ਮਹਿਦੀ ਹਸਨ

ਮਹਿਦੀ ਹਸਨ ਖਾਨ
ਜਾਣਕਾਰੀ
ਜਨਮ ਦਾ ਨਾਮ	ਮਹਿਦੀ ਹਸਨ ਖਾਨ
ਉਰਫ਼	ਖਾਨ ਸਾਹਿਬ ਗਜ਼ਲ ਦਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ
ਜਨਮ	18 ਜੁਲਾਈ 1927 ਲੂਣਾ,ਰਾਜਸਥਾਨ, ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ
ਮੌਤ	13 ਜੂਨ 2012 (ਉਮਰ 84) ਕਰਾਚੀ, ਸਿੰਧ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ)
ਵੰਨਗੀ(ਆਂ)	ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ, ਗਜ਼ਲ, ਪਲੇਬੈਕ ਸਿੰਗਰ
ਕਿੱਤਾ	ਸਿੰਗਰ, ਕੰਪੋਜਰ
ਸਾਜ਼	ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ, ਵੋਕਲਜ
ਸਾਲ ਸਰਗਰਮ	1957–1999 (ਰੀਟਾਇਰ ਹੋਣ ਤੱਕ)

ਮਹਿਦੀ ਹਸਨ ਖਾਨ (ਉਰਦੂ : مہدی حسن خان ‎‎; 18 ਜੁਲਾਈ 1927 – 13 ਜੂਨ 2012) ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਲਾਲੀਵੁਡ ਲਈ ਇੱਕ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕ ਸੀ। ਉਹ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗ਼ਜ਼ਲ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਜੀਵਨ

ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਝੁਨਝੁਨੂੰ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਲੂਣੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ 18 ਜੁਲਾਈ 1927 ਨੂੰ ਜਨਮੇ ਮਹਿਦੀ ਹਸਨ ਦਾ ਪਰਵਾਰ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦਾ ਪਰਵਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਹਿੰਦੀ ਹਸਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕਲਾਵੰਤ ਘਰਾਣੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀਆਂ 15 ਪੀੜੀਆਂ ਵੀ ਸੰਗੀਤ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਆਰੰਭਕ ਸਿੱਖਿਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਉਸਤਾਦ ਅਜੀਮ ਖਾਨ ਅਤੇ ਚਾਚਾ ਉਸਤਾਦ ਇਸਮਾਈਲ ਖਾਨ ਤੋਂ ਲਈ। ਦੋਨਾਂ ਹੀ ਧਰੁਪਦ ਦੇ ਚੰਗੇ ਜਾਣਕਾਰ ਸਨ। ਭਾਰਤ - ਪਾਕ ਬਟਵਾਰੇ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਰਵਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਉੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੁੱਝ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਇੱਕ ਸਾਈਕਲਾਂ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੋਟਰ ਮਕੈਨਿਕ ਦਾ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਲੇਕਿਨ ਸੰਗੀਤ ਲਈ ਜੋ ਜਨੂੰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਉਹ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ।

ਸਨਮਾਨ

1983 ਵਿੱਚ, ਰਾਜਾ ਮਹੇਂਦ੍ਰ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਗੋਰਖਾ ਦਕਸ਼ਿਣਾ ਬਾਹੂ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1979 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਕੇ ਐੱਲ ਸਹਿਗਲ ਸੰਗੀਤ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਇਨਾਮ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਭਾਰਤੀ ਗਾਇਕਾ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਉਸਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਭਗਵਾਨ ਦੀ ਅਵਾਜ ਕਹਿ ਕੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਤਮਗਾ-ਏ - ਇਮਤਿਆਜ ਅਤੇ ਹਿਲਾਲ - ਏ - ਇਮਤਿਆਜ ਦੇ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਰਬਉਚ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਨਿਸ਼ਾਨ - ਏ - ਇਮਤਿਆਜ ਨਾਲ ਵੀ ਉਸਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਗਾਈਆਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ

• ਦੁਨੀਆਂ ਕਿਸੀ ਕੇ ਪਿਆਰ ਮੇਂ ਜਨਤ ਸੇ ਕਮ ਨਹੀਂ
• ਦਾਯਾਮ ਪੜਾ ਹੂਆ ਤੇਰੇ ਦਰ ਪੇ ਨਹੀਂ ਹੂੰ ਮੈਂ
• ਏਕ ਬਾਰ ਚਲੇ ਆਓ
• ਗੁਲਸ਼ਨ ਗੁਲਸ਼ਨ ਸ਼ੋਲਾ ਏ ਗੁਲ ਕੀ
• ਗੁੰਚਾ-ਇ-ਸ਼ੌਕ ਲਗਾ ਹੈ ਖਿਲਨੇ
• ਇੱਕ ਹੁਸਨ ਕੀ ਦੇਵੀ ਸੇ ਮੁਝੇ ਪਿਆਰ ਹੂਆ ਥਾ
• ਜਬ ਭੀ ਆਤੀ ਹੈ ਤੇਰੀ ਯਾਦ ਕਭੀ ਸ਼ਾਮ ਕੇ ਬਾਅਦ
• ਜਬ ਭੀ ਚਾਹੇਂ ਏਕ ਨਈ ਸੂਰਤ * ਜਬ ਭੀ ਪੀ ਕਰ
• ਜਬ ਕੋਈ ਪਿਆਰ ਸੇ ਬੁਲਾਇਗਾ
• ਜਬ ਉਸ ਜ਼ੁਲਫ਼ ਕੀ ਬਾਤ ਚਲੀ
• ਜਹਾਂ ਜਾ ਕੇ ਚੈਨ
• ਕਹਾਂ ਗਈ ਵੋਹ ਵਫ਼ਾ
• ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਜੋ ਆਂਖ ਵੋਹ ਥਾ
• ਮੈ ਖ਼ਿਆਲ ਹੂੰ ਕਿਸੀ ਔਰ ਕਾ
• ਮੈ ਨਜ਼ਰ ਸੇ ਪੀ ਰਹਾ ਹੂੰ
• ਮੁਹੱਬਤ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੈ ਔਰ ਤੁਮ ਮੇਰੀ ਮੁਹੱਬਤ ਹੋ
• ਪੱਤਾ ਪੱਤਾ ਬੂਟਾ ਬੂਟਾ
• ਮੁਹੱਬਤ ਕਰਨੇ ਵਾਲੇ
• ਫੂਲ ਹੀ ਫੂਲ ਖਿਲ ਉਠੇ
• ਪਿਆਰ ਭਰੇ ਦੋ ਸ਼ਰਮੀਲੇ ਨੈਣ
• ਰਫ਼ਤਾ ਰਫ਼ਤਾ ਵੋਹ ਮੇਰੀ ਹਸਤੀ ਕਾ ਸਮਾਨ ਹੋ ਗਏ
• ਯੂੰ ਨਾ ਮਿਲ ਮੁਝਸੇ ਖ਼ਫ਼ਾ ਹੋ ਜੈਸੇ
• ਯੇ ਧੂਆਂ ਕਹਾਂ ਸੇ ਉਠਤਾ ਹੈ
• ਯੇ ਕਾਗਜ਼ੀ ਫੂਲ ਜੈਸੇ ਚਿਹਰੇ