ਮਾਰੀਆ ਅਰੋਰਾ ਕੂਓਟੋ
ਮਾਰੀਆ ਅਰੋਰਾ ਕੂਓਟੋ | |
|---|---|
 ਕੌਟੋ 2015 ਵਿੱਚ ਕੈਰੋਨਾ, ਅਲਡੋਨਾ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਘਰ | |
| ਜਨਮ | ਮਾਰੀਆ ਅਰੋਰਾ ਫਿਗੁਏਰੇਡੋ 22 ਅਗਸਤ 1937 ਸਾਲਸੇਟੇ, ਗੋਆ, ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਭਾਰਤ, ਐਸਟਾਡੋ ਨੋਵੋ (ਪੁਰਤਗਾਲ) |
| ਮੌਤ | 14 ਜਨਵਰੀ 2022 (ਉਮਰ 84) |
| ਕਿੱਤਾ |
|
| ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਵਾਰਡ | ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ (2010) |
ਮਾਰੀਆ ਅਰੋਰਾ ਕੂਟੋ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Maria Aurora Couto; 22 ਅਗਸਤ 1937 – 14 ਜਨਵਰੀ 2022) ਗੋਆ ਤੋਂ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਅਕ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਗੋਆ: ਏ ਡਾਟਰਜ਼ ਸਟੋਰੀ ਅਤੇ ਗੋਆ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਉੱਤਰੀ ਗੋਆ ਦੇ ਅਲਡੋਨਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸਨੇ ਅਖਬਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨਾਂ ਲਈ ਲਿਖਿਆ, ਅਤੇ ਲੇਡੀ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਕਾਲਜ, ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਪੰਜੀਮ ਦੇ ਢੇਮਪੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਵੀ ਪੜ੍ਹਾਇਆ। ਉਸਨੇ 2008 ਵਿੱਚ ਡੀਡੀ ਕੋਸਾਂਬੀ ਫੈਸਟੀਵਲ ਆਫ਼ ਆਈਡੀਆਜ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਕੌਟੋ 2010 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸੀ।
ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਕੂਟੋ ਨੇ ਕਾਲਜਾਂ[1] ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲੇਡੀ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਕਾਲਜ, ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਢੇਮਪੇ ਕਾਲਜ, ਪਣਜੀ[2] ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿੱਚ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।[3]
ਕੂਟੋ ਦਾ ਲਿਖਣ ਦਾ ਕੈਰੀਅਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਕ, ਗ੍ਰਾਹਮ ਗ੍ਰੀਨ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ, ਗ੍ਰਾਹਮ ਗ੍ਰੀਨ: ਆਨ ਦ ਫਰੰਟੀਅਰ, ਪਾਲੀਟਿਕਸ ਐਂਡ ਰਿਲੀਜਨ ਇਨ ਦ ਨਾਵਲਜ਼ ਬਾਰੇ ਉਸਦੀ 1988 ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਉਹ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1963 ਵਿੱਚ ਗੋਆ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਮਿਲੀ ਸੀ।[4] ਉਸਦੀ 2004 ਦੀ ਕਿਤਾਬ, ਗੋਆ: ਏ ਡਾਟਰਜ਼ ਸਟੋਰੀ, ਇੱਕ ਆਤਮਕਥਾ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਗੋਆ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।[5] 2014 ਵਿੱਚ, ਕੂਟੋ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਫਿਲੋਮੇਨਾਜ਼ ਜਰਨੀਜ਼ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਉਸਦੀ ਮਾਂ, ਫਿਲੋਮੇਨਾ ਬੋਰਗੇਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੀ ਹੈ, "ਗੋਆ ਦੇ ਮਰ ਰਹੇ ਕੈਥੋਲਿਕ ਕੁਲੀਨ" ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਗੋਆ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੀਜੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਾਬਬੰਦੀਆਂ, ਬਦਲਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ, ਅਤੇ ਬਹੁ-ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਹੋਣ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।[6][7]
2008 ਵਿੱਚ ਡੀਡੀ ਕੋਸਾਂਬੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਵਜੋਂ, ਕੌਟੋ ਨੇ ਡੀਡੀ ਕੋਸਾਂਬੀ ਫੈਸਟੀਵਲ ਆਫ਼ ਆਈਡੀਆਜ਼ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ, ਗੋਆ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਲੈਕਚਰ ਲੜੀ ਸਪਾਂਸਰ ਕੀਤੀ।[8] ਉਹ ਗੋਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨਾਲ ਵੀ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।
ਕੌਟੋ ਨੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਅਤੇ ਗੋਆ ਦੇ ਆਪਣੇ ਗ੍ਰਹਿ ਰਾਜ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ ਕਾਰਨਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ 2017 ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਗੋਆ ਵਿੱਚ ਕੈਥੋਲਿਕ ਕ੍ਰਾਸਾਂ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਅਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਗੋਏਂਚੀ ਮਾਤੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਸਮਰਥਕ ਵੀ ਸੀ, ਇੱਕ ਲੋਕ ਅੰਦੋਲਨ ਜਿਸਨੇ ਗੋਆ ਵਿੱਚ ਮਾਈਨਿੰਗ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਕੂਟੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੇਖਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਨੂੰ 2015 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਐਮਐਮ ਕਲਬੁਰਗੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਹਿੰਸਾ ਸਮੇਤ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸੀ।
ਕੌਟੋ ਨੂੰ 2010 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[9][10]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Pisharoty, Sangeeta Barooah (26 March 2014). "A sketch in time". The Hindu. ISSN 0971-751X. Retrieved 16 March 2020.
- ↑ Coutinho, Tonella (10 May 2015). "Goa's daughter tells her story". The Times of India. Retrieved 21 March 2020.
- ↑ Times, Navhind (15 January 2022). "Noted writer Maria Aurora Couto passes away". The Navhind Times (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 15 January 2022.
- ↑ "Goan writer Maria Aurora Couto dies at 85". The Indian Express (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 15 January 2022. Retrieved 15 January 2022.
- ↑ Cabral, Mario (15 May 2004). "Girl Interrupted". Tehelka. Retrieved 5 August 2022.
- ↑ Couto, Maria Aurora (2013). Filomena's Journeys: A Portrait of a Marriage, a Family & a Culture. New Delhi: Aleph Book Company.
- ↑ Moniz Barbosa, Alexandre (4 December 2013). "Maria Aurora Couto: A Goan daughter's story of her mother's inspiring journey". The Times of India. Retrieved 18 March 2020.
- ↑ "Dr Kosambi an active fighter for peace: Ansari". One India.com. 4 February 2008. Retrieved 21 March 2020.
- ↑ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. Archived from the original (PDF) on 15 October 2015. Retrieved 21 July 2015.
- ↑ "List of Padma awardees 2010". The Hindu. 26 January 2010. ISSN 0971-751X. Retrieved 21 March 2020.