂਜਕ ਕ ਦੇ ਨਾਲ
ਸਵਰ ਭੇਦਸੂਜਕ ਗ ਦੇ ਨਾਲ
ਸਵਰ ਭੇਦਸੂਜਕ ਬ ਦੇ ਨਾਲ

ਸੰਖਿਆਸੂਚਕ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹ[ਸੋਧੋ]

In Devanāgarī
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. "Codes for the Representation of Names of Languages". Library of Congress. Retrieved 23 July 2014.
  2. Malla, KP. "Classical Newari Literature". p. 1. Archived from the original (PDF) on 13 ਅਕਤੂਬਰ 2017. Retrieved 16 July 2014. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)