ਮਿਸ਼ਰਤ ਧਾਤੂ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਸਟੀਲ ਤਾਰ

ਮਿਸ਼ਰਤ ਧਾਤੂ ਕਿਸੇ ਧਾਤ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਧਾਤਾਂ ਜਾਂ ਅਧਾਤਾਂ ਦਾ ਸਮਪ੍ਰਕਿਰਤਕ ਮਿਸ਼ਰਣ ਹੈ। ਧਾਤ ਜਾਂ ਅਧਾਤ ਨੂੰ ਮਿਲਾਉਣ ਤੇ ਉਸ ਧਾਤੂ ਵਿੱਚ ਲੋੜੀਂਦੇ ਗੁਣ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਵਪਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮਿਸ਼ਰਤ ਧਾਤੂ ਆਇਰਨ ਹੈ। ਆਇਰਨ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਕਾਰਬਨ ਮਿਲਾਕੇ ਸਟੀਲ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[1]

ਮਿਸ਼ਰਤ ਧਾਤੂ ਮੌਲਿਕ ਅੰਸ਼ ਉਪਯੋਗ
ਸਟੀਲ ਲੋਹਾ (99.998% ਤੋਂ 97.9%)ਅਤੇ ਕਾਰਬਨ (0.002% ਤੋਂ 2.1%) ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ, ਟੈਂਕ, ਰੇਲ ਪਟੜੀਆਂ, ਪੁੱਲਾਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਤੇ ਗਡੀਾਂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ
ਬ੍ਰੌਂਜ਼ ਤਾਂਬਾ(67%), ਟਿੱਨ(33%) ਪੁਤਲੇ, ਸਿੱਕੇ, ਤਗ਼ਮੇ, ਗਹਿਣੇ ਬਣਾਉਂਣ ਲਈ
ਬ੍ਰਾਸ ਤਾਂਬਾ(65%), ਜਿਸਤ(35%) ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬਰਤਨ, ਨਟ-ਬੋਲਟ, ਅਲੰਕਾਰਿਤ ਵਸਤਾਂ, ਸੰਗੀਤ ਸਾਜ ਬਣਾਉਂਣ ਲਈ
ਅਲਿਨਕੌ ਲੋਹਾ, ਐਲਮੀਨੀਅਮ(8–12%), ਨਿਕਲ(5–24%), ਕੋਬਾਲਟ(1–6%), ਟਿੱਨ(1%) ਚੁੱਬਕ ਬਣਾਉਂਣ ਲਈ
ਡੁਰੇਲੀਅਮ ਐਲਮੀਨੀਅਮ (95%), ਤਾਂਬਾ(4%), ਮੈਂਗਨੀਜ਼ ਅਤੇ ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਪੁਰਜ਼ੇ, ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਕੁਕਰ ਬਣਾਉਂਣ ਲਈ
ਸਟੇਨਲੈੱਸ ਸਟੀਲ ਲੋਹਾ(80.6%), ਕਰੋਮੀਅਮ(18 %), ਨਿਕਲ(1%) ਕਾਰਬਨ(0.4 %) ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬਰਤਨ, ਕਾਂਟੇ-ਛੁਰੀ, ਸਰਜਰੀ ਵਾਲੇ ਔਜ਼ਾਰ ਬਣਾਉਂਣ ਲਈ
ਜਰਮਨ ਸਿਲਵਰ ਤਾਂਬਾ(60%), ਜਿਸਤ(25 %), ਨਿਕਲ(15%) ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬਰਤਨ, ਕਾਂਟੇ-ਛੁਰੀ, ਸਰਜਰੀ ਵਾਲੇ ਔਜ਼ਾਰ ਬਣਾਉਂਣ ਲਈ

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. [Callister, W. D. "Materials Science and Engineering: An Introduction" 2007, 7th edition, John Wiley and Sons, Inc. New York, Section 4.3 and Chapter 9].