ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਗਰਭਪਾਤ

ਕੜੀਆਂ ਜੋੜੋ
ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਗਰਭਪਾਤ
ਵਰਗੀਕਰਨ ਅਤੇ ਬਾਹਰਲੇ ਸਰੋਤ
Abortion laws globally[1]

     Legal on request      Legal with justification      Illegal except for maternal life, health, rape, or fetal defects      Illegal except for maternal life, health, or rape      Illegal except for maternal life or health      Illegal, no exceptions      Varies

     No information
ਆਈ.ਸੀ.ਡੀ. (ICD)-10O04
ਆਈ.ਸੀ.ਡੀ. (ICD)-9779.6
ਰੋਗ ਡੇਟਾਬੇਸ (DiseasesDB)4153
ਮੈੱਡਲਾਈਨ ਪਲੱਸ (MedlinePlus)002912
ਈ-ਮੈਡੀਸਨ (eMedicine)article/252560

ਗਰਭਪਾਤ ਗਰਭ ਦਾ ਅੰਤ ਕੁੱਖ ਵਿੱਚੋਂ ਭਰੂਣ ਜਾਂ ਅਵਿਕਸਤ ਭਰੂਣ ਨੂੰ ਖੁਦ ਦੇ ਜਿਉਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੱਢਣਾ ਜਾਂ ਧੱਕੇ ਨਾਲ ਹਟਾਉਣਾ ਹੈ। ਗਰਭਪਾਤ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਗਰਭਪਾਤ (miscarriage) ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਗਰਭਪਾਤ (induced abortion) ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਬਦ ਗਰਭਪਾਤ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਇਨਸਾਨੀ ਗਰਭ ਦੇ ਪੈਦੇ ਕੀਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਰੂਣ ਨੂੰ ਖੁਦ ਦੇ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹਿਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਕਰਨ ਵਰਗੇ ਢੰਗ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਗਰਭ ਦਾ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਖ਼ਾਤਮਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[2]

ਨਵੀਂ ਚਿਕਿਤਸਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਲਈ ਦਵਾਈਆਂ ਜਾਂ ਸਰਜੀਕਲ ਢੰਗਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤੀ ਹੈ। ਦੋ ਦਵਾਈਆਂ ਮਿਫਾਪਰਿਸਟੋਨ ਅਤੇ ਪਰੋਸਟਾਗਲਾਂਡਿਨ ਪਹਿਲੇ ਟਰਿਮੇਸਟਰ ਵਿੱਚ ਸਰਜੀਕਲ ਢੰਗ ਜਿੰਨੀਆਂ ਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹਨ।[3][4] ਹਾਲਾਂਕਿ ਦੂਜੇ ਟਰਿਮੇਸਟਰ[5] ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਸਰਜੀਕਲ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ ਮਾੜੇ ਅਸਰ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[4] ਜਨਮ ਕੰਟਰੋਲ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗੋਲੀ ਅਤੇ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਾਧਨਾਂ ਨੂੰ ਗਰਭਪਾਤ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।[4] ਵਿਕਸਤ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਗਰਭਪਾਤ ਚਿਕਸਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਦਾ ਲੰਮਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਥਾਨਿਕ ਕਾਨੂੰਨ ਵਲੋਂ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[6][7] ਨਾ-ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਗਰਭਪਾਤ ਨਾਲ ਨਾ ਤਾਂ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਦਿਮਾਗੀ ਸਿਹਤ ਨਾ ਹੀ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।[8] ਸੰਸਾਰ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਗਰਭਪਾਤ ਦਾ ਇੱਕੋ ਪੱਧਰ ਉਪਲਬਧ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।[9] ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਗਰਭਪਾਤਾਂ ਦੇ ਕਰਕੇ ਲਗਭਗ 47,000 ਮਾਂਵਾਂ ਦੀਆਂ ਮੌਤਾਂ[8] ਅਤੇ 50 ਲੱਖ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।[10]

ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 4 ਕਰੋੜ 40 ਲੱਖ ਗਰਭਪਾਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਕੁਝ ਘੱਟ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[11] 2003 ਤੋਂ 2008 ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਗਰਭਪਾਤ ਦੀ ਦਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਬਦਲੀ ਹੈ,[11] ਪਿਛਲੇ ਬੀਤੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਵਿਓਂਤਬੰਦੀ ਅਤੇ ਜਨਮ ਕੰਟਰੋਲ ਦੇ ਸੰਬੰਧੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਾਸਤੇ ਪਹੁੰਚ ਲਈ ਸੁਧਾਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਆਈ ਕਮੀ ਦੇ ਬਾਅਦ।[12] 2008 ਤੱਕ , ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ ਚਾਲੀ ਫੀਸਦੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ "ਕਾਰਨ ਦੀ ਪਾਬੰਦੀ ਬਿਨਾਂ" ਕਾਨੂੰਨੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਲਈ ਪਹੁੰਚ ਸੀ।[13] ਪਰ, ਗਰਭ ਕਿੰਨੇ ਚਿਰ ਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਇਹ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਲਈ ਹੱਦ ਹੈ।[13]

ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਦਾ ਲੰਮਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ। ਇਹ ਕਈ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮਿਆਂ ਤੋਂ ਜੜੀ-ਬੂਟੀ ਚਿਕਤਿਸਾ, ਤੇਜ਼ ਸੰਦਾਂ ਨਾਲ, ਸਰੀਰਿਕ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਰਿਵਾਇਤੀ ਢੰਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[14] ਗਰਭਪਾਤ ਦੇ ਸੰਬੰਧੀ ਕਾਨੂੰਨ, ਅਕਸਰ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਹਾਲਤ ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਫ਼ਰਕ ਹੈ। ਕੁਝ ਪਰਸੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਗਰਭਪਾਤ ਕੁਝ ਹਾਲਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੋਤਰ-ਗਮਨ, ਬਲਾਤਕਾਰ, ਭਰੂਣ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਕਰਨ ਜਾਂ ਮਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰੇ ਵਰਗੀਆਂ ਖਾਸ ਹਾਲਤਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੈ।[15] ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਕਈ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ, ਅਖ਼ਲਾਕੀ ਨੈਤਿਕ ਅਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਮਸਲਿਆਂ ਦੇ 'ਤੇ ਜਨਤਕ ਵਿਵਾਦ ਮੁੱਖ ਮੁੱਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਲੋਕ, ਜੋ ਕਿ ਗਰਭਪਾਤ ਵਿਰੁੱਧ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਅਕਸਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਗਰਭ ਜਾਂ ਭਰੂਣ ਜਿਉਂਣ ਦੇ ਹੱਕ ਨਾਲ ਇਨਸਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਦੀ ਕਤਲ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।[16][17] ਉਹ ਲੋਕ, ਜੋ ਕਿ ਗਰਭਪਾਤ ਪੱਖੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਔਰਤ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸੰਬੰਧੀ ਫ਼ੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦਾ ਹੱਕ ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਣ[18] ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਇਨਸਾਨੀ ਹੱਕਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।[9]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ "World Abortion Policies 2013" (PDF). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Retrieved 31 July 2013.
  2. ↑ Grimes, DA; Stuart, G (2010). "Abortion jabberwocky: the need for better terminology". Contraception. 81 (2): 93–6. doi:10.1016/j.contraception.2009.09.005. PMID 20103443.
  3. ↑ Kulier, R; Kapp, N; Gülmezoglu, AM; Hofmeyr, GJ; Cheng, L; Campana, A (Nov 9, 2011). "Medical methods for first trimester abortion". The Cochrane database of systematic reviews (11): CD002855. doi:10.1002/14651858.CD002855.pub4. PMID 22071804.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 Kapp, N; Whyte, P; Tang, J; Jackson, E; Brahmi, D (Sep 2013). "A review of evidence for safe abortion care". Contraception. 88 (3): 350–63. doi:10.1016/j.contraception.2012.10.027. PMID 23261233.
  5. ↑ Wildschut, H; Both, MI; Medema, S; Thomee, E; Wildhagen, MF; Kapp, N (Jan 19, 2011). "Medical methods for mid-trimester termination of pregnancy". The Cochrane database of systematic reviews (1): CD005216. doi:10.1002/14651858.CD005216.pub2. PMID 21249669.
  6. ↑ Grimes, D. A.; Benson, J.; Singh, S.; Romero, M.; Ganatra, B.; Okonofua, F. E.; Shah, I. H. (2006). "Unsafe abortion: The preventable pandemic" (PDF). The Lancet. 368 (9550): 1908–1919. doi:10.1016/S0140-6736(06)69481-6. PMID 17126724.
  7. ↑ Raymond, EG; Grossman, D; Weaver, MA; Toti, S; Winikoff, B (Nov 2014). "Mortality of induced abortion, other outpatient surgical procedures and common activities in the United States". Contraception. 90 (5): 476–479. doi:10.1016/j.contraception.2014.07.012. PMID 25152259.
  8. ↑ 8.0 8.1 Lohr, P. A.; Fjerstad, M.; Desilva, U.; Lyus, R. (2014). "Abortion". BMJ. 348: f7553. doi:10.1136/bmj.f7553.
  9. ↑ 9.0 9.1 Organization, World Health (2012). Safe abortion: technical and policy guidance for health systems (PDF) (2nd ed. ed.). Geneva: World Health Organization. p. 8. ISBN 9789241548434. {{cite book}}: |edition= has extra text (help)
  10. ↑ Shah, I.; Ahman, E. (December 2009). "Unsafe abortion: global and regional incidence, trends, consequences, and challenges" (PDF). Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada. 31 (12): 1149–58. PMID 20085681. Archived from the original (PDF) on 2011-07-16. Retrieved 2017-05-25. {{cite journal}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  11. ↑ 11.0 11.1 Sedgh, G.; Singh, S.; Shah, I. H.; Åhman, E.; Henshaw, S. K.; Bankole, A. (2012). "Induced abortion: Incidence and trends worldwide from 1995 to 2008" (PDF). The Lancet. 379 (9816): 625–632. doi:10.1016/S0140-6736(11)61786-8. PMID 22264435.
  12. ↑ Sedgh G, Henshaw SK, Singh S, Bankole A, Drescher J (September 2007). "Legal abortion worldwide: incidence and recent trends". Int Fam Plan Perspect. 33 (3): 106–116. doi:10.1363/ifpp.33.106.07. PMID 17938093. Archived from the original on 2009-08-19. Retrieved 2017-05-25. {{cite journal}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  13. ↑ 13.0 13.1 Culwell KR, Vekemans M, de Silva U, Hurwitz M (July 2010). "Critical gaps in universal access to reproductive health: Contraception and prevention of unsafe abortion". International Journal of Gynecology & Obstetrics. 110: S13–16. doi:10.1016/j.ijgo.2010.04.003. PMID 20451196.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  14. ↑ Joffe, Carole (2009). "1. Abortion and medicine: A sociopolitical history". Management of Unintended and Abnormal Pregnancy (PDF) (1st ed.). Oxford, United Kingdom: John Wiley & Sons, Ltd. ISBN 978-1-4443-1293-5. Archived from the original (PDF) on 21 ਅਕਤੂਬਰ 2011. Retrieved 25 ਮਈ 2017. {{cite book}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help); Unknown parameter |editors= ignored (|editor= suggested) (help)
  15. ↑ Boland, R.; Katzive, L. (2008). "Developments in Laws on Induced Abortion: 1998–2007". International Family Planning Perspectives. 34 (3): 110–120. doi:10.1363/ifpp.34.110.08. PMID 18957353.
  16. ↑ Pastor Mark Driscoll (18 October 2013). "What do 55 million people have in common?". Fox News. Retrieved 2 July 2014.
  17. ↑ Dale Hansen (18 March 2014). "Abortion: Murder, or Medical Procedure?". Huffington Post. Retrieved 2 July 2014.
  18. ↑ Sifris, Ronli Noa (2013). Reproductive Freedom, Torture and International Human Rights Challenging the Masculinisation of Torture. Hoboken: Taylor and Francis. p. 3. ISBN 9781135115227.

ਗਰਭਪਾਤ ਗਰਭ ਦਾ ਅੰਤ ਕੁੱਖ ਵਿੱਚੋਂ ਭਰੂਣ ਜਾਂ ਅਵਿਕਸਤ ਭਰੂਣ ਨੂੰ ਖੁਦ ਦੇ ਜਿਉਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੱਢਣਾ ਜਾਂ ਧੱਕੇ ਨਾਲ ਹਟਾਉਣਾ ਹੈ। ਗਰਭਪਾਤ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਗਰਭਪਾਤ (miscarriage) ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਗਰਭਪਾਤ (induced abortion) ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਬਦ ਗਰਭਪਾਤ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਇਨਸਾਨੀ ਗਰਭ ਦੇ ਪੈਦੇ ਕੀਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਰੂਣ ਦੇ ਖੁਦ ਦੇ ਖੁਦ ਦੇ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹਿਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹਣ ਵਰਗੇ ਢੰਗ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਗਰਭ ਦਾ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਖ਼ਾਤਮਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1]

ਨਵੀਂ ਚਿਕਿਤਸਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਲਈ ਦਵਾਈਆਂ ਜਾਂ ਸਰਜੀਕਲ ਢੰਗਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤੀ ਹੈ। ਦੋ ਦਵਾਈਆਂ ਮਿਫਾਪਰਿਸਟੋਨ ਅਤੇ ਪਰੋਸਟਾਗਲਾਂਡਿਨ ਪਹਿਲੇ ਟਰਿਮੇਸਟਰ ਵਿੱਚ ਸਰਜੀਕਲ ਢੰਗ ਜਿੰਨੀਆਂ ਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹਨ।[2][3] ਹਾਲਾਂਕਿ ਦੂਜੇ ਟਰਿਮੇਸਟਰ[4] ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਸਰਜੀਕਲ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ ਮਾੜੇ ਅਸਰ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[3] ਜਨਮ ਕੰਟਰੋਲ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗੋਲੀ ਅਤੇ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਾਧਨਾਂ ਨੂੰ ਗਰਭਪਾਤ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।[3] ਵਿਕਸਤ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਗਰਭਪਾਤ ਚਿਕਸਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਦਾ ਲੰਮਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਥਾਨਿਕ ਕਾਨੂੰਨ ਵਲੋਂ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[5][6] ਨਾ-ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਗਰਭਪਾਤ ਨਾਲ ਨਾ ਤਾਂ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਦਿਮਾਗੀ ਸਿਹਤ ਨਾ ਹੀ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।[7] ਸੰਸਾਰ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਗਰਭਪਾਤ ਦਾ ਇੱਕੋ ਪੱਧਰ ਉਪਲਬਧ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।[8] ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਗਰਭਪਾਤਾਂ, ਦੇ ਕਰਕੇ ਲਗਭਗ 47,000 ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਮੌਤਾਂ[7] ਅਤੇ 50 ਲੱਖ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।[9]

ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 4 ਕਰੋੜ 40 ਲੱਖ ਗਰਭਪਾਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਕੁਝ ਘੱਟ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[10] 2003 ਤੋਂ 2008 ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਗਰਭਪਾਤ ਦੀ ਦਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਬਦਲੀ ਹੈ,[10] ਪਿਛਲੇ ਬੀਤੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੇ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਵਿਓਂਤਬੰਦੀ ਅਤੇ ਜਨਮ ਕੰਟਰੋਲ ਦੇ ਸੰਬੰਧੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਾਸਤੇ ਪਹੁੰਚ ਲਈ ਸੁਧਾਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਆਈ ਕਮੀ ਦੇ ਬਾਅਦ।[11] 2008 ਤੱਕ , ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ ਚਾਲੀ ਫੀਸਦੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ "ਕਾਰਨ ਦੀ ਪਾਬੰਦੀ ਬਿਨਾਂ" ਕਾਨੂੰਨੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਲਈ ਪਹੁੰਚ ਸੀ।[12] ਪਰ, ਗਰਭ ਕਿੰਨੇ ਚਿਰ ਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਇਹ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਲਈ ਹੱਦ ਹੈ।[12]

ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਦਾ ਲੰਮਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ। ਇਹ ਕਈ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮਿਆਂ ਤੋਂ ਜੜੀ-ਬੂਟੀ ਚਿਕਤਿਸਾ, ਤੇਜ਼ ਸੰਦਾਂ ਨਾਲ, ਸਰੀਰਿਕ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਰਿਵਾਇਤੀ ਢੰਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[13] ਗਰਭਪਾਤ ਦੇ ਸੰਬੰਧੀ ਕਾਨੂੰਨ, ਅਕਸਰ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਹਾਲਤ ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਫ਼ਰਕ ਹੈ। ਕੁਝ ਪਰਸੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਗਰਭਪਾਤ ਕੁਝ ਹਾਲਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੋਤਰ-ਗਮਨ, ਬਲਾਤਕਾਰ, ਭਰੂਣ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਕਰਨ ਜਾਂ ਮਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰੇ ਵਰਗੀਆਂ ਖਾਸ ਹਾਲਤਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੈ।[14] ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਕਈ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ, ਅਖ਼ਲਾਕੀ ਨੈਤਿਕ ਅਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਮਸਲਿਆਂ ਦੇ 'ਤੇ ਜਨਤਕ ਵਿਵਾਦ ਮੁੱਖ ਮੁੱਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਲੋਕ, ਜੋ ਕਿ ਗਰਭਪਾਤ ਵਿਰੁੱਧ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਅਕਸਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਗਰਭ ਜਾਂ ਭਰੂਣ ਨਜਿਉਂਣ ਦੇ ਹੱਕ ਨਾਲ ਇਨਸਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਦੀ ਕਤਲ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।[15][16] ਉਹ ਲੋਕ, ਜੋ ਕਿ ਗਰਭਪਾਤ ਹੱਕਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਔਰਤ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸੰਬੰਧੀ ਫ਼ੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦਾ ਹੱਕ ਉਸ ਨੂੰ ਹੈ[17] ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਇਨਸਾਨੀ ਹੱਕਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।[8]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named ReferenceA
  2. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named ReferenceB
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Kapp2013
  4. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named ReferenceC
  5. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named lancet-grimes
  6. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Ray2014
  7. ↑ 7.0 7.1 ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named BMJ2014
  8. ↑ 8.0 8.1 ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named WHOPolicy2012
  9. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named OBGY09
  10. ↑ 10.0 10.1 ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Sedgh 2012
  11. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named worldtrends2007
  12. ↑ 12.0 12.1 ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named IJGO10
  13. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Management of Abortion, Chp 1
  14. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Dev98-07
  15. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Pastor Mark Driscoll
  16. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Dale Hansen
  17. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Taylor and Francis
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਪੈਦਾ_ਕੀਤਾ_ਗਰਭਪਾਤ&oldid=615380" ਤੋਂ ਲਿਆ