ਰਾਗਵਰਧਿਨੀ

  

ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਰਾਗਵਰਧਿਨੀ ਦੇ ਦੋ ਵੱਖਰੇ ਅਰਥ ਹਨਃ

• ਰਾਗ ਦੇ ਆਲਾਪਨ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ। ਪ੍ਰਸਤੁਤੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕਲਾਕਾਰ ਹਰੇਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੁਰ 'ਤੇ ਰੁਕਦੇ ਹੋਏ ਕਦਮ-ਦਰ-ਕਦਮ ਰਾਗ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
• ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਕਟਪਾਇਆਦੀ ਸੰਖਿਆ ਸਕੀਮ ਵਿੱਚ 32ਵਾਂ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗ।

ਮੇਲਕਰਤਾ

ਇਹ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਦੀ 72ਵੀਂ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ 32ਵਾਂ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਮੁਥੁਸਵਾਮੀ ਦੀਕਸ਼ਿਤਰ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਰਾਗਚੁਦਾਮਨੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਨਾ

ਸੀ 'ਤੇ ਸ਼ਡਜਮ ਨਾਲ ਰਾਗਵਰਦਿਨੀ ਸਕੇਲ

ਇਹ 6ਵੇਂ ਚੱਕਰ ਰਿਤੂ ਦਾ ਦੂਜਾ ਰਾਗ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਯਾਦਗਾਰੀ ਨਾਮ ਰਿਤੂ-ਸ਼੍ਰੀ ਹੈ। ਯਾਦਗਾਰੀ ਸੁਰਸੰਗਤੀ ਸਾ ਰੂ ਗੁ ਮਾ ਪਾ ਧਾ ਨੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਅਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ। (ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਸੰਕੇਤ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਲਈ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸਵਰ ਵੇਖੋਃ

• ਅਰੋਹਣਃ ਸ ਰੇ3 ਗ3 ਮ1 ਪ ਧ1 ਨੀ2 ਸੰ[a]
• ਅਵਰੋਹਣਃ ਸੰ ਨੀ2 ਧ1 ਪ ਮ। ਗ3 ਰੇ3 ਸ[b]

ਇਸ ਪੈਮਾਨੇ ਦੇ ਸੁਰ ਸ਼ਤਸ਼ਰੂਤੀ ਰਿਸ਼ਭਮ, ਅੰਤਰ ਗੰਧਾਰਮ, ਸ਼ੁੱਧ ਮੱਧਮਮ, ਸ਼ੁੱਧ ਧੈਵਤਮ ਅਤੇ ਕੈਸੀਕੀ ਨਿਸ਼ਾਦਮ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਹੈ, ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਇੱਕ <i id="mwTA">ਸੰਪੂਰਨਾ</i> ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਅਰੋਹ ਤੇ ਅਵਰੋਹ(ਚਡ਼੍ਹਨ ਅਤੇ ਉਤਰਨ) ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਦੇ ਸੱਤ ਸੁਰ ਲਗਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਜਯੋਤੀ ਸਵਰੂਪਿਨੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਸ਼ੁੱਧ ਮੱਧਯਮ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 68ਵਾਂ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਸਕੇਲ ਹੈ।

ਜਨਯ ਰਾਗ

ਰਾਗਵਰਦਿਨੀ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਛੋਟੇ ਜਨਯ ਰਾਗ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਰਾਗਵਰਦਿਨੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਾਗਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਸੂਚੀ ਲਈ ਜਨਯ ਰਾਗਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵੇਖੋ।

ਫ਼ਿਲਮੀ ਗੀਤ

ਭਾਸ਼ਾਃ ਤਮਿਲ

ਜਨਯਾ ਰਾਗਮਃ ਸਵਰਵਰਧਿਨੀ

ਗੀਤ.	ਫ਼ਿਲਮ	ਸੰਗੀਤਕਾਰ	ਗਾਇਕ
ਕੰਨਾ ਵਾ	ਮਰਗਾਥਾ ਵੀਨਾਈ	ਇਲਯਾਰਾਜਾ	ਐੱਸ. ਜਾਨਕੀ
ਨਿਲਥਾ ਵੇਨੀਲਾ	ਆਨਾਝਗਨ		ਇਲਯਾਰਾਜਾ, ਸਵਰਨਲਤਾਸਵਰਨਾਲਥਾ

ਸਬੰਧਤ ਰਾਗ

ਇਹ ਭਾਗ ਇਸ ਰਾਗ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਰਾਗਵਰਦਿਨੀ ਦੇ ਸੁਰ ਜਦੋਂ ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਵਰੁਣਪ੍ਰਿਆ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਟੌਿਨਕ ਨੋਟ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਮੱਧਮਮ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹੋਰ ਵੇਰਵੇ ਅਤੇ ਰਾਗਵਰਦਿਨੀ ਉੱਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚਿੱਤਰ ਵੇਖੋ।