ਮੋਗੂਬਾਈ ਕੁਰਦੀਕਰ
ਮੋਗੂਬਾਈ ਕੁਰਦੀਕਰ (15 ਜੁਲਾਈ 1904 – 10 ਫਰਵਰੀ 2001) ਜੈਪੁਰ-ਅਤਰੌਲੀ ਘਰਾਣੇ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗਾਇਕਾ ਸੀ।[1]
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ[ਸੋਧੋ]
ਮੋਗੂਬਾਈ ਦਾ ਜਨਮ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਸ਼ਾਸਿਤ ਗੋਆ ਦੇ ਕੁਰਦੀ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[2] ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਉਸਦੀ ਮਾਂ, ਜੈਸ਼੍ਰੀਬਾਈ, ਸਥਾਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਗਾਇਕਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। 1913 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਮੋਗੂਬਾਈ ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸੀ, ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਉਸਨੂੰ ਜ਼ੈਂਬੋਲਿਮ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਈ ਅਤੇ ਮੋਗੂਬਾਈ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸੰਗੀਤ ਸਿਖਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਭਟਕਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਆਦਮੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਮੋਗੂਬਾਈ ਨੂੰ ਇੱਕ ਯਾਤਰਾ ਥੀਏਟਰ ਕੰਪਨੀ, ਚੰਦਰੇਸ਼ਵਰ ਭੂਤਨਾਥ ਸੰਗੀਤ ਮੰਡਲੀ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਈ, ਅਤੇ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਮੋਗੂਬਾਈ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਆ।
ਜਦੋਂ ਮੋਗੂ ਚੰਦਰੇਸ਼ਵਰ ਭੂਤਨਾਥ ਮੰਡਲੀ (ਚੰਦਰੇਸ਼ਵਰ ਭੁਤਨਾਥ ਮੰਡਲੀ) ਦੇ ਨਾਲ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਮਾਤਾ ਦੀ ਮੌਤ 1914 ਵਿੱਚ ਹੋਈ।[3] ਉਸਨੇ ਛੋਟੀ ਮੋਗੂਬਾਈ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਬਾਲਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪਰਵਤਕਰ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਲਈ ਸੌਂਪਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਕੁਰਦੀ ਪਿੰਡ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸੇ ਥੀਏਟਰ ਕੰਪਨੀ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਦੰਤਕਥਾ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਬਿਸਤਰੇ 'ਤੇ, ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਮੋਗੂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਦੀ ਆਤਮਾ (ਆਤਮਾ) ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗੀ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਮੋਗੂ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਇਕ ਨਹੀਂ ਬਣ ਜਾਂਦਾ। ਥੀਏਟਰ ਕੰਪਨੀ ਜਲਦੀ ਹੀ ਦੀਵਾਲੀਆ ਹੋ ਗਈ, ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਸਤਾਰਕਰ ਸਟਰੀ ਸੰਗੀਤ ਮੰਡਲੀ (ਸਾਤਾਰਕਰ ਔਰਤ ਸੰਗੀਤ ਮੰਡਲੀ) ਨੇ ਮੋਗੂ ਨੂੰ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਲਿਆ। ਉਸਨੇ ਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਕਿੰਕਿਨੀ, ਪੁਣਯਪ੍ਰਭਵ, ਅਤੇ ਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਨਾਇਕਾ ਸੁਭਦਰਾ ਦੇ ਉਸੇ ਨਾਮ, ਸੁਭਦਰਾ ਵਰਗੇ ਹਿੱਸੇ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਿਭਾਏ। ਸਤਾਰਕਾਰ ਸਟਰੀ ਸੰਗੀਤ ਮੰਡਲੀ (ਸਾਤਾਰਕਰ ਔਰਤ ਸੰਗੀਤ) ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, ਮੋਗੂ ਨੂੰ ਚਿੰਤੋਬੂਵਾ ਗੁਰਵ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਸਬਕ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮੋਗੂ ਨੇ ਰਾਮਲਾਲ ਤੋਂ ਕੱਥਕ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ।[4][5][6] ਉਸਨੇ ਦੱਤਾਰਾਮਜੀ ਨਾਨੋਦਕਰ ਦੁਆਰਾ ਗ਼ਜ਼ਲ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਵੀ ਲਈ ਸੀ।[3] ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੋਗੂ ਅਤੇ ਥੀਏਟਰ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਮਹਿਲਾ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਟਕਰਾਅ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿਸਨੇ ਫਿਰ ਮੋਗੂ ਨੂੰ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ।
ਮੋਗੂ ਦੇ ਹੌਸਲੇ ਢਹਿ ਗਏ ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ ਉਸਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਵੀ ਬੁਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ। 1919 ਵਿੱਚ, ਮੋਗੂ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਮਾਸੀ[3] ਡਾਕਟਰੀ ਇਲਾਜ ਲਈ ਸਾਂਗਲੀ ਲੈ ਗਈ।[7] ਸਾਂਗਲੀ ਦੀ ਫੇਰੀ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਇਕ ਨਵਾਂ ਅਧਿਆਏ ਖੋਲ੍ਹਿਆ। ਸਾਂਗਲੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ, ਉਸਨੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਇਨਾਇਤ ਖਾਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਸਿੱਖਿਆ।[3]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Pradhan, Aneesh. "Four versions of Vande Mataram by Hindustani maestros mark National Week". Scroll.in. Retrieved 17 May 2019.
- ↑ "rediff.com: Veteran singer Mogubai Kurdikar dies at 96". www.rediff.com. Retrieved 2017-02-04.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "कूर्डीकर, मोगूबाई – profiles". marathisrushti.com. Retrieved 17 May 2019.
- ↑ "rediff.com: Veteran singer Mogubai Kurdikar dies at 96". www.rediff.com. Retrieved 17 May 2019.
- ↑ "The Last Titan: Mogubai Kurdikar - The writings of Mohan Nadkarni". mohannadkarni.org. Retrieved 17 May 2019.
- ↑ Deshpande, V. H. (1989). Between Two Tanpuras. Popular Prakashan.
- ↑ "Gaan Tapasvini Mogubai Kurdikar : Short biography". swarmanttra.com. 4 January 2016. Archived from the original on 21 ਅਪ੍ਰੈਲ 2019. Retrieved 17 May 2019.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(help)