ਨ ਹੰਯਤੇ
ਨਾ ਹਨਯਤੇ ( ਅਨੁ. It Does Not Die ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਵੀ ਅਤੇ ਨਾਵਲਕਾਰ ਮੈਤ੍ਰੇਈ ਦੇਵੀ ਦੁਆਰਾ 1974 ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਨਾਵਲ ਹੈ ਜੋ ਮਹਾਨ ਬੰਗਾਲੀ ਕਵੀ ਰਾਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਦੀ ਪ੍ਰੋਟੈਜੀ ਸੀ।[1][2] ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਇਸ ਨਾਵਲ ਲਈ 1976 ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ[3] ਉਸਨੇ ਰੋਮਾਨੀਆ ਦੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਮਿਰਸੀਆ ਏਲੀਏਡ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਲਾ ਨੂਇਟ ਬੰਗਾਲੀ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਬੰਗਾਲ ਨਾਈਟਸ ) ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਇਹ ਨਾਵਲ ਲਿਖਿਆ, ਜੋ ਏਲੀਏਡ ਦੀ ਭਾਰਤ ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੋਮਾਂਸ ਦੇ ਇੱਕ ਕਾਲਪਨਿਕ ਬਿਰਤਾਂਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ।[2]
ਪਿਛੋਕੜ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ
[ਸੋਧੋ]ਮਿਰਸੀਆ ਏਲੀਏਡ 1930 ਵਿੱਚ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਮੈਤ੍ਰੇਈ ਦੇਵੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਆਈ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਹ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਏਲੀਏਡ 23। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਧੀ ਦੀ ਬੁੱਧੀ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਾਣ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਉਦਾਰ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਿਸਦੀ ਕਲਪਨਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਮਿਰਸੀਆ ਅਤੇ ਮੈਤ੍ਰੇਈ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ। ਦੇਵੀ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ, "ਉਸ ਦੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਦੋ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਸੀ"। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਮਿਰਸੀਆ ਅਤੇ ਮੈਤ੍ਰੇਈ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੁਪਤ ਰੋਮਾਂਸ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ 'ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਮਿਰਸੀਆ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਘਰ ਛੱਡਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ।[2]
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, 1933 ਵਿੱਚ ਰੋਮਾਨੀਅਨ ਮੈਤ੍ਰੇਈ ਵਿੱਚ ਮਿਰਸੀਆ ਦਾ ਨਾਵਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ[4] ਫ੍ਰੈਂਚ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਅਤੇ ਲਾ ਨੂਟ ਬੰਗਾਲੀ ਸਿਰਲੇਖ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸਫਲਤਾ ਬਣ ਗਈ।[5] ਮੈਤ੍ਰੇਈ ਦੇਵੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਆਪਣੇ 1938-39 ਦੇ ਯੂਰਪ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਕਿਤਾਬ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਅਤੇ ਘਰ ਵਾਪਸ ਆਉਣ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਧੀ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। 1953 ਵਿੱਚ, ਉਸਦੇ ਆਪਣੇ ਯੂਰਪ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ, ਦੇਵੀ ਨੇ ਕਈ ਰੋਮਾਨੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਮਿਰਸੀਆ ਦੇ ਨਾਵਲ ਤੋਂ ਪਛਾਣਿਆ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ ਨੇ ਨਾਵਲ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਅਜੇ ਵੀ ਨਾਵਲ ਦੀ ਪੂਰੀ ਸਮੱਗਰੀ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਸੀ। 1972 ਵਿੱਚ, ਸੇਰਜੀਉ ਅਲ-ਜੌਰਜ, ਮਿਰਸੇਆ ਦਾ ਇੱਕ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਦੋਸਤ ਕੋਲਕਾਤਾ ਆਇਆ ਅਤੇ ਮੈਤ੍ਰੇਈ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ, ਉਸਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਅਤੇ ਮਿਰਸੇਆ ਵਿਚਕਾਰ ਜਿਨਸੀ ਸਬੰਧਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੇਵੀ ਨੇ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਫ੍ਰੈਂਚ ਤੋਂ ਨਾਵਲ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਈ ਕਿ ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।[4] ਨਾ ਹਨਯਤੇ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ, ਮੈਤ੍ਰੇਈ ਦੇਵੀ ਨੇ ਮਿਰਸੀਆ ਦੇ ਨਾਵਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਲਪਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ।[2]
1973 ਵਿੱਚ, ਮੈਤ੍ਰੇਈ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਰਾਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ' ਤੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇਣ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਮਿਰਸੇਆ ਏਲੀਏਡਜ਼, ਜੋ ਕਿ ਉਸੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੀ, ਦਫ਼ਤਰ ਅਣ-ਐਲਾਨਿਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਰਹਿਣ ਦੇ ਅਗਲੇ ਦੋ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਹ ਕਈ ਵਾਰ ਮਿਲੇ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਉਸਦੀ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਵਿੱਚ ਸੰਘਣਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾਅਵਿਆਂ ਬਾਰੇ ਉਸਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ ਜੋ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸਨ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਮਿਰਸੀਆ ਨੇ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕਿਤਾਬ ਉਸਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।[4] 1989 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪੰਜ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਪ੍ਰੈਸ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਬੇਂਗਲ ਨਾਈਟਸ ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ।[5]
ਹਾਲਾਂਕਿ ਲਾ ਨੂਇਟ ਬੰਗਾਲੀ 1933 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਖੋਜਣ ਤੋਂ ਕਈ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਦੋਵੇਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਇੱਕ ਸਾਂਝੀ ਘਟਨਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਲਾਟ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣਾਂ ਦੇ ਕਈ ਪਹਿਲੂਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੀਆਂ ਹਨ। ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਨੇ ਦੋ ਨਾਵਲਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈ "ਨੌਜਵਾਨ ਪਿਆਰ ਦੀ ਇੱਕ ਅਸਾਧਾਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਛੂਹਣ ਵਾਲੀ ਕਹਾਣੀ ਇੱਕ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜਿੱਤਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਤਾਕਤ ਇੱਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵੰਡ ਦੀਆਂ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦੁਖਦਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਬਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।" 1994 ਵਿੱਚ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਪ੍ਰੈਸ ਨੇ ਦੋ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਸਾਥੀ ਵਾਲੀਅਮ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ।
ਅਨੁਕੂਲਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਨਾਵਲ ਨੂੰ ਸੰਜੇ ਲੀਲਾ ਭੰਸਾਲੀ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ 1999 ਦੀ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਫਿਲਮ ਹਮ ਦਿਲ ਦੇ ਚੁਕੇ ਸਨਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਢਿੱਲੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰੂਪਾਂਤਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[6] ਹਾਲਾਂਕਿ ਫਿਲਮ ਇਸ ਨੂੰ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਫਿਲਮ ਆਪਣੀ ਸੁਰੀਲੀ ਪਿਕਚਰਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਹਿੱਟ ਰਹੀ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Devi, Maitreyi (October 1974). Na Hanyate. 89, Mahatma Gandhi Road, Kolkata - 700007: Prima Publications.
{{cite book}}: CS1 maint: location (link) - ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 "It Does Not Die". The University of Chicago Press Books. The University of Chicago. Retrieved 15 March 2018.
- ↑ "AKADEMI AWARDS (1955-2016)". Sahitya Akademi. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 6 April 2018.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 Kamani, Ginu. "A Terrible Hurt: The Untold Story behind the Publishing of Maitreyi Devi". Toronto Review. Retrieved 27 March 2018.
- ↑ 5.0 5.1 "Bengal Nights". The University of Chicago Press Books. The University of Chicago. Retrieved 27 March 2018.
- ↑ Mridula Nath Chakraborty (26 March 2014). Being Bengali: At Home and in the World. Taylor & Francis. p. 170. ISBN 978-1-317-81889-2.