ਮਨੂਭਾਈ ਪੰਚੋਲੀ
ਮਨੂਭਾਈ ਪੰਚੋਲੀ (15 ਅਕਤੂਬਰ 1914 - 29 ਅਗਸਤ 2001), ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਕਲਮੀ ਨਾਮ ਦਰਸ਼ਕ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਗੁਜਰਾਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਨਾਵਲਕਾਰ, ਲੇਖਕ, ਵਿਦਵਾਨ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਨੇਤਾ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ.
ਜੀਵਨੀ
[ਸੋਧੋ]ਮਨੂਭਾਈ ਪੰਚੋਲੀ ਦਾ ਜਨਮ 15 ਅਕਤੂਬਰ 1914 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਰਾਜਕੋਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪੰਚਸ਼ੀਆ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁੱਢਲੀ ਵਿਦਿਆ ਤਿਤਵਾ ਲੁਨਸਰ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ 1930 ਵਿੱਚ ਨਮਕ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਲਈ ਪੜ੍ਹਾਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ। ਉਦੋਂ ਉਹ ਵੈਂਕਨੇਰ ਵਿਖੇ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਸਾਬਰਮਤੀ, ਨਾਸਿਕ ਅਤੇ ਵਿਸਾਪੁਰ ਵਿੱਚ ਜੇਲ੍ਹ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[1][2] ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1932 ਵਿੱਚ ਭਾਵਨਗਰ ਵਿਖੇ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾ, ਦਕਸ਼ਮੂਰਤੀ ਵਿੱਚ ਬਤੌਰ ਰਿਕਟਰ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1938 ਵਿੱਚ ਅੰਬਾਲਾ ਦੇ ਗ੍ਰਾਮਦਕਸ਼ੀਨਮੂਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। 1942 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਛੱਡੋ ਅੰਦੋਲਨ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਭਾਵਨਗਰ ਵਿਖੇ ਜੇਲ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1948 ਵਿੱਚ ਭਾਵਨਗਰ ਰਾਜ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਸਨੇ ਸੰਨੋਸਰਾ ਵਿਖੇ 1953 ਵਿੱਚ ਨਾਨਾਭੱਟ ਭੱਟ ਦੇ ਨਾਲ ਲੋਕਭਾਰਤੀ ਗ੍ਰਾਮਵਿਦਿਆਪੀਠ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਸਹਿ-ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਬਾਰਦੋਲੀ ਦੇ ਵਰਦ ਪਿੰਡ ਦੇ ਪਾਟੀਦਾਰ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਧੀ ਵਿਜੈਬੇਨ ਪਟੇਲ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ।[3] ਵਿਜੈਬੇਨ ਦੀ ਮੌਤ 25 ਅਪ੍ਰੈਲ 1995 ਨੂੰ ਹੋਈ।[4]
ਉਹ 1967 ਤੋਂ 1971 ਤੱਕ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਰਿਹਾ ਅਤੇ 1970 ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। 1975 ਵਿੱਚ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1981 ਤੋਂ 1983 ਤੱਕ ਗੁਜਰਾਤੀ ਸਾਹਿਤ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।[1][2] ਉਸਨੇ 1991 ਤੋਂ 1998 ਤੱਕ ਗੁਜਰਾਤ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਵਜੋਂ ਵੀ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।
29 ਅਗਸਤ 2001 ਨੂੰ ਗੁਰਦਾ ਰੋਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਸਨੋਸਰਾ, ਭਾਵਨਗਰ ਵਿਖੇ ਇਲਾਜ ਚੱਲਦੇ ਸਮੇਂ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[1][2][5]
ਕੰਮ
[ਸੋਧੋ]ਪੰਚੋਲੀ ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਨਾਵਲਕਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗਾਂਧੀਵਾਦੀ ਸੋਚ ਦਾ ਪਾਲਣ ਵੀ ਕੀਤਾ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 1.2 "Manubhai Pancholi". Lokbharti. Archived from the original on 22 ਫ਼ਰਵਰੀ 2014. Retrieved 1 May 2014.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ 2.0 2.1 2.2 "Manubhai Pancholi "Darshak"". Gujarati Sahitya Parishad (in Gujarati). Retrieved 1 May 2014.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "ગૂર્જર ગૌરવ – ટીના દોશી". ReadGujarati.com (in ਗੁਜਰਾਤੀ). 4 June 2010. Archived from the original on 22 ਸਤੰਬਰ 2017. Retrieved 26 March 2017.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "શ્રીમતી વિજયાબહેન પંચોળીનું દુઃખદ અવસાન" [Death note of Vijayaben Pancholi]. Shabdasrishti: 18. May 1995. ISSN 2319-3220.
- ↑ "Gujarati novelist Manubhai dead". The Tribune. PTI. 31 August 2001.