ਮੋਨਾ ਚੰਦਰਵਤੀ ਗੁਪਤਾ
| ਮੋਨਾ ਚੰਦਰਵਤੀ ਗੁਪਤਾ | |
|---|---|
| ਜਨਮ | 20 ਅਕਤੂਬਰ 1896 ਯਾੰਗੋਨ, ਮਿਆਂਮਾਰ |
| ਮੌਤ | 30 ਦਸੰਬਰ 1984 ਭਾਰਤ |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਸਮਾਜ ਸੇਵੀ, ਸਿੱਖਿਆਰਥੀ |
| ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ | ਸਮਾਜ ਸੇਵਾ |
| ਪੁਰਸਕਾਰ | ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਕੈਸਰ-ਏ-ਹਿੰਦ ਮੈਡਲ |
ਮੋਨਾ ਚੰਦਰਵਤੀ ਗੁਪਤਾ (1896 - 1984) ਇੱਕ ਮਿਆਂਮਾਰ ਦੀ ਜਨਮੀ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਸੇਵੀ, ਸਿੱਖਿਆ ਮਾਹਿਰ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾਰੀ ਸੇਵਾ ਸੰਮਤੀ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ, ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਮਾਜਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾ ਸੀ।[1]
ਜੀਵਨੀ[ਸੋਧੋ]
ਗੁਪਤਾ 20 ਅਕਤੂਬਰ 1896 ਨੂੰ ਰੰਗੂਨ, ਅਜੋਕੇ ਯਾਂਗੋਨ ਅਤੇ ਰਾਜਧਾਨੀ ਮਿਆਂਮਾਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਯਾਂਗੋਨ ਅਤੇ ਲੰਡਨ ਤੋਂ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੇ ਡਾਇਸਸੇਨ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ।[2] ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਕੈਰੀਅਰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ, ਉਹ ਸਰਕਾਰੀ ਗਰਲਜ਼ ਕਾਲਜ, ਲਖਨਊ ਦੇ ਉਪ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਰਿਵਿਊ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।[2]
ਗੁਪਤਾ ਨੇ 1930 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਜ਼ਨਾਨਾ ਪਾਰਕ ਲੀਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 1936 ਵਿਚ ਵਿਮੈਨਸ ਸੋਸ਼ਲ ਸਰਵਿਸ ਲੀਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।[3] ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ ਮਹਿਲਾ ਅਕਾਦਮੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 1947 'ਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਕੈਡਮੀ ਨੂੰ ਮਹਿਲਾ ਸੇਵਾ ਲੀਗ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਨਾਰੀ ਸੇਵਾ ਸੰਮਤੀ ਵਜੋਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ।[3] ਸੰਸਥਾ ਹੁਣ ਚਾਰ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਦੋ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਵੋਕੇਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰਾਂ, ਤਿੰਨ ਮਹਿਲਾ ਕਲਿਆਣ ਕੇਂਦਰਾਂ, ਇੱਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮੈਡੀਕਲ ਸਹੂਲਤ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਲਈ ਉੱਨਤ ਹੋਈ ਹੈ।[1]
ਗੁਪਤਾ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਧਾਨਿਕ ਕੌਂਸਲ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਮੈਂਬਰ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 1939 ਅਤੇ 1940 ਵਿਚ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਲਖਨਊ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀਆਂ ਅਦਾਲਤਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।[2] 1939 'ਚ ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਕਾਇਸਰ-ਏ-ਹਿੰਦ ਮੈਡਲ ਦੀ ਜੇਤੂ ਸੀ,[2] ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ1965 ਵਿਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਦੇ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ, ਉਸ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਚੌਥੇ ਉੱਚਤਮ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[4]