ਨੇਲੀ ਸੇਠਨਾ
ਨੇਲੀ ਹੋਮੀ ਸੇਠਨਾ ( née ਮਹਿਤਾ; 1 ਨਵੰਬਰ 1932 – 1992) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਬੁਣਕਰ, ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ, ਖੋਜਕਾਰ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਕਾਰਕੁਨ ਸੀ।[1] ਉਸਨੇ ਸਕੈਂਡੇਨੇਵੀਅਨ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਚੁਰਾਹੇ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸਦੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਕ ਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦਿੱਤਾ।[2] ਕਮਲਾਦੇਵੀ ਚਟੋਪਾਧਿਆਏ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਬੰਧਾਂ ਨੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਦੇ ਪੁਨਰ-ਸੁਰਜੀਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।[3]
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ
[ਸੋਧੋ]1 ਨਵੰਬਰ 1932 ਨੂੰ ਬੰਬਈ ਵਿੱਚ ਜਨਮੀ, ਨੇਲੀ ਪੇਸਟਨਜੀ ਅਤੇ ਗੁਲਬਾਨੂ ਮਹਿਤਾ ਦੀ ਧੀ ਸੀ।[4]
ਨੇਲੀ ਨੇ ਬੰਬਈ ਦੇ ਸਰ ਜੇਜੇ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਆਰਟ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰਕ ਕਲਾ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਨੇ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਸਨੂੰ ਡਿਮੋਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ 1954 ਵਿੱਚ ਲੰਡਨ ਚਲੀ ਗਈ ਤਾਂ ਜੋ ਰੀਜੈਂਟ ਸਟਰੀਟ ਪੌਲੀਟੈਕਨਿਕ (ਹੁਣ, ਵੈਸਟਮਿੰਸਟਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ) ਵਿੱਚ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ 1955 ਵਿੱਚ ਸਿਟੀ ਐਂਡ ਗਿਲਡਜ਼ ਆਫ਼ ਲੰਡਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਿੱਚ ਹੈਂਡ ਕਢਾਈ ਦੇ ਕੋਰਸ ਲਈ ਇੱਕ ਪਾਸ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਆਰਟ ਦੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ 1955 ਵਿੱਚ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਲਈ ਅਤੇ 1956 ਵਿੱਚ ਫੈਬਰਿਕ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਲਈ ਇੱਕ ਇਨਾਮ ਜਿੱਤਿਆ। ਉਸਨੇ 1956 ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਡਿਪਲੋਮਾ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ।[5] ਸਟੁਟਗਾਰਟ, ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗ੍ਰਾਫਿਕ ਸਟੂਡੀਓ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨੇਲੀ 1957 ਵਿੱਚ ਘਰ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ।[6]
ਉਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰੈਨਬਰੂਕ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਆਰਟ ਵਿੱਚ ਆਰਟਿਸਟ-ਇਨ-ਰਿਜ਼ੀਡੈਂਸ ਅਤੇ ਬੁਣਾਈ ਦੀ ਮੁਖੀ ਮਾਰੀਅਨ ਸਟ੍ਰੇਂਗਲ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। ਸਟ੍ਰੇਂਜੇਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੇਠਨਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸਟ੍ਰੇਂਜਲ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ, ਨੇਲੀ ਨੂੰ 1958-59 ਵਿੱਚ ਕ੍ਰੈਨਬਰੂਕ ਵਿਖੇ ਬੁਣਾਈ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਏਲਨ ਬੂਥ ਸਕ੍ਰਿਪਸ ਅਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ।[7] ਸਟ੍ਰੇਂਜੇਲ ਦੀ ਅਪ੍ਰੈਂਟਿਸਸ਼ਿਪ ਅਧੀਨ, ਨੇਲੀ ਨੇ 'ਸਵੈ-ਬਣਾਇਆ' ਉਤਪਾਦ ਬਣਾਉਣਾ ਸਿੱਖਿਆ ਜੋ ਨੋਰਡਿਕ ਸਲੋਇਡ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਸਨ। ਉਸਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ ਅਤੇ ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਕਰਨ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[1] ਸੇਥਨਾ ਨੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਟ੍ਰੇਂਜੇਲ ਨਾਲ ਪੱਤਰ ਵਿਹਾਰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਅਕੈਡਮੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਦੇ ਮੌਕੇ ਬਾਰੇ ਆਪਣਾ ਧੰਨਵਾਦ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ।[8] ਸਟ੍ਰੇਂਜੇਲ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਉਸਦਾ ਜੀਵਨ ਭਰ ਲਈ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ।[2]
ਕਰੀਅਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
[ਸੋਧੋ]1957 ਵਿੱਚ ਸੇਥਨਾ ਦੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨੇਵਿਲ ਵਾਡੀਆ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਬੰਬੇ ਡਾਈਂਗ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਸਟੂਡੀਓ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ।[1] ਉਹ ਫਿਰ 1958 ਵਿੱਚ ਕ੍ਰੈਨਬਰੂਕ ਚਲੀ ਗਈ ਸੀ। ਅਕੈਡਮੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਲਾ ਸਿਖਾਈ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤੇ।[8] ਭਾਰਤ ਪਰਤਣ 'ਤੇ, ਸੇਠਨਾ ਨੂੰ ਬਾਂਬੇ ਡਾਈਂਗ ਐਂਡ ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ ਵਿਖੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਸਟੂਡੀਓ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ ਤਰੱਕੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।[2] ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਉਸਨੇ 1957 ਤੋਂ 1958 ਅਤੇ ਫਿਰ 1960 ਤੋਂ 1968 ਤੱਕ ਬਾਂਬੇ ਡਾਇੰਗ ਲਈ ਮੁੱਖ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ[8]
ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀਆਂ
[ਸੋਧੋ]- 2013 - ਕੋਈ ਪਾਰਸੀ ਇਕ ਟਾਪੂ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਗੈਲਰੀ ਆਫ਼ ਮਾਡਰਨ ਆਰਟ, ਮੁੰਬਈ ; ਫੇਰੋਜ਼ਾ ਗੋਦਰੇਜ, ਫਿਰੋਜ਼ਾ ਮਿਸਤਰੀ, ਰਣਜੀਤ ਹੋਸਕੋਟ ਅਤੇ ਨੈਨਸੀ ਅਦਜਾਨੀਆ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[9]
- 2021 - ਕੱਚੀ, ਕੱਚੀ, ਮਿੱਟੀ ਵਾਲੀ ਸੜਕ | ਨੇਲੀ ਸੇਠਨਾ: ਏ ਰਿਟਰੋਸਪੈਕਟਿਵ, ਚੈਟਰਜੀ ਐਂਡ ਲਾਲ, ਮੁੰਬਈ; ਨੈਨਸੀ ਅਡਾਜਾਨੀਆ ਦੁਆਰਾ ਕਿਊਰੇਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[10]
ਅਵਾਰਡ
[ਸੋਧੋ]1985 ਵਿੱਚ, ਸੇਠਨਾ ਨੂੰ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[11]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 1.2 "The Unpaved, Crusty, Earthy Road | Nelly Sethna: A Retrospective". Chatterjee & Lal. Retrieved 2022-06-06.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 "Tapestries of time: A portrait of Nelly Sethna". Architectural Digest India (in Indian English). 2021-09-08. Retrieved 2022-03-05.
- ↑ "10 Textile Artists You Should Know". India Art Fair. 2021-10-26. Retrieved 2022-03-25.
- ↑ Indian Who's Who 1980-81 (in English). New Delhi: INFA Publications. p. 99.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "Sethna, Nelly Homi (1932-1992), textile designer and alumna - University of Westminster › Records and Archives". westminster-atom.arkivum.net. Archived from the original on 2023-03-09. Retrieved 2022-06-21.
- ↑ "Untitled - Nelly Sethna | The Surya Collection: Property from Mrs. Ute Rettberg". Sotheby's. Retrieved 21 June 2022.
- ↑ Blauvelt, Andrew (2020). With eyes opened : Cranbrook Academy of Art since 1932. Gregory Wittkopp, Cranbrook Academy of Art, Cranbrook Art Museum. Bloomfield Hills, MI. ISBN 978-1-7333824-1-0. OCLC 1241256068.
{{cite book}}: CS1 maint: location missing publisher (link) - ↑ 8.0 8.1 8.2 Khandelwal, Vishal (2021-09-02). "Nelly Sethna and the Reception of Textiles between the United States and India". The Journal of Modern Craft (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 14 (3): 229–251. doi:10.1080/17496772.2021.2000708. ISSN 1749-6772.
- ↑ "No Parsi Is an Island | JNAF". jnaf.org. Retrieved 2022-03-05.
- ↑ "Nelly Sethna at Chatterjee & Lal". www.artforum.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-03-05.
- ↑ Directorate of Printing, Government of India (1985-03-16). Extraordinary Gazette of India, 1985, No. 78. New Delhi. p. 4.
{{cite book}}: CS1 maint: location missing publisher (link)