ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੈਲੰਡਰ
ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੈਲੰਡਰ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਕਾ ਕੈਲੰਡਰ ਜਾਂ ਸ਼ਕ ਕੈਲੰਡਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਸੂਰਜੀ ਕੈਲੰਡਰ ਹੈ ਜੋ ਗ੍ਰੇਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗਜ਼ਟ ਦੁਆਰਾ, ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਦੁਆਰਾ ਖ਼ਬਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਵਿੱਚ, ਅਤੇ ਕੈਲੰਡਰਾਂ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਸੰਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1] ਸ਼ਾਕਾ ਸੰਵਤ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਗ੍ਰੈਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਤੋਂ 78 ਸਾਲ ਪਿੱਛੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਜਦੋਂ ਇਹ 79 ਸਾਲ ਪਿੱਛਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।
ਇਤਿਹਾਸਕ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆਈ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਵਾ ਅਤੇ ਬਾਲੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਾਕਾ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਏਪੀ, "ਚੁੱਪ ਦਾ ਦਿਨ", ਬਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸਾਕਾ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਹੈ। ਨੇਪਾਲ ਦਾ ਨੇਪਾਲ ਸੰਮਤ ਸਾਕਾ ਕੈਲੰਡਰ ਤੋਂ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸ਼ਾਕਾ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਧੁਨਿਕ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਦੇ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਗੁਨਾ ਤਾਮਰ ਪੱਤਰ ਦੇ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਯੁਗਬਦਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਾਕਾ/ਨੇਪਾਲ ਸੰਮਤ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰੀ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਯੁਗਬਦਾ ਭਾਰਤੀ ਜੋਤਿਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖੇ ਗਏ ਕਲਯੁਗ ਸੰਖਿਆ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਕਲਯੁੱਗ 5,125 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ 2024 ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਸੀ. ਈ. 426,875 ਸਾਲ ਬਾਕੀ ਹਨ।[2][3] ਕਲ ਯੁਗ ਦਾ ਅੰਤ ਸਾਲ 428,899 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇਗਾ।
ਕੈਲੰਡਰ ਬਣਤਰ
[ਸੋਧੋ]ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਬੋਧੀ ਕੈਲੰਡਰਾਂ ਨਾਲ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਾਈਡਰੀਅਲ ਰਾਸ਼ੀ ਦੀ ਬਜਾਏ ਗਰਮ ਖੰਡੀ ਰਾਸ਼ੀ ਦੇ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
| # | ਨਾਮ (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ) | ਲੰਬਾਈ | ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਦੀ ਮਿਤੀ (ਗ੍ਰੇਗਰੀਅਨ) | ਰਾਸ਼ੀ (ਪੱਛਮੀ) | ਰਾਸ਼ੀ (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ) |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | ਚੇਤਰ | 30/31 | 21/22 ਮਾਰਚ | ਅਰਿਸ | ਮੇਖ਼ |
| 2 | ਵਿਸਾਖ | 31 | 21 ਅਪਰੈਲ | ਟੌਰਸ | ਬ੍ਰਿਖ |
| 3 | ਜੇਠ | 31 | 22 ਮਈ | ਮਿਥੁਨ | ਮਿਥੁਨ |
| 4 | ਹਾੜ | 31 | 22 ਜੂਨ | ਕੈਂਸਰ | ਕਰਕ |
| 5 | ਸਾਵਣ | 31 | 23 ਜੁਲਾਈ | ਲੀਓ | ਸਿੰਘ |
| 6 | ਭਾਦੋਂ | 31 | 23 ਅਗਸਤ | ਕੁਆਰੀ | ਕੰਨਿਆ |
| 7 | ਅੱਸੂ | 30 | 23 ਸਤੰਬਰ | ਲਿਬਰਾ | ਤੁਲਾ |
| 8 | ਕੱਤਕ | 30 | 23 ਅਕਤੂਬਰ | ਸਕਾਰਪੀਓ | ਬ੍ਰਿਚਸ਼ਕ |
| 9 | ਮੱਘਰ | 30 | 22 ਨਵੰਬਰ | ਧਨੁਸ਼ | ਧਨ |
| 10 | ਪੋਹ | 30 | 22 ਦਸੰਬਰ | ਮਕਰ | ਮਕਰ |
| 11 | ਮਾਘ | 30 | 21 ਜਨਵਰੀ | ਕੁੰਭ. | ਕੁੰਭ |
| 12 | ਫੱਗਣ | 30 | 20 ਫਰਵਰੀ | ਮੀਨ. | ਮੀਨ |
ਚੇਤਰ ਕੈਲੰਡਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮਹੀਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਰਚ ਦੇ ਬਸੰਤ ਵਿਸ਼ਵ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਈਰਾਨੀ ਸੂਰਜੀ ਹਿਜਰੀ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮਹੀਨੇ ਫਾਰਵਰਦੀਨ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ।[4] ਚੇਤਰ ਦੇ 30 ਦਿਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ 22 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਲੀਪ ਸਾਲ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਜਦੋਂ ਇਸ ਦੇ 31 ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹਨ ਅਤੇ 21 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਅਰੰਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈਂ।[5] ਇਸ ਸਮੇਂ ਸੂਰਜੀ ਪੰਧ ਉਪਰ ਸੂਰਜ ਦੀ ਹੌਲੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ,।ਸਾਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅੱਧ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ 31 ਦਿਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਪੁਰਾਣੇ ਹਿੰਦੂ ਚੰਦਰ-ਸੂਰਜੀ ਕੈਲੰਡਰ ਤੋਂ ਲਏ ਗਏ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਸਪੈਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਮੌਜੂਦ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਉਲਝਣ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਭਵ ਸਰੋਤ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਤਾਰੀਖ ਕਿਸ ਕੈਲੰਡਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ।
ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਸੱਤ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗ੍ਰਹਿ ਤੋਂ ਲਏ ਗਏ ਹਨ (ਨਵ ਗ੍ਰਹਿ ਦੇਖੋ) । ਹਫ਼ਤੇ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦਿਨ ਰਵਿਵਾਰ (ਸੰਡੇ) ਹੈ।[6] ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਗਿਣੇ ਗਏ ਸਰਕਾਰੀ ਕੈਲੰਡਰ ਵਿੱਚ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਹਫ਼ਤੇ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅਤੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1]
| ਦਿਨ ਦਾ ਨੰਬਰ | ਨਾਮ | ਕਲਾਸੀਕਲ ਗ੍ਰਹਿ | ਚਿੱਤਰ | ਪੱਛਮੀ | ਗ੍ਰੈਗੋਰੀਅਨ |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | ਰਵਿਵਾਰ | ਰਵੀ | 
|
ਸਨ | ਐਤਵਾਰ |
| 2 | ਸੋਮਵਰ | ਸੋਮਾ | 
|
ਮੂਨ | ਸੋਮਵਾਰ |
| 3 | ਮੰਗਲਵਰ | ਮੰਗਲਾ | 
|
ਮਾਰਸ | ਮੰਗਲਵਾਰ |
| 4 | ਬੁੱਧਵਾਰ | ਬੁੱਧ | 
|
ਮਰਕਰੀ | ਬੁੱਧਵਾਰ |
| 5 | ਵੀਰਵਾਰ | ਬ੍ਰਹਸਪਤੀ | 
|
ਜੁਪੀਟਰ | ਵੀਰਵਾਰ |
| 6 | ਸ਼ੁੱਕਰਵਰ | ਸ਼ੁੱਕਰ | 
|
ਵੀਨਸ | ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ |
| 7 | ਸ਼ਨੀਵਾਰ | ਸ਼ਨੀ | 
|
ਸੈਟਰਨ | ਸ਼ਨੀਵਾਰ |
ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸ਼ਕ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਆਮ ਯੁੱਗ ਦੇ ਸਾਲ 78 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਸਾਲ 0 ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਲੀਪ ਸਾਲ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਸ਼ਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 78 ਜੋੜੋ-ਜੇ ਨਤੀਜਾ ਗ੍ਰੈਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੀਪ ਸਾਲ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਾਕਾ ਸਾਲ ਵੀ ਇੱਕ ਲੀਪ ਸਾਲ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਸ਼ਾਕਾ ਸਮਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੱਤਵਾਹਨ ਰਾਜੇ ਸ਼ਾਲੀਵਾਹਨ ਨੇ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ ਜੋ ਸ਼ਾਕ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਕ ਕੈਲੰਡਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]</link>ਪਰ ਸ਼ਾਕਾ ਯੁੱਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਬਹੁਤ ਹੀ [ ] <span title="This claim needs references to reliable sources. (June 2023)">।</span> ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸ਼ਕਾ ਯੁੱਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 78 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਇੰਡੋ-ਸਿਥੀਅਨ ਰਾਜੇ ਚਸ਼ਤਾਨਾ ਦੇ ਚੜ੍ਹਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। [7]
ਅਪਣਾਇਆ
[ਸੋਧੋ]ਸੀਨੀਅਰ ਭਾਰਤੀ ਖਗੋਲ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਮੇਘਨਾਦ ਸਾਹਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਖੋਜ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ ਕੈਲੰਡਰ ਸੁਧਾਰ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੁਖੀ ਸਨ। ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਹੋਰ ਮੈਂਬਰ ਏ. ਸੀ. ਬੈਨਰਜੀ, ਕੇ. ਐਲ. ਦਫਤਰੀ, ਜੇ. ਐਸ. ਕਰੰਡੀਕਰ, ਗੋਰਖ ਪ੍ਰਸਾਦ, ਆਰ. ਵੀ. ਵੈਦਿਆ ਅਤੇ ਐਨ. ਸੀ. ਲਾਹਿਰੀ ਸਨ। ਇਹ ਸਾਹਾ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਗਠਨ ਹੋਇਆ। ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕੰਮ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਸਹੀ ਕੈਲੰਡਰ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਤੀਹ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕੈਲੰਡਰਾਂ ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਇਹ ਕੰਮ ਉਹਨਾਂ ਕੈਲੰਡਰਾਂ ਨੂੰ ਧਰਮ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਨਾਲ ਹੋਰ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਨੇ 1955 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੀ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਸਤਾਵਨਾ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆਃ "ਉਹ (ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੈਲੰਡਰ) ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੀਆਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵੰਡੀਆਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ... ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਈ ਹੈ, ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਨਾਗਰਿਕ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਹੋਰ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਕੈਲੰਡਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਇਕਸਾਰਤਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪਹੁੰਚ' ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।[8]
ਭਾਰਤ ਨੇ 1960 ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਐਫੀਮੇਰਿਸ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਐਫੀਮੇਰਸ ਟਾਈਮ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖਗੋਲ ਸੰਘ ਦੁਆਰਾ 1955 ਵਿੱਚ ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮਤੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਐਫੀਮੈਂਡਸ ਵਿੱਚ ਐਫੀਮੇਰੀਸ ਟਾਈਮ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਜੋ ਐਫੀਟੇਰਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਇਕਸਾਰਤਾ ਰੱਖੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਗ੍ਰੀਨਵਿਚ ਮੇਨ ਟਾਈਮ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਵਰਸਲ ਟਾਈਮ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਇੰਨੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸਮੇਂ ਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਮਾਪ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਿਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸੂਰਜ, ਚੰਦਰਮਾ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਫੇਮੇਰਾ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ ਦਾ ਘੁੰਮਣਾ, ਜਿਸ ਦੁਆਰਾ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਸੂਰਜੀ ਸਮੇਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਮੰਦੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਵੀ ਮਿਲੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਯੂਨੀਵਰਸਲ ਟਾਈਮ ਵਿੱਚ ਇਕਸਾਰ ਵਾਧਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਰੂਪ ਨਾਲ ਵਧਦਾ ਸਮਾਂ-ਪੈਮਾਨਾ ਸੁਤੰਤਰ ਦਲੀਲ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ 1955 ਵਿੱਚ ਡਬਲਿਨ ਵਿਖੇ ਆਯੋਜਿਤ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖਗੋਲ ਸੰਘ ਦੇ ਇੱਕ ਮਤੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸੂਰਜ, ਚੰਦਰਮਾ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ 1960 ਦੇ ਅੰਕ ਤੋਂ ਸਾਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਐਫੀਮੈਂਡਸ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ, ਜੋ ਕਿ ਯੂਨੀਵਰਸਲ ਟਾਈਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ 1952 ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸੰਘ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਦੇ ਮਤੇ ਦੁਆਰਾ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਐਫੀਮੇਰਿਸ ਟਾਈਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਹ 1960 ਦੇ ਅੰਕ ਤੋਂ ਸਾਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਦੇ ਘੁੰਮਣ ਵਿੱਚ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾ ਵਾਲੇ ਕਾਰਕ ਦੀ ਹੋਂਦ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਐਫੀਮੇਰਾ ਟਾਈਮ ਦੇ ਸਮੀਕਰਨ ਵਿੱਚ, ਐਫੀਮਰਸ ਟਾਈਮ ਦਾ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਮੁੱਲ ਦੇਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ ਐਕਸਟ੍ਰਾਪੋਲੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਮੁੱਲ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਣਾ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਇਫੇਮਰਿਸ ਟਾਈਮ ਅਤੇ ਗ੍ਰੀਨਵਿਚ ਮੀਨ ਟਾਈਮ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈਃ 1960 ਦੇ ਅੰਤਰ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਨ ਮੁੱਲ 35 ਸਕਿੰਟ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਸਮੇਂ ਤੇ (hh:mm:sss′ 00:00:00 GMT, ਇਫੇਮਰਿਸ ਸਮਾਂ 00:00:35 ਹੈ।[9]
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]ਨੋਟਸ
[ਸੋਧੋ]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 "Gg Holiday Calendar". Govt. of India Official website. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; name "GoIcalendar" defined multiple times with different content - ↑ Godwin, Joscelyn (2011). Atlantis and the Cycles of Time: Prophecies, Traditions, and Occult Revelations. Inner Traditions. pp. 300–301. ISBN 9781594778575.
- ↑ Gupta, S. V. (2010). "Ch. 1.2.4 Time Measurements". In Hull, Robert; Osgood, Richard M. Jr.; Parisi, Jurgen; Warlimont, Hans (eds.). Units of Measurement: Past, Present and Future. International System of Units. Springer Series in Materials Science: 122. Springer. pp. 6–8. ISBN 9783642007378.
Paraphrased: Deva day equals solar year. Deva lifespan (36,000 solar years) equals 100 360-day years, each 12 months. Mahayuga equals 12,000 Deva (divine) years (4,320,000 solar years), and is divided into 10 charnas consisting of four Yugas: Satya Yuga (4 charnas of 1,728,000 solar years), Treta Yuga (3 charnas of 1,296,000 solar years), Dvapara Yuga (2 charnas of 864,000 solar years), and Kali Yuga (1 charna of 432,000 solar years). Manvantara equals 71 Mahayugas (306,720,000 solar years). Kalpa (day of Brahma) equals an Adi Sandhya, 14 Manvantaras, and 14 Sandhya Kalas, where 1st Manvantara preceded by Adi Sandhya and each Manvantara followed by Sandhya Kala, each Sandhya lasting same duration as Satya yuga (1,728,000 solar years), during which the entire earth is submerged in water. Day of Brahma equals 1,000 Mahayugas, the same length for a night of Brahma (Bhagavad-gita 8.17). Brahma lifespan (311.04 trillion solar years) equals 100 360-day years, each 12 months. Parardha is 50 Brahma years and we are in the 2nd half of his life. After 100 years of Brahma, the universe starts with a new Brahma. We are currently in the 28th Kali yuga of the first day of the 51st year of the second Parardha in the reign of the 7th (Vaivasvata) Manu. This is the 51st year of the present Brahma and so about 155 trillion years have elapsed. The current Kali Yuga (Iron Age) began at midnight on 17/18 February 3102 BC in the proleptic Julian calendar.
- ↑ "National Identity Elements - National Calendar - Know India: National Portal of India". knowindia.gov.in. Archived from the original on 19 August 2017. Retrieved 2020-06-14.
- ↑ Bromberg, Irv. "The Lengths of the Seasons". University of Toronto, Canada. Retrieved 6 July 2013.
- ↑ 6.0 6.1 Quint, The (22 March 2019). "Happy 'Saka' New Year 1941: Story Behind India's National Calendar". TheQuint (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 12 August 2020. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; name "QuintShaka" defined multiple times with different content - ↑ Shailendra Bhandare (2006). "Numismatics and History: The Maurya-Gupta interlude in the Gangetic Plains". In Patrick Olivelle (ed.). Between the Empires : Society in India 300 BCE to 400 CE: Society in India 300 BCE to 400 CE. Oxford University Press. p. 69. ISBN 9780199775071.
- ↑ "Meghnad Saha, A Pioneer in Astrophysics". Vigyan Prasar Science Portal. Archived from the original on 23 February 2015.
- ↑ https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/1916/1/lsd_02_08_10-09-1959.pdf page 36
ਸਰੋਤ
- ਸਾਹਾ, ਐੱਮ. ਐੱਨ. (ਚੇਅਰਮੈਨ) (1955) ਕੈਲੰਡਰ ਸੁਧਾਰ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀਃ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਖੋਜ ਪਰਿਸ਼ਦ
- Richards, Edward Graham (1998). Mapping Time: The Calendar and Its History (illustrated, reprint, revised ed.). Oxford University Press. pp. 184–185. ISBN 978-0-19-286205-1.