ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ
 |
ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ (ਯੂਰਪੀ ਯੂਨੀਅਨ) ਮੁੱਖ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ 27 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਰਾਜਨੀਤਕ ਅਤੇ ਅਤੇ ਆਰਥਕ ਰੰਗ-ਮੰਚ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨੀ ਸਾਂਝ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸੰਘ ਦੇ ਕਈ ਜਾਂ ਸਾਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਉੱਤੇ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਸਥਾਪਨਾ 1957 ਵਿੱਚ, ਰੋਮ ਦੀ ਸਲਾਹ ਨਾਲ, ਯੂਰਪੀ ਆਰਥਿਕ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਦੁਆਰਾ ਛੇ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵਧ ਰਹੀ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਨੀਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀ ਵੀ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। 1993 ਵਿੱਚ ਮਾਸਤਰਿਖ ਸੁਲਾਹ ਦੁਆਰਾ ਇਸਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਵੈਧਾਨਿਕ ਸਵਰੂਪ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਗਈ। ਦਸੰਬਰ ੨੦੦੭ ਵਿੱਚ ਲਿਸਬਨ ਸਮੱਝੌਤਾ ਜਿਸਦੇ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਪਰਿਕ੍ਰੀਆ 1 ਜਨਵਰੀ 2008 ਵਲੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਮੈਂਬਰ ਰਾਸ਼ਟਰੋਂ ਨੂੰ ਏਕਲ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਕਨੂੰਨ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰ ਰਾਸ਼ਟਰੋਂ ਉੱਤੇ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਮੈਂਬਰ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਚਾਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਸਵਤੰਤਰਤਾਵਾਂਸੁਨਿਸਚਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ: - ਲੋਕਾਂ, ਸਾਮਾਨ, ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪੂਂਜੀ ਦਾ ਆਜਾਦ ਲੈਣਾ-ਪ੍ਰਦਾਨ. ਸੰਘ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰ ਰਾਸ਼ਟਰੋਂ ਲਈ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਪਾਰ, ਮਤਸਿਅ , ਖੇਤਰੀ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਨੀਤੀ ਉੱਤੇ ਅਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ੧੯੯੯ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪ ਸੰਘ ਨੇ ਸਾਝੀ ਮੁਦਰਾ ਯੂਰੋ ਦੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ ਦੀ ਜਿਨੂੰ ਪੰਦਰਾਂ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਅਪਨਾਇਆ। ਸੰਘ ਨੇ ਸਾਝੀ ਵਿਦੇਸ਼, ਸਰੁਰਕਸ਼ਾ, ਨੀਆਂ ਨੀਤੀ ਦੀ ਵੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ। ਮੈਂਬਰ ਰਾਸ਼ਟਰੋਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਲੇਗਨ ਸੁਲਾਹ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪਾਸਪੋਰਟ ਕਾਬੂ ਵੀ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਯੂਰੋਪਿਅ ਸੰਘ ਵਿੱਚ ਲੱਗਭੱਗ ੫੦੦ ਮਿਲਿਅਨ ਨਾਗਰਿਕ ਹਨ , ਅਤੇ ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਕਲ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦ ਦਾ ੩੧% ਯੋਗਦਾਨਕਰਤਾ ਹੈ ਜੋ ੨੦੦੭ ਵਿੱਚ ਲੱਗਭੱਗ ( ਯੂਏਸ $ ੧੬.੬ ਟਰਿਲਿਅਨ ) ਸੀ।
ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਸਮੂਹ ਅੱਠ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰਸੰਘ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਵਪਾਰ ਸੰਗਠਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਤਰਜਮਾਨੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਦੇ ੨੧ ਦੇਸ਼ ਨਾਟੋ ਦੇ ਵੀ ਮੈਂਬਰ ਹਨ। ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਯੂਰੋਪੀ ਕਮੀਸ਼ਨ, ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਸਦ, ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਪਰਿਸ਼ਦ, ਯੂਰੋਪੀ ਨਿਆਇਲਏ ਅਤੇ ਯੂਰੋਪੀ ਸੇਂਟਰਲ ਬੈਂਕ ਇਤਆਦਿ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਾਂ। ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਹਰ ਪੰਜ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸੰਸਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਮੈਬਰਾਂ ਨੂੰ ਚੁਣਦੀ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਦਵੀਤੀਏ ਵਿਸ਼ਵਿਉੱਧ ਦੇ ਅੰਤ ਦੇ ਬਾਅਦ ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਯੂਰੋਪ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਏਕਤਾ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਮਾਹੌਲ ਬਨਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜਿਨੂੰ ਲੋਕ ਅਤਿ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ, (ਜਿਨ੍ਹੇ ਕਈ ਰਾਸ਼ਟਰੋਂ ਨੂੰ ਨੇਸਤਨਾਬੂਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ) ਦੇ ਫਲਸਰੂਪ ਉਪਜੇ ਪਰੀਸਥਤੀਆਂ ਵਲੋਂ ਪਲਾਇਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵੇਖਦੇ ਹਨ। ਯੂਰੋਪ ਦੇ ਏਕੀਕਰਣ ਦਾ ਸਭਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਸਫਲ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ੧੯੫੧ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਜਦੋਂ ਯੂਰੋਪ ਦੇ ਕੋਲੇ ਅਤੇ ਸਟੀਲ ਉਦਯੋਗ ਲਾਬੀ ਨੇ ਲਾਮਬੰਦੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਮੁੱਖਤਆ ਮੈਂਬਰ ਰਾਸ਼ਟਰੋਂ, ਖਾਸਕਰ ਫ਼ਰਾਂਸ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਕੋਲਾ ਅਤੇ ਇਸਪਾਤ ਉਦਯੋਗੋਂ ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਾਬੂ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸੀ। ਅਜਿਹਾ ਖਾਸਕਰ ਇਸਲਈ ਸੋਚਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂਕਿ ਇਸ ਦੋ ਰਾਸ਼ਟਰੋਂ ਵਿੱਚ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਹਾਲਤ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋ। ਇਸ ਲਾਬੀ ਦੇ ਕਰਦੇ ਧਰਦਾ ਨੇ ਉਦੋਂ ਇਸਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਯੂਰੋਪ ਦੀ ਪਰਕਲਪਨਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਇਆ ਹੋਇਆ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਦੇ ਹੋਰ ਸੰਸਥਾਪਕ ਰਾਸ਼ਟਰੋਂ ਵਿੱਚ ਬੇਲਜਿਅਮ, ਇਟਲੀ, ਲਕਜਮਬਰਗ, ਅਤੇ ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਨ।
ਇਸ ਸਾਂਗਠਨਿਕ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਬਾਅਦ ਬਾਅਦ ੧੯੫੭ ਵਿੱਚ ਦੋਸੰਸਥਾਵਾਂਗੰਢਿਆ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯੂਰੋਪੀ ਇਕਾਨਾਮਿਕ ਕੰਮਿਊਨਿਟੀ ਅਤੇ ਯੂਰੋਪੀ ਪਰਮਾਣੁ ਉਰਜਾ ਕੰਮਿਊਨਿਟੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਨ। ਇਸ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਭੀਕਿਅ ਉਰਜਾ ਅਤੇ ਆਰਥਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਣਾ ਸੀ। ੧੯੬੭ ਵਿੱਚ ਉਪਰੋਕਤ ਤਿੰਨਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਵਿਲਾ ਹੋਕੇ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਉਸਾਰੀ ਹੋਇਆ ਜਿਨੂੰ ਯੂਰੋਪੀ ਕੰਮਿਊਨਿਟੀ ਦੇ ਨਾਮ ਵਲੋਂ ਜਾਣਾ ਗਿਆ। ( EC )
੧੯੭੩ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੁਦਾਏ ਵਿੱਚ ਡੇਨਮਾਰਕ, ਆਇਰਲੈਂਡ ਅਤੇ ਬਰੀਟੇਨ ਦਾ ਪਦਾਰਪ੍ਰਣ ਹੋਇਆ। ਨਾਰਵੇ ਵੀ ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਸਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਲੇਕਿਨ ਜਨਮਤ ਸੰਗ੍ਰਿਹ ਦੇ ਵਿਪਰਿਤ ਨਤੀਜੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਸਨੂੰ ਮੈਂਬਰੀ ਵਲੋਂ ਵੰਚਿਤ ਰਹਿਨਾ ਪਿਆ। ੧੯੭੯ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਸਦ ਦਾ ਗਠਨ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਇਸਵਿੱਚ ਲੋਕੰਤਰਿਕ ਪੱਧਤੀ ਵਲੋਂ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੇ ਗਏ।
ਯੂਨਾਨ , ਸਪੇਨ ਅਤੇ ਪੁਰਤਗਾਲ ੧੯੮੦ ਵਿੱਚ ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣੇ। ੧੯੮੫ ਵਿੱਚ ਸ਼ਲੇਗੇਨ ਸੁਲਾਹ ਸੰਪੰਨ ਹੋਈ ਜਿਸਦੇ ਬਾਅਦ ਮੈਂਬਰ ਰਾਸ਼ਟਰੋਂ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦਾ ਇੱਕ-ਦੂੱਜੇ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਪਾਸਪੋਰਟ ਦੇ ਆਣੇ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ੧੯੮੬ ਵਿੱਚ ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਦੇ ਮੈਬਰਾਂ ਨੇ ਸਿੰਗਲ ਯੂਰੋਪੀ ਏਕਟ ਉੱਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਸੰਘ ਦਾ ਝੰਡਾ ਵਜੂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ। ੧੯੯੦ ਵਿੱਚ ਪੂਰਵੀ ਜਰਮਨੀਕਾ ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਏਕੀਕਰਣ ਹੋਇਆ।
ਮਸਤਰਿਖ ਦੀ ਸੁਲਾਹ ੧ ਨਵੰਬਰ ੧੯੯੩ ਵਲੋਂ ਪਰਭਾਵੀ ਹੋਈ। ਮਸਤਰਿਖ ਦੀ ਸੁਲਾਹ ਦੇ ਬਾਅਦ ਯੂਰੋਪੀ ਕੰਮਿਊਨਿਟਿਜ ਹੁਣ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਯੂਰੋਪੀ ਕੰਮਿਊਨਿਟੀ ਬੰਨ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਨਿਤੀ, ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਨੀਆਂ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਮਸਲੋ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਜੈਜੀ ਨੀਤੀਆਂ ਬਨਣ ਲੱਗੀ।
੧੯੯੫ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸੰਘ ਵਿੱਚ ਆਸਟਰਿਆ, ਸਵੀਡਨ ਅਤੇ ਫਿਨਲੈਂਡ ਵੀ ਆ ਜੁਡ਼ੇ। ੧੯੯੭ ਵਿੱਚ ਮਸਤਰਿਖ ਸੁਲਾਹ ਦਾ ਸਥਾਨ ਏੰਸਟਰਡਮ ਸੁਲਾਹ ਨੇ ਲੈ ਲਿਆ ਜਿਸਦੇ ਬਾਅਦ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਸਬੰਧੀ ਨੀਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤਬਦੀਲੀ ਹੋਏ। ਏੰਸਟਰਡਮ ਦੇ ਬਾਦ ੨੦੦੧ ਵਿੱਚ ਨੀਸ ਦੀ ਸੁਲਾਹ ਆਈ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਰੋਮ ਅਤੇ ਮਿਸਤਰਿਖ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੰਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਸੰਧ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਦਾ ਰਸਤਾ ਪ੍ਰਸ਼ਸਤ ਹੋਇਆ। ੨੦੦੨ ਵਿੱਚ ਯੂਰੋ ਨੂੰ ੧੨ ਮੈਂਬਰ ਰਾਸ਼ਟਰੋਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਦਰਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ। ੨੦੦੪ ਵਿੱਚ ਦਸ ਨਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰੋਂ ਦਾ ਇਸਵਿੱਚ ਅਤੇ ਜੁੜਾਵ ਹੋਇਆ ਜੋ ਜਿਆਦਾਤਰ ਪੂਰਵੀ ਯੂਰੋਪ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਸਨ। ੨੦੦੭ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਰੋਮਾਨਿਆ ਅਤੇ ਬੁਲਗਾਰਿਆ ਨੇ ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਦੀ ਮੈਂਬਰੀ ਕਬੂਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਲੋਵਾਨਿਆ ਨੇ ਯੂਰੋ ਨੂੰ ਅਪਨਾਇਆ । ਪਹਿਲੀ ਜਨਵਰੀ ੨੦੦੮ ਨੂੰ ਮਾਲਟਾ ਅਤੇ ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਨੇ ਵੀ ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਵਿੱਚ ਪਰਵੇਸ਼ ਲਿਆ।
ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਦੇ ਗਠਨ ਲਈ ੨੦੦੪ ਵਿੱਚ ਰੋਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁਲਾਹ ਉੱਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਪਿਛਲੇ ਸਾਰੇ ਸੰਧੀਆਂ ਨੂੰ ਨਕਾਰ ਕਰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰ ਏਕਲ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਤਿਆਰ ਕਰਣਾ ਸੀ। ਲੇਕਿਨ ਅਜਿਹਾ ਕਦੇ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇ ਸਕਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਕਰਾਏ ਗਏ ਜਨਮਤ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸਿਸੀ ਅਤੇ ਡਚ ਮਤਦਾਤਾਵਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਨਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ੨੦੦੭ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਲਿਸਬਨ ਸਮੱਝੌਤਾ ਹੋਇਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛਲੀ ਸੰਧੀਆਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਨਕਾਰੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਇਸ ਸੁਲਾਹ ਦੀ ਪਰਭਾਵੀ ਤਾਰੀਖ ਜਨਵਰੀ ੨੦੦੯ ਵਿੱਚ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਇਸ ਸੁਲਾਹ ਦੇ ਪ੍ਰਾਵਧਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਮੈਂਬਰ ਰਾਸ਼ਟਰ
[ਸੋਧੋ]ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਵਿੱਚ ੨੭ ਸੰਪ੍ਰਭੁ ਰਾਸ਼ਟਰ ਹਾਂ ਜੋ ਮੈਂਬਰ ਰਾਸ਼ਟਰੋਂ ਦੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਜਾਣ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ: - ਆਸਟਰਿਆ, ਬੇਲਜਿਅਮ, ਬੁਲਗਾਰਿਆ, ਸਾਇਪ੍ਰਸ, ਚੇਕ ਲੋਕ-ਰਾਜ, ਡੇਨਮਾਰਕ, ਏਸਤੋਨਿਆ, ਫਿਨਲੈਂਡ, ਫ਼ਰਾਂਸ, ਜਰਮਨੀ, ਗਰੀਸ, ਹੰਗਰੀ, ਆਇਰਲੈਂਡ, ਈਟਲੀ, ਲਾਤੀਵਿਆ, ਲਿਥੁਆਨਿਆ , ਲਕਜਮਬਰਗ, ਮਾਲਟਾ, ਨੀਦਰਲੈਂਡ, ਪੋਲੈਂਡ, ਪੁਰਤਗਾਲ, ਰੋਮਾਨਿਆ, ਸਲੋਵਾਕਿਆ, ਸਲੋਵਾਨਿਆ, ਸਪੇਨ, ਸਵੀਡਨ, ਅਤੇ ਯੁਨਾਇਟੇਡ ਕਿੰਗਡਮ. ਇਸ ਸਮੇਂ ਤਿੰਨ ਰਾਸ਼ਟਰ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਇਸਦੀ ਮੈਂਬਰੀ ਦੀ ਉਡੀਕ ਵਿੱਚ ਹਾਂ, ਕਰੋਏਸ਼ਿਆ, ਮਕਦੂਨਿਆ ਅਤੇ ਤੁਰਕੀ; ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਬਾਲਕਨ ਰਾਸ਼ਟਰ ਅਲਬਾਨਿਆ, ਬੋਸਨਿਆ ਹਰਜੋਗੋਵਿਨਾ, ਮਾਂਟੀਨੀਗਰੋ ਅਤੇ ਸਰਬਿਆ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਸੰਭਾਵਿਕ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਚਿੰਨ੍ਹਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਾਂ।
ਯੂਰੋਪੀ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦੁਆਰਾ ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਦੀ ਮੈਂਬਰੀ ਲਈ ਕੋਪੇਨਹੇਗਨ ਯੋਗਤਾ ਦੀ ਸ਼ਰਤੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਗਈਆਂ ਹਾਂ , ਜਿਸਦੇ ਅਨੁਸਾਰ: ਸਥਾਈ ਲੋਕਤੰਤਰ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਾਨਵਾਧਿਕਾਰੋਂ ਅਤੇ ਨੀਆਂ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿਅਵਸਥਾ ਹੋ; ਇੱਕ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਵਸਥਾ ਹੋ ਜੋ ਸੰਘ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮੁਕਾਬਲੇ ਨੂੰ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਦਿੰਦਾ ਹੋ ; ਅਤੇ ਸੰਘ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਣ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ।
ਪੱਛਮ ਯੂਰੋਪ ਦੇ ਚਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰੋਂ ਨੇ ਸੰਘ ਦੀ ਮੈਂਬਰੀ ਨਹੀਂ ਲੈ ਕੇ ਭੋਰਾਕੁ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਸੰਘ ਦੀ ਆਰਥਕ ਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਆਇਸਲੈਂਡ , Liechtenstein ਅਤੇ ਨਾਰਵੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਨ, ਅਤੇ ਸਵੀਟਜਰਲੈਂਡ ਨੇ ਵੀ ਦਵੀਪਕਸ਼ੀਏ ਸਮੱਝੌਤੇ ਦੇ ਤਹਿਤ ਅਜਿਹਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਯੂਰੋ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਹਯੋ ਕਰ ਸੱਕਦੇ ਹਾਂ।
ਜੂਨ 2016 ਵਿੱਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਰਾਇਸ਼ੁਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹੁਣ ਇੰਗਲੈਂਡ ਇਸਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ।
ਭੂਗੋਲਿਕ ਹਾਲਤ
[ਸੋਧੋ]ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਦਾ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੇਤਰ ੨੭ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਭੂਮੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਅਪਵਾਦੀਏ ਹਾਲਾਤ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਦਾ ਖੇਤਰ ਪੂਰਾ ਯੂਰੋਪ ਨਹੀਂ ਹੈ ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁੱਝ ਯੂਰੋਪੀ ਦੇਸ਼ ਜਿਵੇਂ ਸਵੀਟਜਰਲੈਂਡ, ਨਾਰਵੇ, ਅਤੇ ਸੋਵਿਅਤ ਰੂਸ ਇਸਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਕੁੱਝ ਮੈਂਬਰ ਰਾਸ਼ਟਰੋਂ ਦੇ ਭੂਮੀ ਖੇਤਰ ਵੀ ਯੂਰੋਪ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਸੰਘ ਦੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਨਕਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉਦਹਾਰਣ ਦੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਚੈਨਲ ਅਤੇ ਫਰੋਰ ਟਾਪੂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ। ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਉਹ ਹਿੱਸੇ ਜੋ ਯੂਰੋਪ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਉਹ ਵੀ ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਦੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸੀਮਾ ਵਲੋਂ ਪਰੇ ਮੰਨੇ ਗਏ ਹੈ : - ਜਿਵੇਂ ਗਰੀਨਲੈਂਡ , ਅਰੂਬਾ , ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸੇ ਅਤੇ ਬਰੀਟੇਨ ਦੇ ਉਹ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰ ਜੋ ਯੂਰੋਪ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਕੁੱਝ ਖਾਸ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੇਤਰ ਜੋ ਯੂਰੋਪ ਦਾ ਅੰਗ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਦੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸੀਮਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਦਹਾਰਣ ਦੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਅਜੋਰਾ, ਕੈਨਰੀ ਟਾਪੂ, ਫਰੇਂਚ ਗੁਯਾਨਾ, ਗੁਡਾਲੋਪ, ਮਦੇਰਿਆ, ਮਾਰਤੀਨੀਕ ਅਤੇ ਰੇਊਨਯੋਨ
ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸੀਮਾ ੪੪੨੨੭੭੩ ਵਰਗ ਕਿਮੀ ਹੈ। ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੇਤਰੀ ਸੀਮਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਂਤਵੀ ਸਭਤੋਂ ਵੱਡੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸੀਮਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਭਤੋਂ ਉੱਚਾ ਖੇਤਰ ਆਲਪਸ ਪਹਾੜ ਸਥਿਤ ਮਾਉਂਟ ਬਲਾਂਕ ਹੈ ਜੋ ਸਮੁਦਰਤਲ ਵਲੋਂ ੪੮੦੭ ਮੀਟਰ ਉੱਚਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਦਾ ਭੂਕਸ਼ੇਤਰ, ਇੱਥੇ ਦੀ ਜਲਵਾਯੂ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਦੀ ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ੬੫੯੯੩ ਕਿਮੀ ਲੰਮੀ ਤਟਰੇਖਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਤੀ ਹੈ ਜੋ ਕਨਾਡਾ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸਭਤੋਂ ਲੰਮੀ ਤਟਰੇਖਾ ਹੈ।
ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਦੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸੀਮਾ ਵਿੱਚ (ਯੂਰੋਪ ਵਲੋਂ ਬਾਹਰ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾਕੇ) ਜਲਵਾਯੂ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਵਲੋਂ ਇੱਥੇ ਦਾ ਮੌਸਮ ਕੁਤਬੀ ਜਲਵਾਯੂ ਵਲੋਂ ਲੇਕਰਸ਼ੀਤੋਸ਼ਣ ਕਟਿਬੰਧਿਅ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇਸਲਈ ਪੂਰੇ ਸੰਘ ਦੇ ਔਸਤ ਮੌਸਮ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਣਾ ਬੇਮਾਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਵਿਵਹਾਰਕ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਦੇ ਜਿਆਦਾਤਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੇਡਿਟੇਰੇਨਿਅਨ (ਦੱਖਣ ਯੂਰੋਪ), ਵਿਸ਼ੁਵਤੀਏ (ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਯੂਰੋਪ) ਅਤੇ ਗਰੀਸ਼ਮ (ਪੂਰਵੀ ਯੂਰੋਪ) ਜਲਵਾਯੂ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।