ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਯੁੱਗ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ

ਇੱਕ ਯੁੱਗ, ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਉਮਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1][2]

ਰਿਗਵੇਦ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਯੁੱਗ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ, ਇੱਕ ਲੰਮੀ ਮਿਆਦ, ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੰਖੇਪ ਅਵਧੀ, ਜਾਂ ਇੱਕ ਪੰਜਾਲੀ (ਦੋ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਜੁੜਨਾ) ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।[3] ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਯੁੱਗ ਅਤੇ ਕਲਪ (ਬ੍ਰਹਮਾ ਦਾ ਇੱਕ ਦਿਨ) ਸ਼ਬਦ ਰਚਨਾ ਅਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਦੇ ਚੱਕਰ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਨ।[4]

"ਯੁੱਗ" ਨਾਮ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਟੂਰ-ਯੁੱਗ (ਉਚਾਰਿਆ ਚਤੁਰ ਯੁੱਗ) ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਚਾਰ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਗਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਚੱਕਰ, ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਸੂਰਯ ਸਿਧਾਂਤ ਅਤੇ ਭਗਵਦ ਗੀਤਾ (ਮਹਾਭਾਰਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ) ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਸਪਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੀਮਿਤ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਬਾਲਗ ਯੁੱਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦਾ ਨਾਮ: ਕ੍ਰਿਤਾ (ਸਤਿਆ) ਯੁੱਗ, ਤ੍ਰੇਤਾ ਯੁੱਗ, ਦਵਾਪਰ ਯੁੱਗ, ਜਾਂ ਕਲਿਯੁੱਗ[1][5][lower-alpha 1]

ਨੋਟ

[ਸੋਧੋ]
  1. ਆਮ ਸ਼ਬਦ "ਯੁੱਗ" ਕਈ ਵਾਰ ਵਧੇਰੇ ਖਾਸ ਸ਼ਬਦ "ਚਤੁਰ ਯੁੱਗ" ਦੀ ਬਜਾਏ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਏ ਕਲਪ ਨੂੰ ਭਗਵਤ ਪੁਰਾਣ 12.4.2 ("ਚਤੁਰ ਯੁੱਗ) ਵਿੱਚ ਸਥਾਈ 1,000 ਚਤੁਰ ਯੁੱਗ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ")[6] and Bhagavad Gita 8.17 ("yuga").[7]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. 1.0 1.1 "Yuga". Dictionary.com Unabridged (Online). n.d. Retrieved 2021-02-27.
  2. Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value).
  3. Kane, P. V. (September 1936). Sukthankar, V. S.; Fyzee, A. A. A.; Bhagwat, N. K. (eds.). "Kalivarjya (actions forbidden in the Kali Age)". Journal of the Bombay Branch of the Royal Asiatic Society. 12. The Asiatic Society of Bombay: 1–2. The word yuga occurs at least thirty-eight times in the Rigveda, but the meaning is rather doubtful. In a few places yuga means yoke ... In many places it appears to refer to a very brief period ... Generally yuga appears to mean in the Rigveda 'generation' (lessening the life of human generations) ... In other places 'yuga' must be given the sense of a 'long period of time' ...
  4. Basu, Helene; Jacobsen, Knut A.; Malinar, Angelika et al., eds. (2018). "Cosmic Cycles, Cosmology, and Cosmography". Brill's Encyclopedia of Hinduism. 2. Leiden: Brill Publishers. p. 415. doi:10.1163/2212-5019_BEH_COM_1020020. ISBN 978-90-04-17641-6. ISSN 2212-5019. "The cycle [of creation and destruction] is either called a yuga (MBh. 1.1.28; 12.327.89; 13.135.11), a kalpa, meaning a formation or a creation (MBh. 6.31.7 [= BhG. 9.7]; 12.326.70; 12.327.23), or a day of the brahman, or of Brahmā, the creator god (MBh. 12.224.28–31). Sometimes, it is simply referred to as the process of creation and destruction (saṃhāravikṣepa; MBh. 12.271.30, 40, 43, 47–49).". 
  5. Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value).
  6. "Śrīmad-Bhāgavatam (Bhāgavata Purāṇa) 12.4.2". Bhaktivedanta Vedabase. Retrieved 2020-05-10.
    catur-yuga-sahasraṁ tu brahmaṇo dinam ucyate ।
    sa kalpo yatra manavaś caturdaśa viśām-pate ॥ 2 ॥

    (2) One thousand cycles of four ages [catur-yuga] constitute a single day of Brahmā, known as a kalpa. In that period, O King, fourteen Manus come and go.
  7. "Bhagavad-gītā As It Is 8.17". Bhaktivedanta Vedabase (in ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ and ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Translated by A. C. Bhaktivedanta Swami Prabhupada. Bhaktivedanta Book Trust. 1968. LCCN 68008322. ਵਿਕੀਡਾਟਾ Q854700. Retrieved 2020-05-10.
    sahasra-yuga-paryantam ahar yad brahmaṇo viduḥ ।
    rātriṁ yuga-sahasrāntāṁ te 'ho-rātra-vido janāḥ ॥ 17 ॥

    (17) By human calculation, a thousand ages [yuga] taken together form the duration of Brahmā's one day. And such also is the duration of his night.