ਮੁਹੰਮਦ ਯੂਸਫ਼ (ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕ)
ਮੁਹੰਮਦ ਯੂਸਫ਼ ( ਸਿੰਧੀ : استاد محمد يوسف ) (20 ਜਨਵਰੀ, 1940 – 14 ਫਰਵਰੀ, 1997) ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਲੋਕ ਅਤੇ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕ ਸੀ।
ਬਚਪਨ[ਸੋਧੋ]
ਮੁਹੰਮਦ ਯੂਸਫ਼ ਦਾ ਜਨਮ ਮੁਹੱਲਾ ਦੀਨ ਅਲੀ ਸ਼ਾਹ, ਟਿਊਨ ਨੰਬਰ ਤਲਾਊ, ਟਾਂਡੋ ਤਾਇਬ ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਸਿੰਧ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[1] ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਲੌਂਗ ਫਕੀਰ ਮਗਨਹਰ ਇੱਕ ਢੋਲਕ ਨਵਾਜ਼ (ਡਰੱਮ ਬੀਟਰ) ਅਤੇ ਸ਼ਰਨਾਈ (ਜਾਂ ਸ਼ਹਨਾਈ) ਵਾਦਕ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਢੋਲਕ ਵਜਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਸੁਧਾਰ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਹਾਜੀ ਸੇਠ ਕਮਾਲੂਦੀਨ ਸਕੂਲ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਨੇ ਰਸਮੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਹੀਂ ਰੱਖੀ ਅਤੇ ਪੰਜ ਜਮਾਤਾਂ ਪਾਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਕੂਲ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।[2] ਉਹ ਬੀਬੋ ਖਾਨ ਦੇ ਸੰਗੀਤਕ ਕਲੱਬ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਟਾਂਡੋ ਆਦਮ ਖਾਂ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗਾਇਕ ਮੰਜ਼ੂਰ ਅਲੀ ਖਾਨ ਕੋਲ ਭੇਜਿਆ। ਕਰੀਬ ਤੇਰ੍ਹਾਂ ਸਾਲ ਉਸ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਿਆ।[3]
1951 ਵਿੱਚ, ਲਿਆਕਤ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ (ਹੁਣ ਲਿਆਕਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਐਂਡ ਹੈਲਥ ਸਾਇੰਸਿਜ਼ ) ਜਮਸ਼ੋਰੋ ਵਿਖੇ ਨਵੇਂ ਗਾਇਕਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਸੂਬਾਈ ਮੰਤਰੀ ਅਲੀ ਮੁਹੰਮਦ ਰਸ਼ੀਦੀ ਸਨ। ਮੁਹੰਮਦ ਯੂਸਫ਼ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਉਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸਗੋਂ ਪਹਿਲਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਅਤੇ ਹੌਸਲਾ ਵਧਾਇਆ। ਫਿਰ, ਉਸਨੇ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ ਗਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। 1955 ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਕਰਾਚੀ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਗ੍ਰਹਿ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਚਲੇ ਗਏ।[4]
ਗਾਇਕੀ ਦਾ ਕਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]
ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕ ਵਜੋਂ ਸਿੰਧੀ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।[5] ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕ ਵਜੋਂ ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਫਿਲਮ ਸ਼ਹਿਰੋ ਫਿਰੋਜ਼ ਸੀ ਜੋ 18 ਅਕਤੂਬਰ 1968 ਨੂੰ ਕਰਾਚੀ ਤੋਂ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਸੀ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]ਇਹ ਫਿਲਮ ਸ਼ੇਖ ਹਸਨ ਦੁਆਰਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਲੇਅ ਬੈਕ ਗੀਤ "ਰਾਹਤ ਮਿਲਾਏ ਥੀ ਦਰਦ ਮੇਂ, ਮਨ ਪਿਆਰੇ ਤਨ ਸਦਕੇ" ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਫਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ 1970 ਅਤੇ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈਆਂ ਲਗਭਗ ਸਾਰੀਆਂ ਸਿੰਧੀ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਇੱਕ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕ ਵਜੋਂ, ਉਸਨੇ ਕਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਇਕਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੈਡਮ ਨੂਰ ਜਹਾਂ, ਆਬਿਦਾ ਪਰਵੀਨ, ਰੂਨਾ ਲੈਲਾ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਨਾਲ ਗਾਇਆ।[6]
ਉਸਨੇ ਸ਼ਾਹ ਅਬਦੁਲ ਲਤੀਫ, ਸੱਚਲ ਸਰਮਸਤ, ਮਿਸਰੀ ਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਸਿੰਧ ਦੇ ਹੋਰ ਸੂਫੀ ਕਵੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਗਾਈਆਂ।[7] ਉਸਨੇ ਇੰਗਲੈਂਡ, ਜਰਮਨੀ, ਬੈਲਜੀਅਮ, ਰੂਸ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਮੁਹੰਮਦ ਯੂਸਫ਼ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਸਿੰਧੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਰਾਇਕੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਾਇਆ।
ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਪੁਰਸਕਾਰ[ਸੋਧੋ]
ਮੁਹੰਮਦ ਯੂਸਫ ਨੂੰ ਦੋ ਪ੍ਰਾਈਡ ਆਫ ਪਰਫਾਰਮੈਂਸ ਅਵਾਰਡ, ਚਾਰ ਸ਼ਾਹ ਲਤੀਫ ਅਵਾਰਡ, ਚਾਰ ਕਲੰਦਰ ਸ਼ਹਾਜ਼ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਸਚਲ ਅਵਾਰਡ ਮਿਲੇ।[8]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "سنڌي راڳ جو راڻُو استاد محمد يوسف". SindhSalamat. Archived from the original on 2020-02-29. Retrieved 2020-04-13.
- ↑ Tunio, Aftab. "ناليواري ڳائڻي استاد محمد يوسف جي وڇوڙي کي 19 ورهيه گذري ويا". www.awaztv.tv (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-04-13.
- ↑ "Tareekh e Pakistan - Birth of Yousaf, Folk Singer (لوک گلوکار محمد یوسف کی پیدائش) | Online History Of Pakistan". www.tareekhepakistan.com. Archived from the original on 2020-09-18. Retrieved 2020-04-13.
- ↑ Jaffery, Aqeel Abbas; Ustad Muhammad Yousuf (In Urdu), Pakistan Chronicle, pp. 794, Fazeli Sons, Karachi, 2010.
- ↑ صدارتي ايوارڊ يافتا راڳي استاد محمد يوسف جي وڇوڙي کي ايڪيهه سال گذري ويا, On Line Indus News, available at https://onlineindus.com/sindhi/71463 Archived 2023-02-14 at the Wayback Machine., retrieved on 2020-04-12.
- ↑ Solangi, Wazir Farhad; ارڙهين ورسيءَ جي موقعي تي – سنڌي سنگيت جو سدا بهار آواز استاد محمد يوسف, Sindhi World Congress, 2015-02-14.
- ↑ "نامور لوک گلوکار محمد یوسف کی20 ویںبرسی (آج) منائی جائے گی". UrduPoint (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-04-13.
- ↑ Tunio, Aftab. "ناليواري ڳائڻي استاد محمد يوسف جي وڇوڙي کي 19 ورهيه گذري ويا". www.awaztv.tv (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-04-13.