ਰੰਗਾ ਦਾ ਅੰਨਾਪਣ
ਰੰਗ ਦਾ ਅੰਨਾਪਣ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Color blindness), ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਲਰ ਵਿਜ਼ਨ ਡੇਫੀਸ਼ੈਨਸੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਰੰਗ ਜਾਂ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਵੇਖਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਰੰਗ ਦੀ ਅੰਨ੍ਹਾਤਾ ਕੁਝ ਵਿਦਿਅਕ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਬਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਮਿਸਾਲ ਲਈ, ਫਲ ਖਰੀਦਣਾ, ਕਪੜੇ ਪਾਉਣ ਅਤੇ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਲਾਈਟਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਨਾਲ ਇਹ ਬਹੁਤ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਾਬਾਲਗ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਆਮ ਵਾਂਗ ਅਨੁਕੂਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਲ ਰੰਗ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ, ਦਰਸ਼ਨੀ ਧੁੰਦਲੇਪਨ ਨੂੰ ਘਟ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਚਮਕ ਦਾਰ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਰੰਗ ਦੀ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਾਰਨ ਅੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਤਿਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਨਰ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲੋਂ ਰੰਗ ਅੰਨ੍ਹੇ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਦੇ ਆਮ ਰੂਪਾਂ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਜੀਨਾਂ X ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਉੱਤੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ X ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇੱਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨੁਕਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਤੇ ਦੂਜੇ ਦੁਆਰਾ ਮੁਆਵਜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੁਰਸ਼ ਕੋਲ ਕੇਵਲ ਇੱਕ X ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਰੰਗ ਦਾ ਅੰਨ੍ਹਾਪਣ, ਅੱਖਾਂ, ਆਪਟਿਕ ਨਸਾਂ ਜਾਂ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਭੌਤਿਕ ਜਾਂ ਰਸਾਇਣਕ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਿਦਾਨ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਈਸ਼ੀਹਰਾਹ ਰੰਗ ਦੇ ਟੈਸਟ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ; ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਈ ਹੋਰ ਟੈਸਟਿੰਗ ਢੰਗ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।
ਰੰਗ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਦਾ ਕੋਈ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਸ਼ਖ਼ੀਸ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਰੰਗਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਦੀ ਘਟਦੀ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਵਿਧੀ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ।[1] ਚਮਕਦਾਰ ਹਾਲਤਾਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਜਦੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅੱਖ ਦਾ ਪਰਦਾ ਲਾਲ-ਹਰੇ ਰੰਗ ਦੀ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪਸ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਲਾਲ-ਹਰਾ ਰੰਗ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਮ ਰੂਪ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਬਾਅਦ ਨੀਲੇ-ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਅਤੇ ਕੁੱਲ ਰੰਗ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲਾਲ-ਹਰਾ ਰੰਗ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਮਰਦਾਂ ਦੀ 8% ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਯੂਰਪੀ ਮੂਲ ਦੇ 0.5% ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬੁਢਾਪੇ ਵਿਚ ਰੰਗ ਦੇਖਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵੀ ਘਟਦੀ ਹੈ।ਰੰਗ ਅੰਨ੍ਹਾ ਹੋਣ ਨਾਲ ਕੁਝ ਖਾਸ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਨੌਕਰੀਆਂ ਲਈ ਲੋਕ ਅਯੋਗ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਾਇਲਟ, ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਡਰਾਈਵਰ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਫੌਜ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਲਾਤਮਕ ਸਮਰੱਥਾ ਤੇ ਰੰਗ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ, ਪਰ, ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਹੈ।
ਦਰਸਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਦਲਾਵ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਲਾਕਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਅੰਨਾਪਣ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹਨ।
ਕਾਰਨ
[ਸੋਧੋ]ਰੰਗ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਕਮੀਆਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਜਾਂ ਵਿਰਾਸਤ ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ: ਰੋਗ, ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥ (ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਪਲਾਕੁਏਨਲ), ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਾਂ ਵਿੱਚ ਰੰਗ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਦਾ ਕਾਰਣ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।[2][3]
- ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ: ਵਿਰਾਸਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਜਾਂ ਜਮਾਂਦਰੂ ਰੰਗ ਦੇ ਦਰਸ਼ਣ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਰੂਪ ਹਨ: ਮੋਨੋਕ੍ਰੋਮੀਸੀ, ਡਾਇਰਕੋਮਸੀ ਅਤੇ ਅਨੋਸਲ ਟ੍ਰਾਈਕੋਰੇਮੀਸੀ।
ਯੂਨਾਨੀ: prot-
ਹੋਰ ਕਾਰਨ
[ਸੋਧੋ]ਰੰਗ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਦੇ ਹੋਰ ਕਾਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗ ਜਾਂ ਹਿੱਲਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਸਿੰਡਰੋਮ, ਦੁਰਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਦਮੇ ਕਾਰਨ ਟੈਟਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਓਸੀਸੀਪਿਉਟਲ ਲਾੱਬੀ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਸੋਜ਼ਸ਼ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਅਲਟਰਾਵਾਇਲਟ ਲਾਈਟ (10-300 nm) ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਕਾਰਨ ਰੈਟਿਨਾ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨ ਝੱਲਦਾ ਹੈ।
ਰੰਗ ਦਾ ਅੰਨ੍ਹਾਪਣ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਸਪੈਕਟਰਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਮਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮੈਕਕੁਲਰ ਡਿਜਨਰੇਸ਼ਨ, ਅਤੇ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਦੇ ਕਾਰਨ ਰੈਟਿਨਲ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ। ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਅੰਨ੍ਹਾਪੁਣੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਇਕ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਵਿਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ ਵਿਚ ਘਾਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।[4]
ਰੰਗ ਦਾ ਅੰਨ੍ਹਾਪਣ ਦੇ ਕੁਝ ਸੂਖਮ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਪੁਰਾਣੀ ਸੌਲਵੈਂਟ-ਪ੍ਰੇਰਤ ਐਂਸੇਫਾਲੋਪੈਥੀ (ਸੀਐਸਈ) ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਘੁਲਣਸ਼ੀਲ ਵਾੱਪਰਾਂ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੰਪਰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[5]
ਲਾਲ-ਹਰਾ ਰੰਗ ਅੰਨ੍ਹਾਪਣ ਏਥਮਬੂਟੋਲ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਟੀ. ਬੀ. ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਨੁਸਖ਼ਾ ਹੈ।[6]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Facts About Color Blindness". NEI. February 2015. Archived from the original on 28 July 2016. Retrieved 29 July 2016.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Acquired Colour Vision Defects Archived 2014-12-16 at the Wayback Machine.. colourblindawareness.org
- ↑ ਫਰਮਾ:MedlinePlusEncyclopedia
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000000B-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Dick, F D (1 March 2006). "Solvent neurotoxicity". Occupational and Environmental Medicine. 63 (3): 221–226. doi:10.1136/oem.2005.022400. PMC 2078137. PMID 16497867.
- ↑ "Myambutol (Ethambutol) Drug Information: Description, User Reviews, Drug Side Effects, Interactions – Prescribing Information at RxList". Rxlist.com. Archived from the original on 2014-07-08. Retrieved 2014-05-24.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help)
<ref> tag defined in <references> has no name attribute.